الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال
برای تحلیل سهام در بازار سرمایه، ابزارهای متفاوتی وجود دارد که هرکدام کارایی خاص خود را در تعیین موقعیت سهام و انتقال دادههای مؤثر به تحلیلگران دارد. به طور معمول د ر تحلیل تکنیکال باید از ابزارهای تکنیکالی و الگوهای مهم بهره برد تا با بررسی و ارزیابی نمودار سهم، بتوان تحلیل دقیق و مناسبی نسبت به وضعیت انواع سهام داشت. در بین الگوهای تحلیل تکنیکال، الگوی سر و شانه بسیار مورد توجه تحلیلگران بازار قرار میگیرد. مشاهده این الگو در نمودار، از جهات مختلفی حائز اهمیت میباشد. الگوی سر و شانه دارای ویژگیهای خاصی است که در این مقاله قصد داریم تا به بررسی آن بپردازیم و مطالبی که در ادامه شرح خواهیم داد:
الگوی سر و شانه چیست و چه کاربردی دارد؟
الگوی سر و شانه کف و سقف
الگوی سر و شانه ادامه دهنده
آموزش رسم الگوی سر و شانه
نحوه انجام معامله با الگوی سر و شانه
فیلتر الگوی سر و شانه
الگوی سر و شانه چیست و چه کاربردی دارد؟
الگوی سر و شانه که ج زو معتبرترین الگوهای تکنیکالی است، از الگوهای بازگشتی محسوب میشود. همانطور که از نام این الگو پیداست، دارای سه قله میباشد که قله وسطی شبیه سر و دو قله کناری، شبیه شانههای انسان به نظر میرسند. قله وسط باید بلندتر از دو قله کناری باشد و به نوعی سر و شانههای انسان را تشکیل دهد. زمانی که این الگو تشکیل شود، باید منتظر تغییر روند از صعودی به نزولی یا از نزولی به صعودی باشید.
الگوی سر و شانه دارای کاربردهای ویژهای است که برای اغلب تحلیلگران و معاملهگران بازار، از اهمیت بالایی برخوردار است. وقتی شانه اول و سپس سر، در الگو شکل میگیرد، احتمالاً میزان فروشندگان بالاتر میرود و استراتژی معاملاتی به سیو سود میانجامد. تشکیل خط گردن بعد از عبور از سر الگو، میتواند نقطه حمایتی خوبی به حساب بیاید که در آن ناحیه معمولاً میزان خریداران افزایش پیدا میکند. بنابراین تعیین نقاط ورود و خروج، ناحیههای حمایتی و مقاومتی، تخمین قدرت فروشندگان و خریداران، در الگوی سر و شانه از کاربردهای اساسی این الگو محسوب میشوند. همچنین تعیین نقاط حد ضرر و حد سود، در استفاده از الگوی سر و شانه بسیار مهم هستند.
انواع الگوی سر و شانه
شکلگیری الگوی سر و شانه میتواند در سقف قیمت و یا کف قیمتی اتفاق بیفتد. زمانیکه قبل از تشکیل الگوی سر و شانه، با روند صعودی مواجه شوید، در ادامه الگوی سر و شانه سقف تشکیل میشود و بالعکس، زمانی که قبل از تشکیل الگو، با روند نزولی مواجه شوید، به الگوی سر و شانه کف خواهید رسید که در ادامه به شرح ساختار آنها میپردازیم.
الگوی سر و شانه کف یا الگوی سر و شانه معکوس
الگوی سر و شانه کف در انتهای یک روند نزولی تشکیل میشود و بعد از تکمیل الگو، شاهد یک روند صعودی قدرتمند خواهید بود. همانطور که ملاحظه میشود، سر در الگو به پایینترین سطح میرسد و شانهها بالاتر از سر، قرار گرفتهاند. با توجه به این شرایط، الگوی سر و شانه صعودی در انتها روند نزولی شکل میگیرد و بعد از اتمام الگو، روند صعودی تشکیل خواهد شد، بنابراین بهترین زمان ورود در این الگو، هنگامی است که الگو در حال تشکیل سر، در کف قیمتی میباشد. چرا که بعد از اتمام آن میتوان پیشبینی روند صعودی در سهم را داشت.
الگوی سر و شانه سقف
الگوی سر و شانه سقف در انتهای یک روند صعودی تشکیل میشود و بعد از تکمیل الگو، شاهد یک روند نزولی قدرتمند هستید. به همین علت الگوی سر و شانه نزولی تشکیل میشود. سر در الگوی سرو شانه سقف، در بالاترین سطح قرار میگیرد و دو شانه کناری پایینتر از آن قرار میگیرند، بنابراین بهترین زمان برای ورود در خط گردن و نقاط حمایتی مشخص شده میباشد و بهترین زمان خروج در زمان شکلگیری سر، خواهد بود. هر چه به انتهای الگو نزدیکتر میشویم، میبایست منتظر تشکیل روند نزولی در ادامه باشیم پس بهتر است قبل از شکلگیری روند نزولی، از سهم خارج شوید.
الگوی سر و شانه ادامهدهنده
الگوی سر و شانه به طور معمول جزو الگوهای نمودار معکوس روند در نظر گرفته میشود. همچنین الگوی سر و شانه نیز میتواند به عنوان یک الگوی ادامهدهنده عمل کند. الگوی سر و شانه ادامه دهنده به صورت طبیعی شباهت زیادی به الگوی سر و شانه معمولی دارد اما دارای چند تفاوت میباشد:
- الگوی سر و شانه ادامه دهنده پس از رشد شارپ یا افت شدید، تشکیل میشود. وقتی از منظر گستردهای به آن نگاه میشود، بیشتر شبیه یک الگوی تلفیقی و ادامهدار دیده میشود تا صرفاً یک الگوی معکوس.
- در الگوی سر و شانه ادامه دهنده، نمودار بیشتر شبیه به الگوی مستطیل است.
- اگر این الگو در روند صعودی اتفاق بیفتد، پایینترین سطح الگو، یعنی کف میانی، نسبت به دو کف کناری، عمیقتر میباشد. اگر این الگو در روند نزولی اتفاق بیفتد، بالاترین سطح الگو یعنی قله میانی، نسبت به دو قله کناری با ارتفاع بیشتری نمایان میشود.
آموزش رسم الگوی سر و شانه
به منظور رسم الگوی سر و شانه میبایست از پلتفرم معاملاتی اقتصاد بیدار استفاده کرده و مراحل زیر را طی کنید.
- قسمت رسم خط را انتخاب میکنیم.
- با انتخاب گزینه رسم خط، شروع به رسم خطوط الگوی سر و شانه مینماییم.
با بالا و پایین کردن نشانگر، میتوان بهراحتی الگوی موردنظر را مطابق شکل زیر ترسیم کرد. هرکدام از این خط ها را بهعنوان نوسانات و حرکات قیمتی در نظر میگیریم.
باید توجه کرد که در ترسیم الگوی سر و شانه، دو شانه کناری در یک سطح قرار دارند. در واقع الگوی ایدهآل، الگویی است که این دو شانه هم تراز باشند.
خط گردن، باید در بین کفهای پایین قرار بگیرد که از لحاظ ظاهری، دقیقاً در موقعیت گردن انسان واقع شده است. خط گردن میتواند بهعنوان یک معیار مهم برای ارزیابی و تشخیص روند بعدی نمودار، در نظر گرفته شود. هنگامی که قیمت، خط گردن را به سمت پایین بشکند، سیگنال روند جدید نزولی ایجاد میشود که معمولاً معاملهگران در این نقاط اقدام به خروج از سهم میکنند. در مقابل زمانیکه در الگوی سر و شانه کف، قیمت، خط گردن را به سمت بالا رد میکند و پس از آن سیگنال روند نزولی صادر میگردد که معاملهگران معمولاً در این نقاط اقدام به ورود میکنند.
نحوه انجام الگو سر و شانه چیست؟ معامله با الگوی سر و شانه
همانطور که در قسمتهای قبلی اشاره کردیم، در صورت تشکیل الگوی سر و شانه در نمودار، شاهد تغییر روند خواهیم شد. به این معنی خواهد بود که در صورت تشکیل الگوی سر و شانه سقف قبل از افت قیمت از قله الگو، اقدام به فروش سهم کنید و در تشکیل الگوی سر و شانه کف، قبل از عبور از خط گردن به سمت بالا، اقدام به خرید سهام نمایید. همچنین به منظور هدفگذاری با استفاده از الگوی سر و شانه، به فاصله خط گردن تا سر الگو، توجه کنید.به این صورت در الگوی سر و شانه سقف، امکان دارد قیمت سهام بعد از شکلگیری روند نزولی، به میزان خط گردن تا راس الگو، افت قیمت داشته باش. در مقابل، پس از شکلگیری روند صعودی در الگوی سر و شانه کف، قیمت سهام، به اندازه خط گردن تا سر الگو، افزایش قیمت داشته باشد که هدف اول نمودار در روند جدید محسوب میشود. در تصویر زیر، الگوی سر و شانه را در نماد یکرمان مشاهده میکنید.
در انجام معامله با الگوی سر و شانه، نقاط حمایتی و مقاومتی اهمیت بسیاری دارند. در الگوی سر و شانه سقف، خط گردن بهعنوان حمایت مهم سهم در نظر گرفته میشود که در صورت شکست آن، سیگنال فروش صادر میگردد. همچنین در الگوی سر و شانه کف، خط گردن بهعنوان نقطه مقاومتی محسوب میشود که در صورت عبور از این خط، سیگنال خرید صادر میگردد.
استراتژی دیگری وجود دارد که نسبت به حرکت شانهها و سر الگو معامله کنید. به این صورت که قبل از تشکیل شانه، در نقطه پایینی، ورود و در نقطه شانه، خروج را انتخاب نمایید و در ادامه دوباره در نزدیکی خط گردن اقدام به خرید و در راس الگو اقدام به فروش کنید.
در تصویر زیر، الگوی سر و شانه معکوس را در نماد حریل مشاهده میکنید.
فیلتر الگوی سر و شانه
فیلترنویسی در بورس این امکان را فراهم میکند تا سهمهایی که در یک بازه زمانی، درگیر الگوهای تکنیکالی هستند را شناسایی کنید و بر اساس آنها، اقدام به خرید یا فروش سهم نمایید. استفاده از فیلترنویسی و بررسی اندیکاتور در پلتفرم معاملاتی، باعث میشود تا زمانی که سهم درگیر الگوی سر و شانه میشود یا ویژگیهای آن را دارد، بهعنوان یک هشدار یا یک سیگنال، آن را معرفی کند. بنابراین بدون نیاز به بررسی مداوم نمودار و تلاش زیاد برای شناسایی الگو، این امکان برای معاملهگران و تحلیلگران بازار فراهم میشود.
جمعبندی
الگوی سر و شانه یکی از معتبرترین الگوهای بازگشتی است که در صورت مشاهده در نمودار سهام، میبایست انتظار تغییر روند در نمودار را داشت. بررسی دقیق و شناخت این الگو در نمودار کمک میکند تا نسبت به انجام معاملات خود، آگاهانهتر و منطقیتر رفتار کرد و استراتژی مناسبی برای معامله اتخاذ نمایید. از همین رو، در این مقاله به بررسی ساختار و ویژگی الگوی سر و شانه پرداختیم و تا حدی نحوه انجام معامله توسط این الگو را شرح دادیم. کسب مهارت و افزایش دانش در حوزه تحلیل تکنیکال و الگوهای آن از اهمیت بالایی برخوردار است، به همین منظور میتوانید مقالات آموزشی سایت کارگزاری اقتصاد بیدار را مطالعه بفرمایید.
الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال
بهطورمعمول الگوهای عمومی قیمت، سالهای متمادی در بین معامله گران در تحلیل تکنیکال جایگاه مناسبی داشته است و در بین ابزارهای تحلیل تکنیکال از محبوبیت خاصی برخوردار است. بخشی از الگوهای قیمت تحت عنوان الگوهای بازگشتی قیمت، به شناسایی روندهای جدید در چارت تحلیل تکنیکال کمک بسزایی میکند. بهمنظور آشنایی با الگوی سر و شانه در بورس، با ما همراه باشید.
انواع الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال
الگوی سر و شانه از الگوهای قیمتی بازگشتی است. همانطور که از نامگذاری آن مشخص است، الگوهای برگشتی، الگوهایی هستند که روند قیمت پس از تشکیل الگو در آنها تغییر جهت میدهد. الگوی سر و شانه، الگویی با سه قله است که دوتای بیرونی آن در ارتفاعی برابر و قلهی وسط از الگو سر و شانه چیست؟ بقیه بلندتر است. در تحلیل تکنیکال، الگوی سر و شانه، نمودار خاصی را تشکیل میدهد که نشانگر تغییر بازار و شروع روند برگشتی است. طبق اطلاعات و تجربههای کسبشده، الگوی سر و شانه یکی از قابلاعتمادترین الگوهای برگشتی است. این الگو یکی از چند الگوی برتری است که با سطوح مختلفی از دقت، نشان میدهد روند صعودی یا نزولی سهم رو به پایان است.
معمولاً الگوی سر و شانه زمانی شکل میگیرد که قیمت سهم به سقف خود رسیده و بعد به کف آخرین حرکت صعودی خود برمیگردد. سپس قیمت از سقف قبلی بالاتر میرود تا دماغه را ساخته و بعد دوباره به کف اولیهی خود باز میگردد. درنهایت، قیمت یکبار دیگر افزایش مییابد، اما این بار به قلهی اول رسیده و روند نزولی به خود میگیرد. در ادامه میخواهیم به دو نوع الگوی سرو شانه سقف و الگوی سر و شانه کف بپردازیم:
۱/ الگوی سر و شانه سقف
این الگو در پایان یک حرکت صعودی رخداده و باعث تغییر جهت بازار و حرکت به سمت نزول قیمت میشود. در الگوی سر و شانه سقف، ما شاهد سه قله خواهیم بود. در بین این قلهها، قله وسط ارتفاع بیشتری نسبت به دو قله قبلی خود دارد که درواقع همان قسمت “سر” الگو هست و دو قله مجاور آنکه ارتفاع کمتری دارند، شانههای چپ و راست را تشکیل میدهند. به تصاویر زیر دقت نمایید:
بهمنظور انجام معاملات با استفاده از این الگو، زمانی که حالت کلی الگو را در چارت پیدا کردید، باید منتظر شکسته شدن خط گردن بمانید. بهتر است شکست خط گردن پرقدرت انجام شود و سایر شرایط یک شکست مناسب را داشته باشد. درصورتیکه قیمت با حرکت بسیار سریع و قوی خط گردن را شکست و شما از ورود به پوزیشن جا ماندید، بهتر است منتظر حرکت برگشتی (پولبک) به خط گردن الگو بمانید و سپس وارد پوزیشن شوید. نکته قابلتوجه این است که در الگوهای سر و شانه، بین شانه چپ و سر باید واگرایی باشد، ایجاد واگرایی تأییدی بر تشکیل الگوی سر و شانه است.
اهمیت شیبخط گردن در الگوی سر و شانه سقف
خط گردن در الگوی سر و شانه سقف معمولاً شیب ملایم و رو به بالایی دارد. برخی اوقات این خط افقی میشود. ولی این دو حالت تفاوت چندانی باهم ندارند. هرگاه خط گردن در الگوی سر و شانه سقف دارای شیب نزولی شود، نشانه ضعیف بودن بازار است و اغلب به دنبال آن شانه راست ضعیفی نیز شکل میگیرد. تحلیلگر تا شکسته شدن خط گردن صبر میکند و اگر قصد فروش داشته باشد باید کمی بیشتر صبر کند؛ زیرا در حالتی که شیبخط کاهشی باشد اخطار فروش دیرتر صادر میشود. خط گردن صعودی نشانه قدرت بالای بازار است؛ ولی بازهم این مشکل وجود دارد که اخطار دیرهنگام صادر میشود.
تشخیص حد زیان و حد سود الگو (سر و شانه سقف)
حد زیان الگو، بالای شانه راست قرار میگیرد. البته در بعضی مواقع الگوهای سر و شانهای به وجود میآیند که ارتفاع شانه راست و سر نزدیک است. در این حالت میتوانید حد زیان را بالای قسمت سر قرار دهید تا حد ضرر مطمئنتری داشته باشید.
برای به دست آوردن حد سود کافی است فاصله قسمت سر تا خط گردن را اندازهگیری کرده و از مکانی که خط گردن شکسته میشود به سمت پایین اعمال کنید. بهعنوان نمونه به تصویر زیر دقت نمایید:
۲/ الگوی سر و شانه کف
الگو سر و شانه کف بانام سر و شانه معکوس هم شناخته میشود و نکات ذکرشده در مورد حد سود و ضرر در الگوی سر و شانه سقف نیز شامل این الگو میشود. این الگو بعد از یک حرکت نزولی شکلگرفته و باعث تغییر جهت حرکت بازار به سمت بالا خواهد شد. ساختار این الگو نیز از سه کف تشکیلشده است که کف میانی، عمق بیشتری نسبت به دو کف مجاور خود داشته و اصطلاحاً تشکیلدهنده بخش “سر” الگو هست. بهمنظور درک بهتر توضیحات ارائهشده، به تصویر زیر دقت نمایید:
همینطور بهمنظور آشنایی با این الگو در چارت واقعی، به تصویر زیر دقت نمایید:
بهمنظور انجام معاملات با استفاده از این الگو، باید منتظر شکست خط گردن بود. به این شکل که هرچقدر شکست قویتر انجام شود بهتر است. همچنین درصورتیکه بعد از شکست خط گردن از ورود به پوزیشن جا ماندیم، باید منتظر پولبک به خط گردن ماند تا در آنجا بتوان با شرایط بهتری وارد پوزیشن خرید شد.
تشخیص حد زیان و حد سود الگو (سر و شانه کف)
در این الگو حد زیان، زیر شانه سمت راست قرار میگیرد؛ اما برای افرادی که قصد انتخاب حد زیان مطمئنتری دارند، زیر قسمت سر نیز جای مناسبی برای قرار دادن حد زیان است. البته این موضوع را در نظر داشته باشید که فاصله شانه راست تا سر بیشازاندازه بزرگ نباشد. حد سود این الگو نیز برابر بافاصله سر تا خط گردن است که باید از نقطهای که خط گردن شکسته میشود، به سمت بالا اعمال کنیم. به همین منظور برای درک بهتر به تصویر زیر دقت نمایید:
تفاوتهای الگوهای سر و شانه سقف و کف
در الگوی بازگشتی سر و شانه معکوس نیز شکسته شدن خط گردن برای کامل شدن آن ضروری است و تکنیکهای محاسبه قیمتهای هدف مانند الگوی سر و شانه سقف است. تنها تفاوت جزئی که در کف میتواند وجود داشته باشد این است که تمایل بیشتری برای حرکات بازگشتی به سمت گردن وجود دارد که بعد از موج نزولی اتفاق میافتد.
روش مناسبتر برای بررسی این تفاوت، این است که هر بازار پس از فقط یک رکود یا سکون میتواند نزول کند. کاهش تقاضا یا تمایل برای خرید در میان معامله گران اغلب برای هدایت بازار به سمت نزول کافی است؛ اما بازار پس از سکون و ناکارایی نمیتواند ناگهان صعود کند. قیمتها تنها در صورت برتری یافتن تقاضا بر عرضه و هجوم بیشتر خریداران نسبت به فروشندگان میتوانند صعود کند.
چنانچه میخواهید یک معامله موفق در بازار سرمایه داشته باشید با مقاله ی استراتژی معاملاتی با ما همراه باشید.
سخن آخر
الگوی سر و شانه، یکی از الگوهای بازگشتی است که پس از تشکیل ساختار الگو در انتهای روند، انتظار چرخش روند وجود دارد. در الگوی سر و شانه سقف، انتظار ریزش و در الگوی سر و شانه کف، انتظار رشد قیمت را خواهیم داشت. از این الگو میتوان برای تشخیص اصلاحهای مقطعی نمودار و یا چرخش روند اصلی نمودار استفاده کرد.
الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال چیست؟
الگوی سر و شانه (Head and Shoulders Pattern) یک الگوی نموداری است که بهشکل یک خط کف بههمراه سه قلهٔ قیمتی دیده میشود که دو قله سمت چپ و راست ارتفاعی مشابه داشته و قلهٔ میانی از آنها بلندتر است.
در تحلیل تکینکال، یک الگوی سر و شانه بیانگر تغییر روند بازار از حالت صعودی به نزولی میباشد. الگوی سر و شانه، بهعنوان یکی از معتبرترین الگویهای بازگشت روندی شناخته میشود.
این الگو یکی از چند الگوی برتر در صدور سیگنالهای معاملاتی میباشد – که البته سطح دقت آنها با یکدیگر متفاوت است – که شکلگیریاش نشاندهندهٔ پایان روند صعودی میباشد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد الگوهای نمودار میتوانید از مطلب آموزشی «مقدمهای بر الگوهای نمودار در تحلیل تکنیکال» دیدن نمایید.
نکات کلیدی:
- الگوی سر و شانه، یک اندیکاتور تکنیکالی است که بهشکل سه قلهٔ قیمتی – که دو قلهٔ سمت راست و چپ ارتفاع مشابه دارند و قلهٔ میانی از آنها بلندتر است – دیده میشود.
- یک الگوی سر و شانه، بهشکل خاصی از حرکات قیمت در بازار اشاره دارد و نشاندهندهٔ احتمال تغییر روند صعودی به روند نزولی میباشد.
- الگوهای سر و شانه یکی از معتبرترین الگوها در خصوص بازگشت روندی بهشمار میروند.
درک کامل مفهوم الگوی سر و شانه
الگوی سر و شانه زمانی شکل میگیرد که قیمت سهم به یک قلهٔ جدید رسیده و سپس بهمحدودهٔ پایین حرکت صعودی پیشین خود برگردد.
سپس قیمت دوباره به سطحی بالاتر از قلهٔ قبلی قیمت صعود کرده و بخش سر (Head) این الگو را میسازد و دوباره به خط کف برگشته در نهایت، قیمتها دوباره افزایش پیدا میکنند، اما در این حرکت صعودی، قیمت در بهترین حالت میتوانند بهسطح قلهٔ قیمتی اولیه برسند.
پس از رسیدن به چنین سطحی، قیمتها حرکت نزولی خود را آغاز کرده و به سمت خط گردن (Neckline) این الگو حرکت میکنند.
یک الگوی سر و شانه چه چیزهایی را به شما میگوید؟
یک الگوی سر و شانه از سه بخش زیر تشکیل شده است:
- پس از یک روند صعودی طولانیمدت، قیمتها به یک قلهٔ جدید رسیده و سپس حرکت نزولی کوچکی برای ایجاد یک دره (Trough) انجام میدهند.
- قیمتها دوباره حرکت صعودی خود را آغاز کرده و یک سقف قیمتی جدید میسازند، سپس دوباره نزول میکنند.
- قیمتها برای بار سوم حرکت صعودی انجام میدهند، اما نهایتاً میتوانند به سطح قلهٔ اولیه برسند، پیش از آنکه دوباره حرکت نزولی را آغاز کنند.
قلهٔ شماره 1 و 3، شانههای این الگو هستند و قلهٔ شماره 2 (قلهٔ وسط)، بخش سر در این الگو را تشکیل میدهد. خطی که درههای شماره 1 و 2 را به یکدیگر متصل میکند، تحت عنوان خط گردن (Neckline) شناخته میشود.
الگوی سر و شانه معکوس (inverse head and shoulders pattern) نیز یک الگوی قابل اتکا میباشد که نشان از پایان روند نزولی و تغییر آن به یک روند صعودی میدهد.
در این مورد، قیمت سهام به سه کف قیمتی متوالی میرسند، سه کف قیمتیای که با رالیهای موقت از یکدیگر جدا شدهاند.
در بین کفهای قیمتی ذکرشده، کف دوم از همه پایینتر بوده (و سر را در این الگو تشکیل میدهند) و کفهای شماره 1 و 3 اندکی بالاتر قرار میگیرند (و شانهها را تشکیل میدهند).
رالی قیمتی شکلگرفته پس از تشکیل شانهٔ سمت راست، نشاندهندهٔ تغییر روند نزولی به روند صعودی میباشد. پس از آن قیمتها حرکت صعودی خود را ادامه میدهند.
بازی طنابکشی
قیمت سهام، نتیجهای از یک بازی ادامهدار طنابکشی میباشد، چه قیمت به سمت بالا حرکت کند و چه به سمت پایین، میتوانیم این حرکات را نتیجهٔ تعداد افرادی بدانیم که در هر یک از دو گروه (گاوها=خریداران) یا (خرسها=فروشندهها) قرار میگیرند.
افرادی که باور دارند که قیمتها باید به سمت بالا حرکت کنند، گاوها (Bulls) نامیده میشوند، و آنهایی که باور دارند که قیمتها باید به سطوح پایینتر حرکت کنند، تحت عنوان خرسها (Bears) شناخته میشود.
اگر بخش بیشتر سهامداران یک سهم خرسها باشند، بنابراین قیمت آن سهم به سطوح پایینتر حرکت خواهد کرد و معاملهگران سهام خود را برای جلوگیری از ضرر میفروشند.
اگر بیشتر شرکتکنندگان در گروه گاوها باشند، قیمت سهام به سطوح بالاتر حرکت کرده و سرمایهگذاران برای استفاده از این فرصت معاملاتی مناسب، به خرید سهام میپردازند.
الگوی سر و شانه معکوس
نقطهٔ مقابل الگوی سر و شانه، الگوی سر و شانهٔ معکوس است، که آن را با نام الگوی سر و شانهٔ کف (Head and Shoulders Bottom) نیز میشناسند.
این الگو، پیشبینی تغییر روند نزولی به روند صعودی را انجام میدهد. این الگو زمانی تشخیص داده میشود که حرکات قیمتی یک سهم، مشخصههایی که در ادامه آمده است را از خود به نمایش بگذارد:
قیمت به یک دره حرکت کرده و سپس حرکت صعودی انجام میدهد، قیمت دوباره به سطحی پایینتر از درهٔ قبلی حرکت کرده و دوباره حرکت صعودی انجام میدهد و در نهایت، قیمت دوباره یک حرکت نزولی – تا سطح درهٔ اول – انجام میدهد.
پس از انجام این حرکات، قیمت حرکت صعودی را دوباره در پیش گرفته، و به سمت سطح مقاومتی که در قلههای پیشین تشکیل شده است، حرکت میکنند.
حرکات موجود در پَس یک الگوی سر و شانه
بهمانند تمامی الگوها، نقاط بالا و پایین در الگوی سر و شانه نشاندهندهٔ یک نبرد بین نیروی خرسی و گاوی در بازار میباشد.
قلهٔ اولیه و نزول قیمتی شکلگرفته پس از آن، بیانگر کاهشِ قدرتِ روندِ صعودی میباشد. از آنجایی که گاوها میخواهند تا نیروی حرکت صعودی بازار همچنان حفظ شود، قیمت را به سطحی بالاتر از قلهٔ اولیه هل میدهند و باعث ایجاد یک قلهٔ قیمتی جدید (بخش سر در الگو) میشوند.
در این نقطه، همچنان این امکان وجود دارد که گاوها بتوانند بر بازار غلبه پیدا کرده و باعث ادامهٔ روندِ صعودی شوند.
هر چند، پس از آنکه قیمتها برای بار دوم نزول کرده و به سطحی پایینتر از قلهٔ اولیه میرسند، میتوان بهطور واضح متوجه کاهش قدرت گاوها در بازار شد.
در عین حال، خرسها در بازار در حال قدرت گرفتن میباشند. گاوها در بازار یک بار دیگر تلاش میکنند تا قیمتها را به سطوح بالاتر حرکت دهند اما تنها میتوانند قیمتها را تا سطحی نزدیک به قلهٔ اولیه قیمتی بالا ببرند.
ناکامی در گذر از بالاترین سقف قیمتی ایجاد شده، سیگنالی از باخت گاوها صادر کرده و پس از آن است که خرسها قدرت را در بازار بهدست میگیرند. قیمت را به سمت پایین حرکت داده و باعث تکمیل بازگشت قیمتی میشوند.
تیم تحریریه دیجی کوینر
این مقاله به کوشش هیئت تحریریه دیجی کوینر تولید شده است. تک تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در آگاه سازی فعالان حوزه رمز ارزها و بازارهای مالی داشته باشیم.
الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال؛ آموزش معامله
سر و شانه؛ الگویی محبوب در تحلیل تکنیکال که وقتی روی نمودار دیده میشود باید آماده سقوط بورس یا ارزهای دیجیتال باشیم. با الگوی سر و شانه، یک روند نزولی وحشتناک آغاز میشود. در این مقاله، ابتدا بهطور کامل با الگوی سر و شانه و الگوی سر و شانه معکوس (صعودی) آشنا میشوید و سپس نحوه انجام معامله با کمک این الگوها را یاد میگیرید.
الگوی سر و شانه چیست؟
الگوی سر و شانه (Head And Shoulders) یکی از اصلیترین الگوها برای تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است. این الگو که از نظر شکل، از آسانترین الگوها به شمار میرود و برای اغلب تحلیلگران بهراحتی قابلتشخیص است، از یک خط مبنا (خط گردن) با سه قله (سقف قیمتی) تشکیل شده است و قله وسط، بالاترین سطح است.
سر و شانه یک الگوی نزولی در نمودار قیمت یک دارایی است و تغییر روند از صعودی به نزولی را نشان میدهد. وقتی یک تحلیلگر چنین الگویی را تأیید میکند، متوجه میشویم که روند صعودی احتمالاً پایان یافته است و بازار وارد فاز نزولی شده است.
الگوی سر و شانه یک الگوی خرسی (نزولی) است
علاوه بر این، همین الگو را بهشکل معکوس نیز میتوان برای تغییر روند از نزولی به صعودی استفاده کرد. در این صورت، سر و شانه معکوس (Inverse Head And Shoulders) یا همان سر و شانه کف (Head And Shoulders Bottom) که صعودی است، از یک خط مبنا و سه دره (کف قیمت) تشکیل میشود، بهصورتیکه دره وسط در پایینترین سطح قرار میگیرد.
بنابراین الگوی سر و شانه بهصورت معمولی، نزولی است و سقف قیمت را نشان میدهد. اگر همین الگو بهصورت برعکس دیده شود، صعودی خواهد بود و کف قیمت را نشان میدهد.
الگوی سر و شانه را در تمام بازههای زمانی (تایم فریمها) میتوان یافت و بنابراین تمام معاملهگران و سرمایهگذاران میتوانند از آن استفاده کنند. این الگوی نموداری، به معاملهگر کمک میکند سطوح حائز اهمیتی همچون نقاط ورود به معامله، حد ضرر (فروش اضطراری) و اهداف قیمت را تشخیص دهد.
فراموش نکنید همانند تمام الگوها، در شناسایی این الگو هم امکان اشتباه از سمت تحلیلگر وجود دارد و هرگز نمیتوان از تکمیل یک الگوی سر و شانه اطمینان ۱۰۰ درصدی حاصل کرد.
شکل الگو در نمودار
ابتدا، به شکلگیری الگوی سر و شانه نگاهی میاندازیم و سپس الگوی معکوسِ آن را بررسی خواهیم کرد.
شکلگیری الگوی سر و شانه
- شانه چپ: افزایش قیمت، ایجاد یک قله و کاهش قیمت
- سر: افزایش مجدد قیمت و شکلگیری قلهای بالاتر
- شانه راست: کاهش مجدد قیمت، افزایشی برای ایجاد قله راست الگو (با ارتفاعی کمتر از قله سر) و سپس افت شدید قیمت
الگوی سر و شانه بهندرت بهطور کامل شکل میگیرد؛ درواقع، ممکن است بین شانهها و سر، حرکات دیگری نیز الگو سر و شانه چیست؟ دیده شود.
به یاد داشته باشید روندِ پشت یک الگوی سر و شانه صعودی است. بنابراین هنگام شناسایی این الگو به روند پشت آن هم دقت کنید.
الگوی سر و شانه
شکلگیری الگوی سر و شانه معکوس
- شانه چپ: کاهش قیمت، ایجاد یک دره و سپس افزایش قیمت
- سر: کاهش مجدد قیمت تا ایجاد درهای پایینتر
- شانه راست: افزایش و سپس کاهش قیمت و شکلدادن دره سمت راست
شکلگیری سر و شانه معکوس نیز بهندرت بهطور کامل دیده میشود و ممکن است بین شانهها و سر، روند حرکات دیگری دیده شود.
به یاد داشته باشید روند پشت یک الگوی سر و شانه معکوس نزولی است. بنابراین هنگام شناسایی این الگو به روند پشت آن هم دقت کنید.
الگوی سر و شانه معکوس
ترسیم خط گردن
خط گردن (neckline) سطح حمایت یا مقاومتی است که معاملهگرها برای تعیین محدودههای مناسب و استراتژیک بهمنظور سفارشگذاری استفاده میکنند. در حقیقت در سر و شانه، وقتی شانه سمت راست به زیر خط گردن برسد، بهمعنای شکستهشدن حمایت و سقوط بیشتر قیمت است. در سر و شانه معکوس این روند برعکس است و وقتی شانه سمت راست به بالای خط گردن برسد، معنای آن شکست مقاومت و ادامه جهش است.
خط گردن در الگوی سر و شانه
برای ترسیم خط گردن، اولین قدم مشخصکردن شانه چپ، سر و شانه راست روی نمودار است. در الگوی سر و شانه، کف قیمتیِ بعد از شانه چپ و همچنین کف قیمتیِ بعد از سرِ الگو را به یکدیگر متصل میکنیم تا «خط گردن» ترسیم شود؛ این خط در نمودارهای فوق با خط آبی نشان داده شده است.
همچنین، در الگوی سر و شانه معکوس، اوج قیمت پس از شانه چپ را به اوج قیمت پس از سر وصل و به این صورت خط گردن این الگو را رسم میکنیم.
پس از تکمیلشدن سر و شانه، قیمت معمولاً بهاندازه فاصله سر تا خط گردن سقوط میکند. همچنین پس از تکمیلشدن الگوی سر و شانه معکوس، قیمت معمولاً بهاندازه فاصله سر تا خط گردن، افزایش پیدا میکند.
در بخش بعد در خصوص اهمیت و کاربرد خط گردن توضیح خواهیم داد.
نحوه معامله با سر و شانه
برای استفاده از این الگو، حتماً باید تا کاملشدن الگو صبر کنیم، زیرا ممکن است الگو اصلاً کامل نشود یا الگویی که بخشی از آن ایجاد شده، در آینده تکمیل نشود. الگوهایی را که بخشی یا نیمی از آنها کامل شده است، باید زیر نظر داشته باشیم. با این حال، تا زمانی که الگو خط گردن را قطع نکند، هیچ معاملهای را نباید بر اساس آن انجام داد.
در پس از مشاهده سر و شانه روی نمودار، باید منتظر باشیم تا پس از رسیدن به قلهٔ شانه راست، روند قیمت از خط گردن پایینتر برود. در مورد سر و شانه معکوس هم باید منتظر شکلگیری شانه راست و همچنین حرکات قیمت بالاتر از خط گردن باشیم.
پس از تکمیل الگو، میتوانید معامله خود را آغاز کنید. معامله را از پیش برنامهریزی کنید و نقاط ورود، حد ضرر و هدف سود خود را بنویسید. همچنین، هر متغیر دیگری را که ممکن است حد ضرر یا هدف سود شما را تغییر دهد، در نظر داشته باشید.
رایجترین و معمولترین نقطه ورود به معامله در محدودهٔ تقاطع خط گردن و روند شکل میگیرد. نقطه دیگر ورود به معامله، احتیاج به صبر و حوصله بیشتری دارد و احتمال دارد که حرکت بهطور کامل از دست برود. در این حالت، پس از قطع خط گردن، معاملهگر باید برای پولبک (pullback) و روند بازگشتی مجدد بهسمت خط گردن منتظر بماند. این روش اندکی محافظهکارانهتر و محتاطانهتر است، زیرا میتوانیم حرکت روند را در رصد کنیم که آیا از مسیر اصلاح جزئی دست میکشد و جهت شکست اولیه را دوباره پیش میگیرد یا خیر. درصورتیکه قیمت در جهت شکست به حرکت خود ادامه دهد، ممکن است فرصت معامله بهکل از دست برود. هر دو روش ورود به معامله در نمودار زیر نشان داده شده است.
نقطه ورود در سر و شانه معکوس. دایره پایین سمت چپ، شانه راست است.
تعیین حد ضرر
در الگوی سر و شانه، حد ضرر درست بالاتر از شانه راست قرار میگیرد. همچنین، از محدودهی سر الگو نیز میتوان بهعنوان حد ضرر استفاده کرد، اما این سطح، ریسک بیشتری هم به همراه خواهد داشت و نسبت سود به زیان الگو را کاهش می دهد.
در الگوی سر و شانه معکوس، حد ضرر را میتوان درست زیر شانه راست تعیین کرد. در این الگو هم میتوانیم حد ضرر را روی سر الگو تنظیم کنیم. با این حال، این کار نیز معاملهگر را در معرض ریسک بیشتری قرار میدهد. در نمودار بالا، حد ضرر روی ۱۰۴ دلار (درست زیر شانه راست) تنظیم شده است.
تعیین هدف سود
پس از تکمیلشدن الگوی سر و شانه یا الگوی سر و شانه معکوس، قیمت بهاندازه فاصله بین سر تا خط گردن کاهش یا افزایش مییابد.
در حقیقت، هدف یا حد سود برای این الگو، تفاوت قیمت بین سر و پایینترین سطح (کف) در هر کدام از شانهها است. این اختلاف قیمت از خط گردن کاسته میشود تا هدف سود در مسیر نزولی به دست آید. برای الگوی سر و شانه معکوس نیز این اختلاف قیمت به خط گردن اضافه میشود تا هدف قیمت و نقطه سود در مسیر صعودی مشخص شود.
هدف سود در الگوی سر و شانه معکوس
بهعنوان مثال، طبق تصویر بالا، هدف سود برای سر و شانه معکوس به این ترتیب حساب میشود:
۱۱ دلار ₌ (سر یا همان کمترین حد قیمت) ۱۰۲ دلار ₋ (بیشترین حد قیمت پس از شانه چپ) ۱۱۳ دلار
اختلاف این دو قیمت به خط گردن اضافه میشود (در الگوی سر و شانه معمولی، کسر میشود). اگر ۱۱۳ را با ۱۱ جمع کنیم، حاصل ۱۲۴ خواهد شد و بنابراین باید سفارش خود را روی ۱۲۴ تنظیم کنیم تا با سود کامل از بازار خارج شویم.
گاهی اوقات، سرمایهگذاران پس از مشخصشدن خط گردن، برای رسیدن به هدف سود ایدهآل خود باید مدت زمان زیادی (تا چند ماه) منتظر بمانند. نظارت مستمر و زمانمند بر روند معاملات میتواند به شما در پیشبینی نتایج آنها کمک کند. همچنین معاملهگران حرفهای به تازهکارها توصیه میکنند کمی احتیاط به خرج دهند و سود خود را پایینتر از حد انتظار در نظر بگیرند، چراکه گاهی اوقات الگوها با اندکی اختلاف تکمیل میشوند.
دلایل کارآمدبودن در معامله
هیچ الگویی بدون ایراد نیست و هیچ الگویی همیشه مؤثر و مفید واقع نمیشود. با این حال، دلایل مختلفی وجود دارد که نشان میدهد چرا الگوی سر و شانه حداقل روی کاغذ جواب میدهد. در این بخش، به ویژگیهای جالب الگوی سر و شانه اشاره خواهیم کرد، اما این توضیحات برای هر دو نوع سر و شانه صادق است:
- با رسیدن قیمت به سقف بازار (سر)، فروشندگان وارد بازار میشوند و فشار خرید کمتر میشود.
- با نزدیکشدن به خط گردن، افراد بسیاری که در موج آخر، با قیمتی بیشتر یا در روند افزایش قیمت در شانه راست خرید کردهاند، دچار ضرر هنگفتی میشوند. درواقع، افراد بسیاری در این مرحله از موقعیتهای خود خارج میشوند و قیمت را بهسمت هدف سود سوق میدهند.
- تعیین حد ضرر بالای شانه راست از این رو منطقی است که روند بهسمت پایین تغییر مسیر داده است و شانه راست، درواقع قلهای با ارتفاع کمتر نسبت به سر است. بنابراین، تا زمانیکه روند دوباره بهسمت بالا تغییر جهت ندهد، شانه راست شکسته نخواهد شد.
- حد سود با این فرض تعیین میشود که بسیاری از معاملهگرهایی که اشتباه کردهاند یا دارایی موردنظر را در زمان نامناسبی خریدهاند، از موقعیتهای خود خارج میشوند. بنابراین، روندی اصلاحی با اندازهای مساوی با میزان رشدِ پیش از آن، ایجاد میشود.
- خط گردن سطحی است که در آن، بسیاری از معاملهگرها متضرر و از موقعیتهای خود خارج میشوند؛ بنابراین، روند را بهسمت هدف قیمت سوق میدهند.
- حجم معاملات را نیز میتوان در نظر داشت. در طول الگوهای سر و شانه معکوس، بهتر است حجم معاملاتی پس از خط گردن افزایش یابد. این مسئله نشاندهنده افزایش علاقه به خرید است که میتواند قیمت را بهسمت هدف پیش ببرد. کاهش حجم خرید بیانگر بیعلاقگی معاملهگران به حرکت صعودی است و میتواند حاکی از بدبینی سرمایهگذاران باشد.
مشکلات معاملهگری با این الگو
همانطور که پیشتر اشاره شد، این الگو نیز با ایراداتی همراه است. برخی از مشکلات احتمالی در معاملهگری با استفاده از سر و شانه عبارتاند از:
- شما باید الگوها را تشخیص دهید و روند شکلگیری آنها را دنبال کنید. با این حال، تا زمانی که الگو تکمیل نشده است، نباید از این استراتژی استفاده کنید. این کار میتواند زمانبَر و طولانی باشد.
- الگوی سر و شانه همیشه جواب نمیدهد. گاهی روند با حد ضرر تماس پیدا میکند و معامله از دست میرود.
- هدف سود همیشه محقق نمیشود. بنابراین، معاملهگرها بهتر است متغیرهایی را که بر خروج آنها از بازار تأثیرگذار است، بهدقت تنظیم کنند.
- این الگو همیشه راه معامله را هموار نمیکند. بهعنوان مثال، اگر در حین شکلگیری یکی از شانهها، افت قابلتوجهی بهدلیل اتفاقی پیشبینینشده رخ دهد، ممکن است هدف قیمت محاسبهشده به دست نیاید.
- الگوها اغلب بهصورت ذهنی روی نمودار پیاده میشوند. یک معاملهگر ممکن است شانهای از الگو را ببیند و معاملهگر دیگر آن را تشخیص ندهد. پیش از ورود به معاملات براساس الگوها، با نگاهی به توضیحات کلی بالا، تعریف کنید که شرایط و الگوی مطلوب شما چه باید باشد.
سوالات رایج درباره الگوی سر و شانه
الگوی سر و الگو سر و شانه چیست؟ شانه نزولی است؛ اما یک الگوی دیگر بهنام الگوی سر و شانه معکوس داریم که صعودی است.
در هر تایم فریمی میشود از الگوی سر و شانه استفاده کرد؛ اما بیشتر تحلیلگران ترجیح میدهند از آن در تایم فریم بلندمدت مانند ۴ساعته استفاده کنند.
خیر. هیچ الگویی قطعی نیست و فقط به شما کمک میکند بتوانید بهتر بازار را ارزیابی کنید.
سخن پایانی
سر و شانه در تمام بازههای زمانی اتفاق میافتد و بهلحاظ بصری دیده میشود. اگرچه این الگو گاهی بهصورت ذهنی پیادهسازی میشود، اما شکل کامل آن میتواند نقاط ورودی، حد ضرر و هدف سود را مشخص کند تا اجرای یک استراتژی معاملاتی آسانتر شود.
الگوی سر و شانه، بهترتیب از شانه چپ، سر و سپس شانه راست تشکیل شده است. متداولترین نقطه ورود به معامله، تقاطع روند قیمت با خط گردن الگو است. در این حالت، حد ضرر بالاتر (در سر و شانه) یا پایینتر (در سر و شانه معکوس) از شانه راست تعیین میشود. هدف و حد سود نیز از تفاوت بین سقف و کف با الگو بهاضافه (در سر و شانه معکوس) یا کسر (در سر و شانه) از خط گردن به دست میآید.
این سیستم کامل و بیایراد نیست؛ اما روشی را برای معاملات بازارها بر اساس حرکات منطقی قیمت ارائه میدهد.
با شرکت در دوره اطلس ارز دیجیتال پلاس علاوه بر دهها الگوی دیگر، میتوانید معامله سر و شانه را بهطور کامل یاد بگیرید و با پشتیبانی مداوم اساتید ابهامات خود را رفع کنید.
برای نگارش این مقاله از مقالهای در وبسایت اینوستوپدیا کمک گرفته شده است.
الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال؛ آنچه برای معاملهگری باید بدانید
استفاده از تحلیل تکنیکال در معاملات مختلف در بازارهای مالی تقریباً به امری اجتنابناپذیر تبدیل شده است. البته با توسعه ابزارهای تحلیل تکنیکال در سالهای اخیر به واسطه ورود هوش مصنوعی به این حوزه، روشهای گوناگونی پیش روی تحلیلگران تکنیکال قرار گرفته است. در بین روشهای مختلف تحلیل تکنیکال، الگوهایی که در نمودار قیمت داراییها ایجاد میشود، نقش مهمی در پیشبینی روندها در بازار دارند. در این بین الگوی سر و شانه یکی از پرکاربردترین الگوها به شمار میرود که به طور جدی مورد توجه تحلیلگران تکنیکال قرار دارد.
مجموعه الگوها در تحلیل تکنیکال به صورت تجربی تشخیص داده میشوند. این الگوها از این جهت اهمیت دارند که پس از وقوع آنها معمولاً جهتگیری خاصی در روند قیمت یک دارایی صورت میپذیرد؛ بنابراین اهمیت شناخت و کاربرد این الگوها در معاملهگری بسیار زیاد است. در این مقاله روی نقش الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال تمرکز میشود. ابتدا بررسی میشود که الگوی سر و شانه چیست و در ادامه نحوه بهکارگیری الگوی head and shoulders در معاملات تشریح میشود.
فهرست عناوین مقاله
الگوی سر و شانه چیست؟
الگوی سر و شانه یا Head And Shoulders یکی از قدیمیترین و در عین حال پرکاربردترین الگوها در تحلیل تکنیکال به شمار میرود. نامگذاری این الگو به سبب شکل ظاهری آن صورت گرفته است. در واقع این الگو در نمودار قیمت یک دارایی به صورت سه قله تشکیل شده است که به طور متوالی پشت سر هم قرار میگیرند. قله وسط که در واقع نوعی سقف قیمتی هم است، بالاتر از دو قله دیگر قرار میگیرد و از این جهت شکلی شبیه سر و در کنار آن دو شانه تشکیل میشود.
شناسایی الگوی سروشانه در تحلیل تکنیکال کار نسبتاً راحتی است و تحلیلگران مبتدی نیز میتوانند آن را به راحتی تشخیص دهند. همچنین نشانه دیگری که در این الگو وجود دارد، یک خط مبنا است که اصطلاحاً به عنوان خط گردن شناخته میشود. اما سؤال اساسی این است که وقوع الگوی سر و شانه نشانه چه رخدادی در نمودار قیمت دارایی است؟
آنچه در بالا توصیف شد به معنای پایان یک روند صعودی در قیمت دارایی است و به احتمال زیاد پس از وقوع این الگو قیمت دارایی از حالت صعودی وارد فاز نزولی میشود. اما الگوی سر و شانه معکوس یا کف نیز وجود دارد که وقوع آن به معنی پایان یک روند نزولی و آغاز روند صعودی در نمودار قیمت دارایی است. در ادامه توضیح مفصلی در خصوص این الگو داده میشود.
الگوی سر و شانه در نمودار به چه شکلی ظاهر میشود؟
نوبت به آن میرسد که نحوه شکلگیری الگوی سر و شانه در نمودار قیمت یک دارایی بررسی شود. به طور کلی الگوی سر و شانه در نمودار قیمت یک دارایی در بازههای زمانی مختلف قابل رویت است و به همین دلیل تمام تحلیلگران تکنیکال میتوانند از آن استفاده کنند. شکل الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال به دو صورت زیر قابل رویت است:
1- الگوی سر و شانه سقف
الگوی head and shoulders سقف در انتها یک روند صعودی قیمت به وقوع میپیوندد. شکل زیر تصویر واضحی از نحوه شکلگیری این الگو در نمودار قیمت یک دارایی را به تصویر میکشد. همانطور که قابل مشاهده است، پس از طی شدن یک روند صعودی، ابتدا شانه سمت چپ در نمودار شکل میگیرد. این شانه یک قله قیمتی به شمار میرود و پس از آن روند قیمت کاهشی میشود. پس از مدت کوتاهی روند کاهشی مجدداً تغییر کرده و افزایش قیمت آغاز میشود.
در این حالت رشد قیمت تا شکلگیری یک قله بالاتر از شانه سمت چپ ادامه پیدا میکند و پس از تشکیل سر، مجدداً روند کاهش قیمت آغاز میشود. در ادامه باز هم روند کاهشی تغییر کرده و افزایش قیمت به وقوع میپیوندد. در این حالت قله دیگری تشکیل میشود که اصطلاحاً به آن شانه راست گفته میشود. این قله نیز حتماً پایینتر از قله قبلی (سر) خواهد بود. پس از این قله، روند نزولی شدیدی در قیمت دارایی ایجاد میشود.
البته آنچه در عمل به وقوع میپیوندد، همواره به طور دقیق آن چیزی که در بالا گفته شد، نیست. بلکه ممکن است روندهای جزئی در نمودار قیمت دارایی در بین سر و شانهها ایجاد شود. خط گردن نیز همانطور که در تصویر فوق قابل رویت است، به نوعی مبنای شکلگیری الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال به شمار میرود.
2- الگوی سر و شانه کف یا معکوس
الگوی سر و شانه معکوس در انتها یک روند نزولی قیمت به وقوع میپیوندد. شکل زیر تصویر روشنی از نحوه شکلگیری این الگو در نمودار قیمت یک دارایی را به تصویر میکشد. همانطور که قابل مشاهده است، پس از سپری شدن یک روند نزولی، ابتدا شانه سمت چپ در نمودار شکل میگیرد. این شانه یک دره قیمتی به شمار میرود و پس از آن روند قیمت افزایشی میشود. پس از مدت کوتاهی روند افزایشی مجدداً تغییر کرده و افت قیمت آغاز میشود.
در این حالت افت قیمت تا شکلگیری یک دره پایینتر از شانه سمت چپ ادامه پیدا میکند و پس از تشکیل سر، مجدداً روند افزایش قیمت آغاز میشود. در ادامه باز هم روند افزایشی تغییر کرده و کاهش قیمت به وقوع میپیوندد. در این حالت دره دیگری تشکیل میشود که اصطلاحاً به آن شانه راست گفته میشود. این دره نیز حتماً بالاتر از دره قبلی (سر) خواهد بود. پس از این دره، روند صعودی نسبتاً تندی در قیمت دارایی ایجاد میشود.
در شکلگیری الگوی سر و شانه کف نیز ممکن است در بین سر و شانهها، روندهای کوچک دیگری به وقوع بپیوندد که البته در کلان قضیه اثرگذار نیستند و به همین دلیل خللی در تشخیص الگو ایجاد نمیکنند.
درنگی در مفهوم خط گردن
تا اینجا آشنایی نسبی با الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال حاصل شد. اما شاید در خصوص مفهوم و کاربرد خط گردن در الگوی سر وشانه ابهاماتی وجود داشته باشد. به همین دلیل لازم است تا تحلیل درستی از مفهوم خط گردن در این الگو ارائه شود. در الگوی سر و شانه سقف، خط گردن به نوعی خط حمایتی تلقی میشود و در الگوی سر و شانه معکوس، خط گردن در واقع خط مقاومتی به شمار میرود.
از این خط برای تشخیص زمان ورود یا خروج از معاملات استفاده میشود و به کمک آنها میتوان استراتژیهای درستی در خصوص معاملهگری اتخاذ نمود. برای ترسیم خط گردن باید تا پس از شکلگیری شانه سمت چپ و راست صبر نمود. پس از آن میتوان این خط را به راحتی ترسیم نمود و مبنای معاملات خود قرار داد. آنچه به صورت تجربی قابل درک است، یک نکته فوقالعاده مهم است.
معمولاً پس از ترسیم خط گردن، فاصله آن با سر در الگو اندازهگیری میشود. در عمل پس از شانه سمت راست، نمودار قیمت به اندازه فاصله بین خط گردن و سر در الگو رشد یا افت را تجربه میکند. به این ترتیب خط گردن میتواند به عنوان مبنای تصمیمگیری برای خرید و فروش داراییها به شمار رود.
چگونه میتوان با الگوی سر و شانه معاملات خود را مدیریت کرد؟
فوت کوزهگری در بهکارگیری الگوی سر و شانه یک چیز است؛ باید تا زمان شکلگیری کامل الگو برای تصمیمگیری در خصوص خرید یا فروش دارایی صبر کرد. معمولاً پس از مشاهده شانه سمت چپ و سر در نمودار قیمت، باید نسبت به شکلگیری الگوی سر و شانه حساس شد و نمودار قیمت دارایی را به دقت زیر نظر گرفت. پس از آن نوبت به تشکیل شانه سمت راست میرسد. از اینجا به بعد تصمیمگیری کاملاً وابسته به میزان ریسکپذیری فرد معاملهگر دارد.
به عنوان مثال الگوی سر و شانه معکوس در نمودار قیمت شکل گرفته است. پس از تشکیل شانه سمت راست دو رویکرد میتوان اتخاذ نمود؛ رویکرد اول که محتاطانه است، صبر کردن تا زمانی است که خط گردن توسط نمودار قیمت شکسته شود. در این صورت میتوان با اطمینان کامل وارد معامله شد. البته هیچ تضمینی وجود ندارد که پس از این اتفاق، فرصتی برای ورود به معامله برای تریدر فراهم شود و شاید به طور کلی معامله را از دست بدهد.
رویکرد دوم ورود به معامله بلافاصله پس از وقوع شانه سمت راست است. در واقع تا زمانی که نمودار خط گردن را نشکسته باشد، نمیتوان با قطعیت گفت که شانه سمت راست شکل گرفته است؛ بنابراین این تصمیم با ریسک همراه است. دقیقاً هر دو رویکرد برای خروج از معامله در الگوی سر و شانه سقف نیز وجود دارد که انتخاب آنها وابسته به روحیه تریدرها است.
به طور کلی به کمک الگوی سر و شانه میتوان دو مورد زیر را در تحلیلهای خود به دست آورد:
1- تعیین حد ضرر در معامله
تعیین حد ضرر لازمه ورود به هر معاملهای در بازارهای مالی است. در همین راستا الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال نقش مهمی در تعیین حد ضرر ایفا میکند. برای این منظور شانه سمت راست در هر دو الگوی سقف و کف در نظر گرفته میشود. در الگوی سقف معمولاً حد ضرر را بالاتر از شانه سمت راست و در الگوی کف حد ضرر را پایینتر از شانه راست در نظر میگیرند. البته در هر دو الگو میتوان سر را به عنوان حد ضرر در نظر گرفت که این تصمیم با ریسک بالاتری همراه است.
2- تعیین حد سود در معامله
همانطور که اشاره الگو سر و شانه چیست؟ شد، فاصله سر و خط گردن مبنای تعیین حد سود در معامله به شمار میرود. در الگوی سر و شانه معکوس معمولاً پس از تشکیل شانه راست و آغاز حرکت صعودی نمودار، خط گردن قطع میشود. در این مواقع پیشبینی میشود که قیمت دارایی به اندازه فاصله بین سر تا خط گردن افزایش پیدا کند؛ لذا این مسئله میتواند مبنای درستی در تعیین حد سود برای معاملات باشد.
مزایای الگوریتم سر و شانه در تحلیل تکنیکال
در حالت کلی نمیتوان الگوها را در تحلیل تکنیکال با قطعیت کامل پذیرفت؛ چراکه تجربه نشان میدهد علیرغم شکلگیری الگوها ممکن است رفتارهای متفاوتی در قیمت دارایی مشاهده شود. با این وجود چند دلیل برای کارآمدی و مؤثر بودن الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال وجود دارد که عبارتاند از:
خط گردن مبنای تصمیمگیری بسیاری از معاملهگران برای ورود و خروج در معاملات خود هستند و معمولاً در این نقاط افزایش حجم معاملات به طور مشهودی رخ میدهد. بسیاری از معاملهگران در خط گردن متحمل ضررهای سنگینی میشوند و به همین دلیل با عرضه بیشتر زمینه را برای حرکت نمودار به سمت هدف قیمتی الگوی سر و شانه مهیا میکنند.
شانه سمت راست در هر دو الگوی سقف و کف، مبنای بسیار معتبری برای تعیین حد ضرر در معاملات به شمار میرود.
معایب و محدودیتهای استفاده از الگوریتم سر و شانه چیست؟
برخی از مهمترین ایراداتی که به الگوی سر و شانه میتوان وارد کرد، عبارتاند از:
- تشخیص این الگو زمانبر بوده و باید وقت زیادی را برای شناسایی آن صرف کرد.
- مانند هر الگوی دیگری ممکن است به درستی عمل نکند. خط گردن در این الگو شاید بارها شکسته شود ولی آنچه که تریدرها انتظار دارند، به وقوع نپیوندد.
- تعیین حد سود به کمک اندازهگیری فاصله بین خط گردن و سر، به تنهایی تصمیم درستی نیست و باید سایر فاکتورهای مؤثر در این زمینه نیز در نظر گرفته شود.
سؤالات متداول
چه ابزارهایی برای تأیید الگوی سر و شانه وجود دارد؟
بررسی حجم معاملات در کنار تشخیص این الگو مهمترین ابزار برای بررسی صحت و سقم آن به شمار میرود.
الگوی سر و شانه در کوتاهمدت رخ میدهد یا بلندمدت؟
هر دو حالت امکانپذیر است و ممکن است در کوتاهمدت و بلندمدت شاهد این الگو باشیم.
نقش خط گردن در الگوی سر و شانه چیست؟
از خط گردن برای تعیین نقاط حمایتی و مقاومتی در روند حرکت قیمت استفاده میشود و معمولاً حد سود و ضرر در معامله را به کمک آن تعیین میکنند.
کلام پایانی
الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال یکی از پرکاربردترین الگوها به شمار میرود که در بازههای زمانی مختلف قابل رویت است. در صورت تشخیص این الگو میتوان تصمیمگیریهای بسیار هوشمندانه و دقیقی برای کسب سودهای مناسب و جلوگیری از ضررهای سنگین اتخاذ نمود. البته باید توجه داشت که الگوی سر و شانه مانند هر الگوی دیگری در تحلیل تکنیکال خالی از ایراد نیست و باید در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال و بنیادی مورد استفاده قرار گیرد.
دیدگاه شما