مدیریت ریسک چیست و چگونه در دنیای ارز دیجیتال، به کمک ما می‌آید؟
در این مطلب از کوین نیک، به سراغ دلایل اهمیت مدیریت ریسک و چگونگی کاربرد آن، می‌رویم تا بتوانید در دنیای مبادلات و سرمایه‌گذاری ارز دیجیتال، برای مقابله با هرگونه ریسک مالی، ایستادگی کنید.
مدیریت ریسک چیست؟
ما دائما در طول زندگی خود، با ریسک‌های مختلفی رو به رو می‌شویم؛ چه در طول فعالیت‌های ساده روزمره از جمله رانندگی، چه برنامه‌ریزی برای آینده و نیازهای مهم زندگی مثل بیمه و سعی داریم تمام آن ریسکها را مدیریت کنیم. به طور کلی، مدیریت ریسک در مورد ارزیابی و عکس‌العمل‌های مختلف، نسبت به هر نوع ریسکی است.
بسیاری از ما این نوع ریسکها را به طور ناخودآگاه، در طول فعالیت‌های روزانه خود، حل می‌کنیم. اما زمانی که صحبت از بازار، مسائل اقتصادی و مدیریت کسب و کار باشد؛ ارزیابی ریسکها وظیفه‌ای حیاتی است که باید کاملا آگاهانه انجام شود.
ما مدیریت ریسک را در دنیای اقتصاد، به شکل قالبی معنی می‌کنیم که رفتار متقابل شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران را با هرگونه ریسک اقتصادی، نشان می‌دهد؛ مسئله‌ای که به شکلی ذاتی در تمامی کسب و کارها وجود دارد.
این مطلب راهم مطالعه کنید: روانشناسی بازار چیست و چه تاثیری روی بازار ارز دیجیتال دارد؟
قالب مدیریت ریسک برای سرمایه‌گذاران و معامله‌کنندگان، شامل مدیریت بخش‌های مختلفی از کسب و کار مثل ارزهای دیجیتال، بازار تبادل ارز خارجی، کالا، سهام، شاخص‌ها و املاک است.
پیش از این در کوین نیک، ریسک‌های مالی زیادی را معرفی کردیم که به شکل‌ها و روش‌های مختلفی، دسته‌بندی می‌شوند. اما در ادامه این مطلب سعی داریم تا نگاهی کلی به پروسه مدیریت ریسک هنگام بروز ریسک‌های مالی بیندازیم که برای افراد فعال در دنیای ارزهای دیجیتال، بسیار موثر است. همچنین چند استراتژی را که به تبادل‌کنندگان و سرمایه‌گذاران ارز دیجیتالی برای کاهش ریسک‌های مالی کمک می‌کند، شرح می‌دهیم.
مدیریت ریسک چگونه کار می‌کند؟
به طور معمول، مدیریت ریسک شامل ۵ مرحله است که پله پله شما را به هدف خود می‌رساند. این ۵ مرحله شامل تنظیم اهداف (Setting Objective)، شناسایی ریسک (Identifying Risks)، ارزیابی ریسک (Risk Assessment)، مشخص کردن واکنش به ریسک (Defining Responses) و نظارت (Monitoring) می‌شود. البته با توجه به شرایطی که در برابر آن قرار گرفته‌اید و ریسک مالی که رو به رو هستید؛ این مراحل می‌توانند به طور قابل ملاحظه‌ای تغییر کرده یا جای خود را با هم عوض کنند.
۱. تنظیم اهداف
اولین مرحله‌ای که به کمک آن پی می‌برید، اهداف اصلی شما چه هستند؛ تنظیم هدف است. این مرحله معمولا با میزان ریسکی است که یک شخص یا یک شرکت، باید در برابر آن ایستادگی کند؛ در ارتباط است. در واقع مشخص می‌کند که افراد یا شرکت‌ها برای رسیدن به اهدافی که در ذهن دارند، باید چه مقدار ریسک را تحمل و مدیریت کنند.
۲. شناسایی ریسک
مرحله بعدی جایی است که ریسک‌های احتمالی را شناسایی و معنا می‌کنیم. حال باید تمامی اتفاقات و رویدادهایی که ممکن است اثر منفی روی پروژه و رسیدن به اهداف داشته باشند؛ بررسی کنیم. در محیط کسب و کار، این مرحله اطلاعاتی را برای‌تان نمایان می‌کند که شاید به طور مستقیم روی ریسک مالی شما تاثیر نگذارند؛ اما ناگهان ممکن است در طول مسیر، سر و کله‌شان پیدا شود.
انواع ریسک و مدیریت آن
۳. ارزیابی ریسک
پس از شناسایی ریسک‌های احتمالی، مرحله بعدی، ارزیابی شدت و فرکانس ریسکها است. هر ریسک تاثیر خاص خود را دارد، بعضی بزرگ و برخی هم کوچک هستند. بنابراین پس از ارزیابی شدت و تاثیر این ریسکها، آن‌ها را بر اساس درجه اهمیت، دسته‌بندی می‌کنیم. این عمل باعث تسهیل در ایجاد عکس‌العمل مناسب در برابر ریسکها می‌شود.
۴. تعیین واکنش به هر ریسک
مرحله چهارم، متشکل از معرفی و تعیین واکنش‌هایی است که نسبت به ریسک‌های احتمالی دسته‌بندی شده، باید از خود نشان دهیم. این نوع واکنش‌ها هم باید بر اساس درجه اهمیت، طبقه‌بندی شوند. این مرحله از مدیریت ریسک به ما کمک می‌کند تا در برابر اتفاقات نامناسب یا غیر منتظره، عمل و عکس‌العمل‌های مناسب خود را داشته باشیم و برای آن‌ها آماده شویم.
۵. نظارت
بررسی و نظارت بر بهره‌وری مدیریت ریسک هنگام بروز اتفاقات مختلف برای رسیدن به اهداف، آخرین مرحله استراتژی مدیریت ریسک است. این عمل معمولا به جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها نیاز دارد که می‌توانند در ادامه مسیر را برای رسیدن به اهداف، آسان کنند.
مدیریت ریسک مالی
دلایل زیادی برای شکست یک استراتژی یا برنامه معامله، وجود دارند. مثلا ممکن است شخص معامله‌کننده‌ای به دلیل اینکه بازار و شرایط حاکم بر آن، بر خلاف انتظاراتش حرکت کرده یا احساسات او بر عقلش حاگم شده، پول خود را از دست بدهد. این فرد در نهایت، به دلیل ترس از جو حاکم بر بازار، دارایی خود را با قیمت پایین‌تری می‌فروشد.
عکس‌العمل‌های احساسی معمولا باعث می‌شوند تا تبادل‌کنندگان یا سرمایه‌گذاران از استراتژی اولیه‌ای که تنظیم کرده بودند، چشم پوشی کنند. این اتفاق به ویژه در زمان‌هایی که بازار در وضعیت خرسی است یا در دوره کاپیتولاسیون (تسلیم) قرار می‌گیرد، به خوبی قابل مشاهده است.
در بازارهای اقتصادی، بسیاری از مردم موافق هستند که وجود یک استراتژی مدیریت ریسک مناسب، می‌تواند کاملا در مسیر رسیدن به اهداف و موفقیت‌ها موثر باشد. در واقع مدیریت ریسک می‌تواند به راحتی عمل تنظیم یک استراتژی جلوگیری از حد ضرر (Stop-Loss) باشد.
یک استراتژی معامله قدرتمند، باید مجموعه‌ای از عمل و عکس‌العمل را برای هر نوع اتفاقی، مشخص کند. یعنی شخص تبادل‌کننده، باید آمادگی لازم را برای قرارگیری در اتفاقات و شرایط مختلف، داشته باشد. همانطور که پیش از این بیان کردیم، راه‌های زیادی برای مدیریت ریسک وجود دارد. به طور ایده‌آل، استراتژی‌های تعیین‌شده باید به گونه‌ای باشند که بتوان دائما آن‌ها را تغییر داد، تصمیم گرفت یا در موردشان تجدید نظر کرد.
نمونه‌هایی از ریسک مالی و کاهش آن‌ها توسط مدیریت ریسک
- ریسک بازاری: در این نوع ریسک می‌توانید با ایجاد برنامه‌ای برای حد ضرر در هر یک از معامله‌ها، جایگاه خود در معامله را به شکلی خودکار، قبل از هر گونه ضرر بزرگ، محکم کنیم.
- ریسک نقدینگی: در این نوع ریسک می‌توان با تبادل در بازارهای بزرگ، ریسک را کاهش داد. به طور معمول، اموالی که بازارهای بزرگ دارند، بیش از سایرین نقدینگی دارند.
- ریسک اعتباری: می‌توان این عمل را با استفاده از صرافی‌های قابل اعتماد انجام داد. بنابراین قرض‌کنندگان و وام‌دهندگان (یا فروشندگان و خریداران)، نیازی به اعتماد به یکدیگر نداشته باشند و تمام کارها را صرافی انجام دهد.
- ریسک عملیاتی: سرمایه‌گذاران می‌توانند ریسک عملیاتی خود را با تنوع در نمونه کارها، کاهش دهند، یعنی خود را تنها صرف یک پروژه یا یک شرکت نکنند. همچنین این سرمایه‌گذاران با کمی تحقیق بیشتر، می‌توانند اشخاص یا شرکت‌هایی را پیدا کنند که نقص‌های عملیاتی کمتری دارند.
- ریسک سیستمی: این ریسکها را هم می‌توان با روش تنوع‌سازی، کاهش داد. اما این تنوع باید به ایجاد تمایز در پیشنهاد شرکت‌های مختلف صنعت، منجر شود تا بتوان شرکتی که کمترین همبستگی را در سیستم دارد، پیدا کرد.
این مطلب راهم مطالعه کنید: ریسک مالی چیست و چه اهمیتی در سرمایه گذاری ارز دیجیتال دارد؟
نتیجه
معامله‌کنندگان و سرمایه‌گذاران قبل از هرگونه تبادل یا خرید سهام و سرمایه‌گذاری، باید یک استراتژی مدیریت ریسک را برای اهداف خود، تعیین کرده باشند. همچنین باید بدانند که ریسک‌های اقتصادی اجتناب ناپذیر هستند و هر لحظه ممکن است بازارها، از حالت گاوی به حالت خرسی خود، تبدیل شوند. بنابراین باید استراتژی‌شان، انعطاف‌پذیر و قابل تغییر باشد.
به طور کلی، مدیریت ریسک مشخص می‌کند که چطور باید در شرایط مختلف، با انواع ریسک دست و پنجه نرم کرد. اما فراموش نکنید که مدیریت ریسک فقط به کاهش ریسکها مربوط نمی‌شود؛ بلکه این کار، افکار استراتژیک را در ذهن شما به وجود می‌آورند تا ریسک‌های غیر قابل اجتناب را به موثرترین شکل ممکن، مدیریت کرد.
به زبان دیگر، مدیریت ریسک به معنای شناسایی، ارزیابی و نظارت با توجه به نوع و استراتژی‌های مختلف هر ریسک است. پروسه مدیریت ریسک می‌تواند شما را هنگام خرید تتر، از یک شوالیه بدون سلاح در دنیای اقتصاد، به شوالیه‌ای مجهز به شمشیر و سپر تبدیل کند؛ که در صورت پافشاری روی اهداف، پاداش خواهید گرفت و در جایگاه مناسبی خواهید ایستاد.
بهره‌مندی از منافع یک موسسه مالی بین‌المللی، در انتظار اقدام بهارستانی‌ها
تهران- ایرناپلاس- با اینکه کارشناسان لایحه عضویت ایران در «شرکت بین‌المللی اسلامی مدیریت نقدینگی» را در راستای منافع ملی کشور می‌دانند، اما این لایحه هنوز در مجلس به سرانجام نرسیده است.
شرکت بین‌المللی اسلامی مدیریت نقدینگی (IILM) مستقر در مالزی با هدف ایجاد ابزارهای مالی مطابق با احکام شریعت اسلامی برای کمک به بانک‌های اسلامی خارج از کشور در مدیریت نقدینگی کارآمد و مؤثر و نیز تشویق به افزایش سرمایه‌گذاری در ژانویه سال ۲۰۱۱ رسماً آغاز به کار کرده است.
سهامداران مؤسس این شرکت که توسط هیأت خدمات مالی اسلامی تأسیس شده، شامل بانک‌های مرکزی کشورها و مقام‌های پولی و نظارتی است و در حال حاضر، بانک‌های مرکزی کشورهای اندونزی، کویت، لوکزامبورگ، مالزی، اهمیت مدیریت نقدینگی قطر، موریس، نیجریه، ترکیه، امارات متحده عربی، بانک توسعه اسلامی و شرکت اسلامی برای توسعه بخش خصوصی (ICD) از اعضای شرکت مدیریت بین‌المللی نقدینگی اسلامی به شمار می‌روند.
با توجه به فعالیت گسترده این شرکت در استفاده از این ابزار مالی اسلامی، مجموع ارزش کل صکوک منتشرشده توسط IILM به ۲.۵۱ میلیارد دلار رسیده که سهم این معاملات شرعی از کل دارایی‌های ملموس حدود ۷۱ درصد است.
دولت روحانی در تیر ماه ۱۳۹۶ لایحه عضویت در این شرکت را به مجلس تقدیم کرد و در نهات از تصویب کلیات این لایحه در کمیسیون اقتصادی در مهرماه سال ۱۳۹۷ جلوتر نرفت.
لایحه عضویت ایران
در مقدمه توجیهی این لایحه آمده است: «با هدف گسترش حضور فعال و هدفمند جمهوری اسلامی ایران در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی و منطقه‌ای و بهره‌گیری از آن در جهت تأمین منافع ملی و تحقق هرچه بیشتر همگرایی منطقه‌ای و بین‌المللی در راستای اصول و اهداف راهبردی سیاست خارجی کشور و نظر به اهمیت همکاری برای حفظ رشد و افزایش توسعه اقتصادی و اجتماعی و کمک به انعطاف‌پذیری در برابر بحران‌های مالی بالقوه و دیگر چالش‌های خارجی در قالب جهانی‌سازی و اهمیت افزایش رشد اقتصادی، حفظ توسعه اجتماعی، مشارکت در پویایی اقتصادی جهانی، ترویج توسعه اقتصاد پایدار، ایجاد ثروت و ترغیب مشارکت و همکاری برای مشخص نمودن چالش‌های توسعه‌ای و تلاش برای همکاری تنگاتنگ با دیگر مؤسسات دوجانبه و چندجانبه، لایحه زیر برای طی تشریفات قانونی تقدیم می‌شود».
این لایحه به دولت اجازه داده در شرکت بین‌المللی نقدینگی اسلامی عضویت یابد و نسبت به پرداخت مبلغ سهام پذیره‌نویسی شده مربوط اقدام و در افزایش سهام سرمایه‌های آتی شرکت با تصویب هیات وزیران مشارکت کند.
بانک مرکزی ایران براساس تبصره ۳ موظف شده از محل منابع خود نسبت به پرداخت اقساط مربوط به پذیره‌نویسی سهام سرمایه دولت در شرکت یاد شده در مواعد مقرر اقدام و مبالغ پرداختی را در دفاتر قانونی خود به حساب سهمیه سهام دولت ایران در مؤسسه‌های بین‌المللی منظور کند. در مقابل وزارت امور اقتصادی و دارایی نیز براساس تبصره ۴ این لایحه، مکلف به ارائه سفته معادل ریالی اقساط پرداختی سهام پذیره‌نویسی در شرکت یادشده، به بانک مرکزی شده است.
ابطال عضویت ایران
این شرکت در ۲۵ اکتبر سال ۲۰۱۰ میلادی با پشتیبانی بانک‌های مرکزی کشورهای یادشده تأسیس شده است. در آن تاریخ ایران به عضویت این شرکت درآمده بود، مشروط بر اینکه در مدت ۱۲ ماه مجوزهای لازم را از مراجع ذی‌صلاح داخلی اخذ کند. با توجه به اینکه این اقدام در مهلت مقرر انجام نشده، براساس ماده (۴۸) اساسنامه، عضویت کشور کان‌لم‌یکن تلقی شده و پذیرش عضویت کشور نیازمند تصویب دوباره هیات مدیره شرکت است. در حال حاضر بانک‌های مرکزی کشورهای اندونزی، کویت، لوکزامبورگ، مالزی، نیجریه، قطر، ترکیه، امارات متحده عربی و موریس و شرکت بین‌المللی توسعه بخش خصوصی عضو سهامدار این شرکت هستند.
اهداف و مزایای شرکت بین‌المللی مدیریت نقدینگی
اهداف اصلی این شرکت که در اساسنامه به آن اشاره شده، تسهیل مدیریت نقدینگی فرامرزی بین مؤسسه‌های ارائه‌دهنده خدمات مالی اسلامی از طریق فراهم کردن انواع ابزارهای منطبق با شریعت براساس ضوابط تجاری، برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت مؤسسه‌های یادشده در زمینه نقدینگی است، همچنین تشویق همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای ایجاد زیرساخت‌های مدیریت نقدینگی مستحکم در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی یکی دیگر از هدف‌های این شرکت است.
عضویت در شرکت بین‌المللی مدیریت نقدینگی اسلامی برای هریک از بانک‌های مرکزی، مراجع پولی، مراجع سامان‌دهنده مسائل مالی یا وزارتخانه‌ها یا نهادهای دولتی که نسبت به موضوع‌های مالی یا بازرگانی و تجاری نظارت کنترلی دارند یا سازمان‌های چندجانبه، امکان‌پذیر است.
براساس ماده (۹) اساسنامه، عضویت در این شرکت مزایایی مانند دریافت اطلاعیه از مجمع عمومی، حضور، شرکت و رأی‌دهی در هریک از جلسه‌های مجمع عمومی دارد. هر یک از اعضا صرف نظر از میزان سهامی که در اختیار دارد، دارای یک رأی در جلسه مجمع عمومی خواهد بود. مزیت دیگر برای اعضای شرکت، این است که در صورت انحلال شرکت اصل سرمایه بازپرداخت خواهد شد.
علاوه بر این، اعضا می‌توانند در انتشار ابزارهای مالی منطبق با شریعت توسط شرکت یا هر یک از واحدهای تابعه به عنوان سرمایه‌گذار در ابزارهای مالی یا به عنوان تأمین‌کننده دارایی از طریق انتقال یا فراهم کردن میزان، نوع و ارزش مشارکت داشته باشند.
همچنین این امکان وجود دارد که از شرکت درخواست شود خود یا از طریق واحدهای تابعه، مؤسسه‌هایی با اهداف خاص یا ائتلافی از شرکت‌ها، نسبت به انتشار ابزارهای مالی منطبق با شریعت با هدف مدیریت نقدینگی با توافق متقابل بین عضو و شرکت اقدام کند. در عین حال اعضا می‌توانند مؤسسه‌های مالی دارای مجوز را به عنوان کارگزاران اصلی شرکت معرفی کنند.
سرانجام لایحه
در آن زمان کمیسیون اقتصادی مجلس با اخذ مشاوره‌های کارشناسانه از مرکز پژوهش‌های مجلس و وزارت اقتصاد کلیات لایحه را تصویب کرد.
کارشناسان معتقدند با توجه به مأموریت این شرکت و لزوم ایفای نقش ایران در شکل‌گیری نهادهای بین‌المللی مالی اسلامی، عضویت و سهامداری در این شرکت توجیه اقتصادی دارد و در راستای منافع ملی کشور است، اما با این حال این لایحه هنوز در مجلس به سرانجام نرسیده است.
حسن حسینی شاهرودی نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس دهم درباره سرنوشت لایحه عضویت ایران در اهمیت مدیریت نقدینگی شرکت بین‌المللی نقدینگی اسلامی گفته بود: کلیات این لایحه تصویب شده و قرار بر این شد اصلاحیه‌ای بر آن بزنیم و شروطی نیز در این مورد تعیین شود تا به صورت قطعی عضو این مؤسسه شویم.
وی گفته بود: شبهاتی مانند عدم عضویت ایران در FATF (به‌عنوان پیش‌نیاز عضویت کشورمان) وجود داشت: اما از این باب که دست دولت را نبندیم و بتوانیم از امتیازات شرکت استفاده کرده و حتی برخی از مبادلات پولی خود را از طریق آن انجام دهیم، به شکل مشروط قرار شد عضو آن شویم.
حال باید دید مجلس یازدهم برای تصمیم‌گیری درباره این لایحه اقدام خواهد کرد یا با تعلل خود، عضویت ایران در این نهاد را بیش از پیش به تعویق می‌اندازد.
مشکل نقدینگی شرکت‌ها در بحران اقتصادی امروز
این روزها نه به تنهایی شرایط تحریم، بلکه ضعف مدیریت، فساد اقتصادی و رانت‌خواری و وجود یک اقتصاد دولتی فربه که بخش قابل توجهی از منابع اقتصاد صرف هزینه‌های جاری آن می‌شود، باعث شده است که فضای فعالیت برای آن بخش خصوصی تنگ شود که نه با دلالی بلکه با فعالیت اقتصادی سالم می‌خواهد به ادامه زندگی بپردازد. تعداد زیادی از شرکت‌ها با مشکلات متعدد از جمله مشکل نقدینگی، گمرک، نبود مواد اولیه مناسب، زیان‌دهی پروژه‌ها به دلیل افزايش ناگهانی هزینه مواد اولیه و مسائل متعدد منابع انسانی (از کاهش انگیزه و در نتیجه بهره‌وری تا ترک کار و مسائل اداره کار) روبرو هستند.
در این شرکت‌ها مدیران مانند مرغ سرکنده‌ای شده‌اند که به این‌طرف و آن طرف می‌دوند، بی‌آن‌که هدفی مشخص و آگاهانه داشته باشند. شاید تنها هدف آن‌ها این باشد که خود را از این شرایط نجات دهند. اگر در این شرایط به یک مدیر گفته شود که یک پروژه برای بهبود عملکرد منابع انسانی تعریف کند و یا اینکه به اصلاح فرآیندها بپردازد و یا فرآیندهای خود را سیستمی کند، اگر مخاطب با لگد بیرون نکند، لبخند تلخی می‌زند و می‌گوید:
«یکی می‌مرد ز درد بی‌نوایی، تو می‌گویی آقا زردک می‌خواهی؟ آقا من مشکل زنده ماندن دارم و تو از بهینه‌سازی و بهره‌وری صحبت می‌کنی؟»
اما نکته مهم و مشکل بزرگ به طور دقیق در همین تفکر نهفته است. مدیری که شب تا صبح در دغدغه مشکلات بیدار می‌ماند و کاسه چه‌کنم چه کنم برای فردای خود به دست می‌گیرد، هر چند که در صداقت او شکی نیست. اما با این روش حل مشکل فقط خود را فرسوده می‌کند و هزار و یک درد جسمی و روانی به خود اضافه می‌کند.
پنج پروژه برای رفع مشکل نقدینگی شرکت‌ها و افزایش بهره‌وری در بحران اقتصادی امروز
هیچ راه حل کوتاه‌مدتی برای مشکلات بزرگ (از جمله مشکل نقدینگی) وجود ندارد.
یکی از مهم‌ترین راه‌کارهای اساسی ایجاد پروژه‌های بهبود برای تغییر مدل کسب درآمد است. به طور مشخص هر یک از این پروژه‌های بهبود می‌تواند در مدتی در حدود شش ماه تا یک سال پس از اتمام (با توجه به نوع سازمان) به شکل قابل توجهی منجر به کاهش مشکلات شود:
- پروژه اصلاح فرآیندهای مالی و وصول مطالبات با تاکید بر این نکته مهم که جریان نقدینگی امروزه از سودآوری شرکت اهمیت مدیریت نقدینگی بسیار مهم‌تر است.
- پروژه اصلاح فرآیندهای حقوقی برای عقد قرارداد بهتر. درست است که دولتی‌های در بستن قراردادهای یک‌جانبه تبحر و عادت دارند، اما اگر بتوانیم قراردادهای بهتری ببندیم، وصل مطالبات و جریان نقدینگی بسیار ساده‌تر خواهد بود.
- پروژه اصلاح فرآیندهای انجام کار به منظور شناسایی نقاط هزینه‌زا برای شرکت. به عنوان یک نمونه ساده، گاهی فرآیند کنترل این که صد هزار تومان هزینه نابجا در سازمان صورت نگیرد، با استخدام یک کارمند کنترل کننده ماهی سه میلیون تومان ایجاد هزینه می‌کند.
- پروژه اتوماسیون فرآیندهای سازمان با ایجاد افزايش سرعت و دقت در انجام کار و کاهش هزینه‌های نبود اطلاعات به موقع. (در این مورد سیستم برنامه‌ریزی و مدیریت تولید و قیمت تمام شده بهساد می‌تواند به شما کمک کند.)
- پروژه ارتقای عملکرد منابع انسانی با ایجاد مکانیزم اندازه‌گیری کار و تقویت روحیه پاسخگویی:
که نه تنها می‌تواند هزینه‌های ترک‌کار و جابجایی و شکایت‌های اداره کار را کاهش دهد، بلکه باعث افزايش مشارکت همگانی در حل مشکلات خواهد شد. (اهمیت مدیریت نقدینگی در این زمینه می‌توانید از بهتایم هم به خوبی استفاده کنید.)
مدیریت مالی عامل موفقیت ثروتمندان جهان
وارن بافت که مالک شرکت برکشایر هاتاوی است و جزء 10 فرد ثروتمند جهان می‌باشد؛ در یکی از سخنرانی هایش به نکته ای کلیدی اشاره می‌کند. او می‌گوید: “این کار کردن نیست که باعث ثروتمند شدن شما می‌شود، بلکه مدیریت مالی است که موجب سرمایه داری و ثروتمند شدن تان خواهد شد.”
برنامه ریزی و مدیریت در امور مالی، صرفا مختص سازمان ها، شرکت ها و افراد ثروتمند، نیست بلکه، همه ما به این مهارت نیازمند هستیم. از دانش آموزان و زنان خانه دار گرفته تا کارمندان و مدیران و صاحبان کسب و کارها، نیازمند یادگیری دانش و تأثیرات مدیریت مالی هستند. بنابراین ما در این مقاله از رشدانا قصد داریم نکات طلایی و همچنین، بهترین نرم افزارهای موجود در زمینه مدیریت و برنامه ریزی مالی را معرفی کنیم، همراه ما باشید.
مدیریت مالی (Financial Management) چیست؟
به طور کلی مدیریت مالی در دو شاخه شخصی و کاری وجود دارد. در مبحث شخصی، تأکید ما بر منابع درآمد خانواده و نحوه مدیریت مخارج می‌باشد که در پاراگراف بعدی بیشتر به این موضوع می‌پردازیم. اما در شاخه سازمانی و حرفه ای، تعریف علمی و دقیق آن به این صورت است که: “مدیریت مالی، شامل مجموعه ای از امور مانند برنامه ریزی، سازماندهی و کنترل فعالیت های مالی سازمان می‌شود”.
به بیان ساده تر، مدیریت مالی همان اقتصاد کاربردی است که در جریان انجام امور مالی یک کسب و کار، باید به آن توجه نمود. در ادامه این مطلب، به بررسی تأثیرات مدیریت مالی و راه های تقویت آن خواهیم پرداخت. زیرا برای در امان بودن از فشارهای سخت معیشتی و اقتصادی، چاره ای جز بالا بردن سواد مالی و کسب درآمد از تمام چیزهایی که در اختیار داریم، وجود ندارد.
نقش مدیریت مالی در زندگی
امور مالی در زندگی شخصی و خانوادگی شما محدود به دخل و خرج های روزانه یا سالانه تان نیست. بلکه سرمایه گذاری های مالی مهم بسیاری را در طول عمر خود تجربه می‌کنید. مواردی مانند بیمه‌های عمر، درمان، حوادث، پس انداز در بانک، برنامه ریزی مالی برای دوران بازنشستگی و… وجود دارند که همه افراد در زندگی خود با آن‌ها سر و کار دارند و عدم توجه به چنین تصمیمات مالی، باعث بروز آسیب‌های فراوان خواهد شد. از این رو، توجه به بهبود مهارت مدیریت مالی در زندگی شخصی، باعث دستیابی به نتایج ارزشمند زیر می‌شود:
- با پیگیری و اجراء استراتژی های مالی، به اهداف و برنامه های مالی همچون: مدیریت وام، پرداخت به موقع اقساط و بدهی ها، خرید منزل، تهیه وسایل با ارزش و… دست مییابید.
- در زمان چالش های جدی مالی مانند رکورد اقتصادی و تورم، عملکرد بهتری نسبت به سایرین خواهد داشت.
- برای درآمد یا پول تو جیبی ماهانه خود بهترین برنامه را طراحی و بر درآمد خود مدیریت می‌کنید.
- نقدینگی و همینطور سرمایه خود را می‌توانید بمرور افزایش دهید، حتی اگر درآمدتان بالا هم نباشد.
حتما بخوانید: هوش مالی و تأثیر آن بر آینده مالی افراد
اهمیت مدیریت مالی در سازمان
کلیه فعالیت های هر سازمان و کسب و کاری، وابسته به امور مالی و جریان درآمدی آن‌ها است. بنابراین، هرگونه چالش یا مشکلی که بر سر راه امور مالی آن‌ها قرار بگیرید، باعث نابودی‌شان خواهد شد. از سوی دیگر، ادامه حیات و فعالیت کسب و کارها، نیازمند وجود منابع مالی کافی است. به همین دلیل توجه به موضوع مدیریت مالی منجر به رشد سازمان خواهد شد و نتایج زیر را نیز، عاید سازمان خواهد کرد.
- بالا رفتن ارزش کسب و کار یا سازمان
- حفظ نقدینگی
- حفظ امنیت سرمایه گذاری
- افزایش سود دهی و نگه داری درآمدهای حاصل از سود
- افزایش بودجه و همچنین پس انداز سازمان
- بهبود عملکرد در امور مالی و تصمیم گیری‌ها
مهارت مالی و اقتصادی مورد نیاز مدیران
همانطور که می‌دانید، هر یک از تصمیمات و برنامه‌های مدیران، تأثیرات بسیاری بر عملکرد مالی سازمان خواهد داشت. از این رو، اگر مدیران مهارت مالی را در خود تقویت کرده باشند و در تصمیمات خود نیز آن را لحاظ نمایند؛ می‌توان امیدوار بود که بسیاری اهمیت مدیریت نقدینگی از خسارت‌های جبران ناپذیر برای سازمان اتفاق نمی‌افتد.
این در حالی است که نه تنها مدیران، بلکه سرمایه گذاران در شرکت‌ها و کسب و کارهای مختلف نیز، همچون استارتاپ‌ها، هنگامی که می‌خواهند مدیریت یک سازمان را برعهده بگیرند و یا بر روی یک محصول سرمایه گذاری نمایند، باید مهارت‌های مالی و اقتصادی را به درستی فرا گرفته و آن را اجرا کنند. زیرا بدون استفاده از تکنیک‌های مدیریت مالی، اینگونه افراد در آینده‌ای نزدیک شکست‌های سنگینی را تجربه می‌کنند.
مهارت‌های مالی به مدیران و سرمایه گذاران کمک می‌کند تا از طریق مسیرهایی کوتاه اما امن، به موفقیت برسند. ما در این قسمت از مقاله، قصد داریم درمورد 2 نوع مهارت مالی مورد نیاز مدیران برای انجام صحیح امور مدیریتی، صحبت کنیم. ابتدا مهارت‌های تخصصی مالی مدیران و سپس مهارت‌های مالی شخصی مدیران.
مهارت‌های مالی تخصصی مدیران
تجزیه و تحلیل آماری
تجزیه و تحلیل‌های آماری این امکان را برای مدیران فراهم می‌کند که بتوانند ضمن ترسیم یک تصویر واضح از جایگاه فعلی و آینده سازمان، خود را با سایر رقبا نیز مقایسه کنند. در این میان، مدیرانی موفق‌تر عمل می‌کنند که در این رابطه قدرت و ضعف‌های سازمان را شناسایی کرده و با تجزیه و تحلیل آماری بر بدهی‌ها و میزان سود بدست آمده، مدیریتی همه جانبه داشته باشند.
حسابداری
ممکن است این سؤال برای شما ایجاد شود که حسابداری، وظیفه شخص دیگری در سازمان است و مدیران فقط بر این امر نظارت می‌کنند؛ پس چرا یک مدیر باید چنین مهارت مالی-تخصصی را فرا بگیرد؟ بله، مهارت‌های حسابداری در لیست مهارت‌های مورد نیاز یک مدیر نیست اما قطعا می‌تواند به او در مدیریت بهتر مجموعه‌اش، کمک فراوانی کند.
بنابراین، یک مدیر باید تا حد لازم بر مفاهیم پایه و بنیادی بیزنس داخل و خارج از سازمان و همچنین حسابداری امور مالی تسلط داشته باشد. هر چند یک مدیر، زمان کافی برای سر و کار داشتن با اعداد ندارد اما با داشتن اطلاعات کافی در این زمینه و نظارت بر کار حسابداران شرکت، از اسناد مالی و جزئیات آن مطلع خواهد بود و اینگونه مدیریت مالی قوی‌تری نیز دارد.
پیش بینی
پیش بینی در امور مالی، چییزی شبیه به حسابداری است که قطعا افراد متخصصی در سازمان به این کار مشغول‌اند اما مدیران نیز با تکیه بر این مهارت، کیفیت بهتری در مدیریت امور مالی خواهند داشت. پیش بینی در واقع، مهارتی جانبی محسوب می‌شود و به مدیران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کنند.
در اینجا مدیران از اطلاعات و داده های پیشین سازمان، جهت پیش بینی میزان فروش و حتی سوددهی در آینده، استفاده می‌کنند. در نتیجه، می‌توانند بر امور غیر قابل پیش بینی نیز تسلط داشته و بهترین راه را برای توسعه سازمان انتخاب کنند.
مهارت‌های مالی شخصی مدیران
مهارت‌های مالی که شخص مدیر به اهمیت مدیریت نقدینگی آن‌ها نیاز دارد عبارتند از:
سرمایه گذاری
سرمایه گذاری، از مهارت‌های بسیار ضروری و ارزشمندی است که در بلند مدت تأثیرات مفیدش را نشان می‌دهد و باعث می‌شود مدیران برنامه‌های بهتری برای آینده به ویژه در دوران بازنشستگی، درنظر بگیرند. هر چند مدیران، سرمایه گذاری برای دوران پس از بازنشستگی را نه تنها برای خود که برای تمام نیروهای انسانی سازمان باید لحاظ کنند.
بودجه بندی
منظور از بودجه بندی همان ثبت روزانه مخارج و درآمدها است که متأسفانه بیش از 59 درصد مردم دنیا چنین کار مهمی را انجام نمی‌دهند. بنابراین، یک مدیر باید برنامه روشنی جهت برنامه ریزی‌های مالی و بودجه بندی امور اقتصادی داشته باشد تا در آینده، با امنیت خاطر بیشتر به اهداف مالی خود دست یابد.
مدیریت اعتبار
آیا می‌دانید به عنوان مدیر باید از اعتبار افرادی که در سازمان استخدام می‌کنید، مطلع باشید و این امر بر آینده مالی سازمان تان تأثیرگذار است؟ بخشی از اعتبار یک سازمان به اعتبار منابع انسانی آن گره می‌خورد و بر سرمایه گذاری‌های سازمان نیز تأثیر زیادی دارد. به طور کلی، اگر قصد کارآفرینی یا شروع یک تجارت را دارید، بهتر است بدانید که نمره اعتبار شما و شرکت‌تان، نقش مهمی در وام‌ها و جذب سرمایه گذاران خواهد داشت.
راهکارهایی برای بهبود مهارت مدیریت در امور مالی
امروزه نوسانات شدید بازار و همینطور عدم وجود ثبات اقتصادی، آن هم در کشورهایی مانند ایران، شرایط سختی را از لحاظ اقتصادی برای انبوهی از مردم به وجود اورده است. در این قسمت، چند راهکار کاربردی را به شما پیشنهاد می‌دهیم تا ضمن بهبود مهارت مدیریت و برنامه ریزی در امور مالی، به اهداف و خواسته های مالی که سال ها است به تعویق انداختید، دست یابید.
هدف گذاری کنید
برنامه ای برای امور و خواسته‌های مالی تان مشخص کنید. با اینکار به محض گرفتن دستمزدتان، آن را برای همان هدف پس انداز یا هزینه می‌کنید. در غیر این صورت، با دیدن اولین فروشگاه موادغذایی یا فروشگاه لباس، حاصل زحمات یک ماهه خود را به سرعت از دست می‌دهید.
حتما بخوانید: انواع روش های هدف گذاری که شما را به هدف می‌رسانند
رفتارها و عادات خود را بشناسید
هیچ می‌دانستید که بخش سنگینی از مخارج تان مربوط به رفتار و عادت‌های اشتباهی است که در امور مالی انجام می‌دهید؟ به عنوان مثال، افراد مخصوصا خانم‌ها هنگامی که دچار استرس می‌شوند به انجام خریدهای غیرضروری، روی می‌آورند. عادتی که به صورت مقطعی از شدت استرس می‌کاهد و در مقابل، بخش زیادی از درآمدهای ماهانه را بر باد می‌دهد.
لیستی از درآمد و مخارج خود داشته باشید
تهیه لست یا جدولی از درآمد و مخارج روزانه، باعث می‌شود نسبت به انجام کارهای مالی غیر ضروری تان، آگاه شوید و عادات غلط مالی خود را شناسایی کنید. حتی یک هزار تومانی را هم نباید از لیست تان جا بیندازید و بهتر است بدانید که ثروتمند شدن بدون حذف مخارج اضافی، امری محال است.
البته یک راه حل بسیار مناسب برای تسلط بر هزینه ها استفاده از نرم افزار های مدیریت مالی شخصی است. این نرم افزارها می‌توانند پیامک‌های واریز و برداشت بانکی را بخوانند، به شما بگویند در یک ماه اخیر کدام دسته از مخارج تان بیشتر بوده، رفتار مالی تان را آنالیز می‌کنند و حتی قادر اند برای تان مبلغی را به عنوان پس انداز مشخص کنند بدون اینکه مشکلی در تأمین لوازم و موارد ضروری زندگی، ایجاد شود.
سقفی را برای مخارج ماهانه مشخص کنید
همه چیز به قدرت کنترل شما بر روی هزینه های تان بستگی دارد. پس باید یک مبلغ مشخص را برای هر ماه در نظر بگیرید و طبق همان مبلغ، مشغول خرج کردن شوید. البته پس انداز کردن مبلغی معادل 10 درصد در آمد ماهانه، قبل از هر کاری و به محض وصول پول به حساب تان باید انجام شود.
و اما جمع بندی
در این مطلب، برای توضیح مبحث ضروری مدیریت مالی، ابتدا به تعریف این مفهوم پرداخته و سپس تأثیر آن را بر زندگی شخصی و امور مالی سازمان ها، بیان نمودیم. هر چند که بر راه های تقویت این مهارت کلیدی تأکید کردیم، اما استفاده از نرم افزارهای مدیریت مالی را جهت تحلیل و کنترل رفتارهای مالی، ضروری دانستیم.
کارشناس حقوقی که علاقه ش به حوزه دیجیتال باعث آشناییش با رشدانا شد، دوره هفدهم رشدآموزی و مسیر رشد سئو رو گذرونده، خوشحاله از بودن کنار تیم حرفه ای تولید محتوا رشدانا و هدفش گره خورده با افزایش سطح آگاهی خودش و دیگران.
لایحه متناسب سازی برای جبران افزایش نابرابر حقوق مشمولین قانون کار با سایرین
شناسنامه قانون- معاون امور مجلس رئیس جمهور از تقدیم لایحه متناسب سازی حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان کشوری و لشکری به مجلس خبر داد.
به گزارش شناسنامه قانون به نقل از ایرنا، سید محمد حسینی روز شنبه با اعلام این خبر درباره ضرورت و اهمیت این لایحه گفت: با توجه به تکالیف دولت در اجرای قوانین از جمله قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب ۱۴۰۰ و نیز ارتقای سطح معیشت مردم از جمله کارکنان دولت و بازنشستگان و لزوم رعایت عدالت در نظام پرداخت‌ها و بهبود معیشت آنان، عدالت در توزیع اعتبارات، عادلانه سازی پرداخت‌ها وافزایش قدرت خرید مردم لایحه پیشنهادی تنظیم و با قید دو فوریت و مجلس تقدیم شد.
معاون پارلمانی رئیس جمهور خاطرنشان کرد: دولت در تدوین این لایحه تدابیری اتخاذ کرده تا اجرای آن نیازمند استقراض و خلق پول جدید نباشد ضمن آنکه در صورت تصویب از ابتدای شهریور ماه حقوق کارمندان و بازنشستگان افزایش خواهد یافت.
لایحه متناسب سازی برای جبران افزایش نابرابر حقوق مشمولین قانون کار با سایرین
حسینی تاکید کرد: حقوق کارمندان شاغل در دستگاه‌های اجرایی در اجرای جزء (۲) بند الف تبصره ۱۲ ماده واحده قانون بودجه سال ۱۴۰۱ صرفاً ۱۰ درصد افزایش یافت لکن در خصوص کارکنان مشمول قانون کار در دستگاه‌های اجرایی این افزایش به میزان ۵۷ درصد بود نظر به اینکه در یک اداره هر دو گروه کارمندان یک نوع کار انجام می دادند لکن افزایش نابرابری داشتند لذا به منظور رعایت عدالت و عدم تبعیض بین کارمندان و در اجرای موضوع بند (۹) اصل (۳) قانون اساسی، تنظیم لایحه متناسب سازی امری اجتناب ناپذیر بود.
وی گفت: در چند سال گذشته نقدینگی زیادی در کشور ایجاد شد به نحوی اهمیت مدیریت نقدینگی که طی هشت سال گذشته منتهی به شهریورماه حجم نقدینگی در کشور ۸ برابر شده یعنی از ۴۶۰ هزار میلیارد تومان به بیش از ۴ هزار میلیارد تومان رسید که این حجم نقدینگی از حیث ایجاد تورم مسبب مشکلات عدیده‌ای از جمله تورم برای مردم و کشور شده است و وقتی تورم استمرار یابد قدرت خرید مردم، کارکنان و بازنشستگان کاهش خواهد یافت.
معاون پارلمانی رئیس جمهور افزود: به تعبیر دیگر از دولت قبل ارثی به یادگار مانده و دولت سیزدهم بر این مبنا امکان افزایش حقوق نداشته است؛ لکن با ایجاد درآمد پایدار توسط دولت سیزدهم امکان افزایش حقوق بازنشستگان فراهم شده است.
حسینی خاطرنشان کرد: بر اساس مفاد لایحه متناسب سازی تقدیمی حداکثر افزایش حقوق کارکنان دولت و بازنشستگان ۲۰ درصد در نظر گرفته شده که به شکل پلکانی برای کسانی که حداقل درآمد را دارند اعمال خواهد شد که این میزان افزایش در کنار ۱۰ درصد افزایش ابتدای سال، سطح حقوق این گروه را به وضعیتی بهتر از قبل ارتقا خواهد داد. بدین ترتیب حداقل دو میلیون تومان به حقوق کارمند کارکنان دولت و بازنشستگان اضافه خواهد شد.
افزایش کمک هزینه عائله مندی و اولاد
معاون پارلمانی رئیس جمهور گفت: از دیگر نقاط مثبت لایحه متناسب سازی، افزایش ۱۰۰ درصدی کمک هزینه اولاد و افزایش ۵۰ درصدی حق عائله مندی تمامی گروه‌های مختلف حقوق بگیر دستگاه‌های اجرایی مندرج در ماده ۲۹ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه و نیز نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات، سازمان از انرژی اتمی، اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و قضات بازنشسته، وظیفه بگیران و مشترکان صندوق بازنشستگی و سایر صندوق‌های بازنشستگی وابسته به دستگاه‌های اجرایی است که در اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت تدوین و تصویب شد.
حسینی افزود: با عنایت به دغدغه دولت جهت حفظ قدرت خرید و کمک به معیشت اقشار کم درآمد در لایحه متناسب سازی مقرر شد تا مستمری مددجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور به میزان ۱۰ درصد افزایش یابد ضمن آنکه در خصوص مددجویانی که در دهک ۱، ۲ و ۳ هستند این افزایش ۵ درصد بیشتر یعنی ۱۵ درصد افزایش مستمری خواهد بود.
وی خاطرنشان کرد: البته افزایش مزبور علاوه بر کارمندان شامل بازنشستگان نیز خواهد شد دولت مبلغ ۹۰۰ هزار تومان برای افزایش پایه حقوق بازنشستگان در نظر گرفته که با لحاظ بندهای دیگر لایحه دولت که مربوط به سایر بندهای حقوق است تا دو میلیون افزایش خواهد داشت، به طوری که امسال بازنشستگان با افزایش چشمگیر حقوق مواجه خواهند شد که در شش سال گذشته بی سابقه بوده است.
افزایش مبلغ فوق العاده ویژه
حسینی اظهار داشت: نظر به رویه متفاوت دستگاه‌های اجرایی نسبت به پرداخت فوق العاده ویژه موضوع بند (۱۰) ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری، فوق العاده یاد شده برای کلیه دستگاه‌های مشمول قانون یاد شده نیز تا ۳۵ درصد افزایش خواهد یافت.
معاون رئیس جمهور گفت: لایحه متناسب سازی به صورت دو فوریتی فردا یکشنبه ۱۷ مهر در صحن علنی مورد رسیدگی قرار می‌گیرد و در صورت طی مراحل از ابتدای شهریور سال جاری اعمال می‌شود.
دیدگاه شما