بررسی تغییر نوسان بورس

تغییر دامنه نوسان در نمادهای بورسی + جزئیات

بنابر اعلام فرابورس ۱۴ نماد معاملاتی مشمول برخی مفاد ضوابط ماده ۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران و مجاز به تغییر دامنه نوسان شدند.

معاون نظارت بازار شرکت فرابورس ایران با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد: پیرو اطلاعیه شماره ۳۶۶۱/الف/۰۱ مورخ ۱۴۰۱/۰۱/۲۲ این شرکت، با موضوع ضوابط مربوط به ماده ۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران، پس از بررسی های صورت گرفته طی شش ماه منتهی به ۱۴۰۱/۰۶/۰۹، نمادهای معاملاتی شرکتهای آهن و فولاد ارفع، پلیمر آریا ساسول، سپیدار سیستم آسیا، سرمایه‌گذاری مس سرچشمه، صنایع پتروشیمی تخت جمشید، پتروشیمی تندگویان شگویا، مجتمع جهان فولاد سیرجان، سرمایه‌گذاری گروه مالی سپهر صادرات، سیمان ساوه، پالایش نفت شیراز، نفت ایرانول شرانل، توسعه و مدیریت سرمایه صبا، محصولات کاغذی لطیف و گروه توسعه مالی مهر آیندگان مشمول بندهای ۲ ،۳ و ۴ ماده ۱ ضوابط مذکور می باشند.

لذا بازارگردانان در نمادهای فوق در صورت تمایل می توانند با رعایت سایر بندهای ضوابط مربوط به ماده ۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران درخواست تغییر دامنه نوسان قیمت را به فرابورس ایران ارائه نمایند.

در خصوص صندوقهای سرمایه گذاری و نیز اوراق تامین مالی توجه به مفاد ماده ۲ ضوابط مربوط به ماده ۲۱ دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران ضروری است.

اثر تغییر حد قیمت بر حجم معاملات و نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران مقاله

بحرانهای بازارهای مالی در دهه‌های اخیر، توجه پژوهش‌گران را به نوسانات اضافی در این بازارها جلب کرده است. برخی صاحبنظران، حد قیمت را وسیله‌ای برای کنترل نوسان‌های بیش از اندازه قیمتها پیشنهاد داده‌اند و استدلال می کنند که حد قیمت با فراهم آوردن زمانی برای آرام گرفتن بازار، فرصتی را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد تا با ارزیابی دوباره اطلاعات، تصمیمات منطقی‌تری بگیرند. از سوی دیگر، مخالفان ادعا می‌کنند که دامنه نوسان قیمت موجب تسری نوسانها به دوره‌ای طولانی‌تر می‌شود و به این ترتیب، فرایند کشف قیمت و نقد شوندگی سهام آسیب می‌بیند. این دیدگاه‌های متفاوت، نشاندهنده نبودن اتفاق نظر در مورد با آثار حد قیمت است. این پژوهش با استفاده بررسی تغییر نوسان بورس از روش‌شناسی مطالعه رویدادی، اثربخشی حد قیمت سهام را با استفاده از دو مقطع زمانی تغییر حد (از 5% به 2% در سال 1384 و از 2% به 3% در سال 1387) در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که تغییر میزان حد قیمت با تغییر در نوسانهای قیمت و حجم معاملات، رابطه معکوس دارد. بنابراین می‌توان گفت ساختار کنترلی حد قیمت در بورس اوراق بهادار تهران، نتوانسته است به گونه اثربخشی نوسانات قیمت سهام را کاهش دهد. یافته دیگر پژوهش حاکی است که تغییر حد قیمت با اندازه شرکت ارتباط معناداری ندارد.

خلاصه ماشینی:

"در این پژوهش از تفاوتهای مقطع زمانی تغییر حد نوسان قیمت برای سهام مختلف (با توجه به محدودیت حجم مبنا) به منظور تحلیل اثر حد قیمت بر فرایند معاملات استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه سوم بررسی این فرضیه با استفاده از دو الگو زیر و سپس با اضافه کردن متغیر کنترل متوسط قیمت به این دو الگو صورت گرفته است: همان طور که در جدولهای 4 تا 7 نشان داده شده است، متغیر اندازه به جز در الگوهای سوم و چهارم فرضیه اول در گروه تغییر حد از 5% به 2% با نوسانات قیمت و حجم معاملات رابطه معناداری ندارد و در مجموع نتایج الگوهای پژوهش، شواهدی مبنی بر تأیید فرضیه سوم ارائه نمی‌نمایند. منطقی به نظر می‌رسد که افزایش دامنه نوسان قیمت در بازار سهام موجب افزایش نوسان بازار شود ولی آزمونهای آماری وی نیز نشان داد که افزایش حد قیمت از 2 درصد به 3 درصد در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی مورد بررسی تأثیر معناداری بر نوسان بازار نداشته است؛ به این معنا که افزایش حد نوسان قیمت باعث ایجاد انگیزه در سرمایه‌گذاران برای انجام معامله نشده و در نتیجه نوسان نیز افزایش پیدا نکرده است. در عین حال بر مبنای نتایج این پژوهش در بورس اوراق بهادار تهران و برخی پژوهشهای انجام شده در سایر بازارهای تا حدی مشابه، دو پیشنهاد زیر به استفاده کنندگان قابل ارائه است: (با توجه به اینکه اعمال حد قیمت محدودتر، به کاهش نوسانات منجر نشده است به قانون‌گذاران و مسئولان بورس توصیه می‌شود در به کارگیری این محدودیت بازنگری می‌کنند."

کلیدواژه ها:

کلید واژه های ماشینی:

بورس اوراق بهادار تهران ، قیمت ، نوسان قیمت سهام ، نوسان قیمت ، حد قیمت ، حد نوسان قیمت ، حجم معاملات و نوسان قیمت ، قیمت سهام در بورس اوراق ، حجم معاملات ، نوسان قیمت سهام در بورس

تصمیمی برای تغییر دامنه نوسان بورس گرفته نشده است

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس گفت: گرچه پیشنهاد تغییر دامنه نوسان تا 10 درصد ارائه شده، اما هنوز تصمیمی برای تغییر دامنه گرفته نشده است.

سیدمهدی پارچینی در مورد تغییر دامنه نوسان نمادها در بورس گفت:‌این مسأله به صورت پیشنهاد توسط بدنه کارشناسی سازمان بورس تهیه شده که باید در هیأت مدیره سازمان بورس مطرح شود، اما هنوز جلسه هیأت مدیره سازمان برگزار نشده و پیشنهاد هم مطرح نشده است.

به گزارش فارس، وی افزود: پیشنهاد این است که دامنه نوسان نمادها تا سقف 10 درصد افزایش یابد، البته افزایش دامنه نوسان به صورت فصلی و متقارن به علاوه منهای یک درصد در هر فصل اضافه شود تا در نهایت به سقف 10 درصد روزانه برسد.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس گفت:‌ این اختیار هیأت مدیره سازمان بورس است که چه چیزی را تصویب کند، شاید شرایط بازار بگونه‌ای دیگر باشد، اما پیشنهاد شده است پیشنهاد تغییر دامنه نوسان نمادها در بازارهای اصلی بورس و فرابورس اجرا شود.

پارچینی در مورد اینکه جلسه هیأت مدیره چه زمانی برگزار می‌شود، گفت:‌ بستگی به تصمیم خود هیأت مدیره دارد، اما هنوز جلسه‌ای برگزار نشده و تصمیمی برای تغییر دامنه نوسان گرفته نشده است.

وی در مورد اینکه آیا رشد بازار سرمایه در سال جدید به خاطر این پیشنهاد بوده است گفت: بازار از متغیرهای کلان اقتصادی و شرایط سیاسی و شرایط اقتصاد مؤثر است این پیشنهاد در سال قبل هم مطرح بود اما هنوز تصویب نشده است و در اختیار هیأت مدیره سازمان بورس است که در مورد تغیر دامنه نوسان چه تصمیمی بگیرد.

مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در مورد اینکه آیا حجم مبنا هم تغییر می‌کند، گفت: حجم مبنا طبق فرمول قبلی است و تغییری نمی‌کند و فرمول قبلی هم بر روی سایت سازمان بورس وجود دارد که سقف و کف ریالی آن با یک ضریب 8 از 10 هزار به دست می‌آید که اگر عدد حجم مبنا پایین‌تر از این کف باشد، در نهایت کف ریالی محسوب می‌شود و اگر بالاتر باشد سقف ریالی 8 ده‌هزارم محاسبه می‌شود و اگر بین این دو محدوده باشد خود عددی که به دست آمده است محاسبه می‌شود.

در حال حاضر دامنه نوسان روزانه نمادهای در بورس و فرابورس بعلاوه منهای 5 درصد است،‌ در مورد نمادهایی که بعد از مجمع بازگشایی می‌شوند،‌ فقط در روز بازگشایی بدون دامنه نوسان است.

دامنه نوسان بورس چه زمانی اصلاح می شود؟

پیش از این نیز، عشقی اعلام کرده بود که اصلاح دامنه ابتدا از شرکت‌های بزرگ آغاز می‌شود و برنامه این است که از یک تاریخ به بعد، اصلاح به صورت تدریجی و با یک درصد آغاز شود. این روند در مقاطع سه ماهه و با توجه به بازخورد بازار، بازبینی خواهد شد.

دامنه نوسان بورس چه زمانی اصلاح می شود؟

پس از آن و در تاریخ ۱۴ فروردین ماه، محسن خدابخش، نایب رئیس هیات مدیره سازمان بورس، از تغییر دامنه نوسان تا سقف ۱۰درصد خبر داد و تصریح کرد: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده، قرار است دامنه نوسان در سال ۱۴۰۱ به صورت فصلی و به صورت یک درصدی اضافه شود.

به گفته پارچینی، مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار نیز، برنامه‌ای که برای تغییر دامنه نوسان بررسی و به هیات مدیره سازمان بورس پیشنهاد شد، این بود تا در هر فصل یک درصد و به صورت متقارن به دامنه نوسان اضافه شود که این تغییر تا سقف ۱۰درصد ادامه خواهد داشت.

بر اساس پیشنهاد ارائه‌شده، سهام حاضر در بازار پایه از این تغییر مستثنی هستند، اما بازارهای اصلی بورس تهران و نیز فرابورس نیز تابع این تغییر خواهند شد.

یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین موضوعاتی که طی دو سال گذشته با انتقادات زیادی مواجه شده است، دامنه نوسان و موضوعات مرتبط با آن است.

در یک سال گذشته نیز، وعده‌های بسیاری از سوی سیاست‌گذاران و مسئولان سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر حذف محدودیت‌های معاملاتی داده شده، اما تاکنون عملی نشده است و بازار سرمایه همچنان با این محدودیت‌ها، دست و پنجه نرم می‌کند.

رد پای دامنه نوسان در فرسایشی کردن افت بازار

در واقع اعمال دامنه نوسان طی سال‌های اخیر نه تنها از نوسانات شدید بازار سهام و هیجانات کاذب جلوگیری نکرده است، بلکه آنها را تشدید کرده و رد پای دامنه نوسان در فرسایشی کردن افت بازار نیز مشهود است.

لازم به ذکر است که دامنه نوسان در بورس تهران، از سال ۱۳۸۰ از بازه یک درصد تا پنج درصد (به صورت متقارن) فراتر نرفته است. هرچند در بازه ۲۵ بهمن سال ۱۳۹۹ تا ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۰، دامنه نوسان توسط شورای عالی بورس و با هدف بررسی تغییر نوسان بورس ایجاد تعادل در بازار، به منفی دو تا مثبت ۶درصد تغییر کرد.

اما این اقدام نیز با شکست مواجه شد و پس از این تاریخ، به روال سابق خود یعنی دامنه نوسان متقارن پنج درصدی بازگشت.

دامنه نوسان بورس چیست؟ دامنه نوسانات قیمت سهام چقدر است؟

دامنه نوسان قیمت سهام بورس، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می‌تواند نوسان کند.

بازار بورس دارای مزایای متعددی است که امر سرمایه‌گذاری در آن را برای هر شخص جذاب‌تر می‌کند. مزیت‌هایی نظیر در دسترس بودن آن، نقدینگی آن نسبت به بازارهای دیگر، شفاف بودن و قانون‌مند بودن و … یکی از وظایف مهم نهادهای ناظر بازار سرمایه، نظارت و کنترل نوسان‌های زیاد در بازار است.

دامنه نوسان قیمت سهام چیست؟

در بازارهای مالی به‌خصوص بازار بورس به دلیل وجود برخی پیچیدگی‌ها و ریسک‌پذیر بودن آن، باید توسط نهاد نظارتی بازار سرمایه یکسری محدودیت‌هایی در نظر گرفته شود. یکی از این محدودیت‌ها در حوزه دامنه نوسان قیمت سهم است. که بر روی قیمت سهم تعریف شده است. دامنه نوسان در اکثر بورس‌های جهان تعریف شده که به‌ منظور کنترل نوسانات موجود وجود دارد.

در بازارهای بورس به‌منظور جلوگیری از تقابل عرضه و تقاضا، قوانین و مقرراتی وجود دارد. در همین راستا دامنه مجاز نوسان، توقف معاملاتی و دیگر روش‌ها ازاین‌دست قوانین به‌حساب می‌آیند. دامنه مجاز نوسان سهام به‌عنوان یکی از قوانین و اصول مهم در این بازار است که در جهت کنترل نوسان قیمت سهم و برای کاهش تلاطم بازار و جلوگیری از تصمیمات هیجانی سهام‌داران در نظر گرفته‌شده است.

هر سهم در هرروز کاری دارای یک‌میزان دامنه مجاز نوسان سقف و کف قیمتی است که می‌تواند داشته باشد. بدیهی است که قیمت سهم فقط در بازه تعریف‌شده می‌تواند نوسان داشته باشد . میتوانید از نقشه بازار بورس نمای کلی بازار را مشاهده نمایید.

طبق آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس تهران، دامنه نوسان قیمت، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می‌تواند نوسان کند.

مزایای دامنه نوسان

• یکی از عوامل مهم به‌منظور جلوگیری در دست‌کاری قیمت‌ها در بازار بورس، دامنه نوسان بوده که اجازه تغییر قیمت در هر زمان به‌صورت دلخواه به سهامداران بزرگ را نمی‌دهد.
• کشف قیمت واقعی سهام نیز با استفاده از دامنه نوسان امکان‌پذیر است. درواقع زمانی که قیمت سهام به این حدود نزدیک شود، معاملات توسط نهاد نظارتی متوقف می‌شود. تا به سهامداران فرصتی داده شود که درباره قیمت سهم مدنظر و ارزش واقعی آن بررسی و تفکرات لازم را به عمل‌آورند که در آینده نزدیک، سهم دچار هیجانات قیمتی نشود.
• یکی از عوامل مهم درزمینهٔ کاهش تلاطم‌های موجود در بازار بورس، دامنه مجاز نوسان است. دامنه مجاز نوسان، تغییرات قیمتی سهام را محدود کرده و از این طریق از به وجود آمدن تغییرات ناگهانی جلوگیری می‌کند.

معایب دامنه نوسان

• معمولاً به دلیل توقف قیمت یک سهم در روز، امکان انتقال تلاطم اضافی به‌روزهای آتی وجود دارد. پس در نظر داشته باشید که با توجه به اینکه دامنه نوسان مانع آزاد شدن قیمت سهم می‌شود. همین امر باعث می‌شود که قیمت به محدوده‌های خاصی تمایل داشته باشد.
• تجربیات و تحقیقات به‌عمل‌آمده در این حوزه اثبات می‌کند که عامل دامنه نوسان سهم در بازار بورس، باعث تأخیر در کشف قیمت سهم می‌شود. زیرا باوجودآن، قیمت‌ها نمی‌توانند در همان روز نسبت به اطلاعات منتشرشده واکنش مناسب نشان دهند. به همین جهت ممکن است که قیمت روز سهم، قیمت واقعی آن نباشد.

دامنه نوسان بورس تهران

محدودیت اعمال‌شده بر قیمت سهام در بازار بورس و اوراق بهادار تهران، مثبت و منفی ۵ درصد نسبت به قیمت پایانی روز قبل سهام مدنظر است. در نظر داشته باشید که برای حق تقدم سهام ۲ برابر دامنه نوسان عادی سهام است. لذا برای حق تقدم سهام شرکت‌های بورسی این دامنه در محدوده مثبت ۱۰ درصد تا منفی ۱۰ درصد است.

دامنه نوسان فرابورس

دامنه مجاز نوسان بررسی تغییر نوسان بورس برای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار فرابورس همانند بازار بورس است.

دامنه نوسان بازار پایه فرابورس

دامنه نوسان قیمت سهام در بازار پایه نسبت به دامنه نوسان تعریف‌شده در بازارهای بورس و فرابورس متفاوت است. به‌منظور اعمال شفافیت بیشتر در اطلاعات در سال ۱۳۹۸ تغییراتی در قوانین بازار پایه اتخاذ شد. که به دنبال آن، شرکت‌های درج‌شده در بازار پایه فرابورس بر اساس شرایط پذیرش، در سه تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز قرار گرفتند.

• در روزهای معاملاتی هفته دامنه نوسان در تابلوی زرد ۳ درصد، تابلوی نارنجی ۲ درصد و تابلوی قرمز ۱ درصد است.

بررسی استثنائات دامنه مجاز نوسانات قیمت

فرآیند دامنه مجاز نوسان در بازار بورس به‌صورت روزانه وجود دارد. بر اساس مقررات تعریف‌شده در بازار سرمایه، در برخی از روزها به دلیل رویدادهای مهم برای شرکت، دامنه مجاز نوسان برداشته میشود. در روزهای زیر سهم می‌تواند بدون نوسان قیمت در بازار معامله شود:

1.افشا و انتشار اطلاعات مفید با اهمیت بالا:

افشای اطلاعات با اهمیت یکی از دلایل توقف معاملات یک سهم است. اگر اطلاعات از نوع (الف) باشد، نماد در روز معاملاتی بعد، بدون محدودیت دامنه نوسان کشف قیمت و بازگشایی خواهد شد. اما اگر این اطلاعات از نوع (ب) یا کم اهمیت‌تر باشد، سهم در همان روز یا نهایت روز معاملاتی بعد با محدودیت دامنه نوسان، کشف قیمت و بازگشایی می‌شود.

2. برگزاری مجمع عمومی عادی سالیانه و یا مجمع عمومی عادی به طور فوق العاده :

برگزاری مجمع عمومی می تواند با اهداف مختلفی صورت گیرد. مجمع عمومی عادی سالیانه 2 تا 5 روز موجب بسته شدن یک نماد می‌شود. حال اگر هدف از برگزاری مجمع عمومی، تقسیم سود یا تصویب صورت های مالی باشد. آن وقت بازگشایی نماد معاملاتی و کشف قیمت بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود. اما اگر هدف از برگزاری مجمع عمومی هدفی به غیر از تصویب صورت های مالی یا تقسیم سود نقدی داشته باشد. بازگشایی و کشف قیمت با محدودیت دامنه نوسان خواهد بود.

3. نوسان بیش از 20 درصد یک سهم طی 5 روز معاملاتی متوالی:

اگر قیمت پایانی یک سهم طی 5 روز متوالی بیش از 20 درصد نوسان داشته باشد، نماد این سهم به مدت یک ساعت متوقف می‌شود. سپس معاملات با همان محدوده نوسان قبلی از سرگرفته می‌شود.

4. نوسان بیش از 50 درصد یک سهم طی 15 روز معاملاتی متوالی:

اگر قیمت پایانی یک سهم طی 15 روز معاملاتی متوالی بیش از 50 درصد تغییر مثبت یا منفی داشته باشد. معاملات آن سهم متوقف می شود. در این صورت شرکت باید طی برگزاری کنفرانس به ایهامات پاسخ داده و نتیجه را حداکثر تا 2 روز کاری بعد در اطلاعیه ای در کدال منتشر کند. در هنگام بازگشایی هم سهم در دامنه نوسان مجاز ( +5 تا -5) کشف قیمت خواهد شد. بعد از مشخص شدن قیمت روز سهم، معاملات نماد از سر گرفته می‌شود. در این حالت ممکن است یک سهم در یک روز بین -10 تا +10 نوسان داشته باشد.

5. افزایش سرمایه شرکت:

زمانی که یک شرکت قصد افزایش سرمایه دارد، بعد از برگزاری مجمع عمومی فوق العاده باز هم نماد شرکت بین 2 تا 5 روز کاری متوقف میشود. هنگام بازگشایی قیمت سهم با توجه به میزان افزایش سرمایه کاهش پیدا کرده باز خواهد شد. بازگشایی و کشف قیمت نیز بدون محدودیت دامنه نوسان انجام خواهد شد.

در بسیاری از بورس‌های جهان، از دامنه نوسان به‌منظور جلوگیری از نوسان شدید بررسی تغییر نوسان بورس و سقوط قیمت سهام استفاده می‌شود. زمانی که بازار بورس در شرایط بحرانی یا سقوط به سر می‌برد. اکثر سرمایه‌گذاران به‌خصوص سرمایه‌گذاران خرد، دچار تصمیمات هیجانی شده و تصمیمات عجولانه و غیرمنطقی می‌گیرند. درنتیجه این اعمال محدودیت دامنه نوسان قیمت سهام است که منجر به کنترل بهتر نوسان‌ها شده و باعث ثبات بیشتر بازار می‌گردد.