صندوق خصوصی (PE) چیست؟

توسط تحریریه منتشر شده در ۱۶ آذر ۱۳۹۹

معرفی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (PE) و نقش آنها در تأمین مالی کسب‌وکارها

مهدی فرازمند، مدیرعامل مشاور سرمایه‌گذاری فاینتک / امروزه یکی از مهمترین مشکلات بنگاه‌ها و کسب‌وکارهای کشور مسئله تأمین مالی است. این مسئله در حالی است که هر ساله شاهد رشد سرسام‌آور و تورم‌زای نقدینگی در اقتصاد هم هستیم.

درست است که بخشی از علت عدم جریان پیدا کردن این نقدینگی به سمت بنگاه‌ها و کسب‌وکارها به مشکلات کلان نظام بانکی برمی‌گردد، اما نمی‌توان عدم وجود ابزارها و نهادهای مالی و سرمایه‌گذاری مناسب، قابل اعتماد و منطبق با نیازها و شرایط کشور را نیز در این زمینه نادیده گرفت.

در بازارهای مالی جهان ابزارها و نهادهای مختلفی وجود دارد که با توجه به تمایلات و سلیقه‌های سرمایه‌گذاران و نیازهای بنگاه‌ها اختصاصی‌ شده‌اند. به عنوان مثال در همه‌جای دنیا افراد، خانواده‌ها و یا مجموعه‌های ثروتمندی (نظیر صندوق‌های بازنشستگی) وجود دارند که تمایل دارند بخشی از منابعشان را به جایی با بازدهی و البته ریسکی بالاتر از بورس و یا سهام بورسی ببرند.

یکی از این جاها که در کشور ماهم چندسالی است تب آن بین سرمایه‌گذاران بالاست بخش سرمایه‌گذاری جسورانه (VC) و شرکت‌های استارت‌آپی است. اما این حوزه هم به دلیل آنکه با شرکت‌هایی روبه‌رو هستیم که در محله بذری (seed) و یا مرحله اول و دوم جذب سرمایه و توسعه خودشان هستند شاید برای بسیاری چندان جالب توجه نباشد و دنبال کسب‌وکارهایی بگردند که حدی از بلوغ را طی کرده‌اند.

چنین اهدافی برای سرمایه‌گذاری در واقع منطبق است با آنچه نهادهایی با نام صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity Fund) برای سرمایه‌گذاری خود برمی‌گزینند.

این صندوق‌ها با جمع‌آوری منابع از سرمایه‌گذاران در طی یک دوره حدود ۱۰ ساله اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی کوچک و متوسط و یا شرکت‌های دارای بحران می‌کنند،‌ آنها رشد و توسعه و ارتقا می‌دهند و در نهایت با عرضه سهام آنها به دیگر سرمایه‌گذاران و یا حتی در بورس و خروج از سهام آن شرکت‌ها بازدهی قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران خود فراهم می‌کنند.

معرفی و ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity)

صندوق‌های PE ابزارهای سرمایه‌گذاری هستند که به وسیله شرکت‌های PE و به نمایندگی از گروهی از سرمایه‌گذاران اداره می‌شوند. سرمایه این صندوق‌ها با این دیدگاه تأمین می‌شود که بخشی از سهام شرکت‌های خصوصی تملک و سپس در یک بازه زمانی واگذار شود.

بیشتر صندوق‌های خصوصی در قالب یک مشارکت محدود با سرمایه ثابت تشکیل می‌شوند که اهداف سرمایه‌گذاری آنها صندوق خصوصی (PE) چیست؟ از قبل کاملا تعیین نشده که از این جهت به آنها اصطلاحا «blind pool» گفته می‌شود. این صندوق‌های با سرمایه ثابت معمولا دارای طول عمر محدود هستند و از سرمایه‌گذاران می‌خواهند متعهد به تأمین سرمایه صندوق برای تمام طول عمر صندوق (معمولا ۱۰ سال)، بدون حق بازخرید و یا برداشت باشند.

هرچند سرمایه‌گذاران در یک صندوق PE دیدگاه روشنی نسبت به نوع سرمایه‌گذاری‌های صندوق دارند (مثلا تملک شرکت‌های میان رده اروپایی) اما نقشی در انتخاب تک‌تک شرکت‌هایی که صندوق می‌خواهد در آنها سرمایه‌گذاری کند ندارند، که این در واقع همان مفهوم «blind pool» است.

البته اخیرا بازار ثانویه برای واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های خصوصی در حال توسعه است که می‌تواند باعث نقدشوندگی برای سرمایه‌گذارانی که قصد فروش منافعشان در یک صندوق خصوصی را دارند شود.

این بازار ثانویه در دهه گذشته به سرعت گسترش یافته که دلیل آن هم ایجاد صندوق‌های تخصصی است که برای خرید ثانویه واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌های خصوصی ایجاد شده‌اند.

نمودار زیر تصویری از ارکانی که در ایجاد یک صندوق خصوصی با مشارکت محدود نقش دارند را نشان می‌دهد:

ارکان صندوق‌های خصوصی

شرکت PE: یک شرکت PE شرکتی است که دارای متخصصینی در اجرای استراتژی‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، رشدی و یا خریدهای تملکی (buyout) باشد. این شرکت سرمایه یک یا خانواده‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی را جمع‌آوری کرده و به این صندوق‌ها از طریق دو شخصیت حقوقی مجزا اما وابسته یعنی شریک مدیریتی (GP) و مدیر سرمایه‌گذاری، ارائه مشاوره می‌دهد.

شرکت PE معمولا تمامی پست‌های کلیدی و سمت‌های تصمیم‌گیری در بخش شریک مدیریتی (GP) و مدیر سرمایه‌گذاری در تمامی صندوق‌هایی که خودش تأسیس می‌کند را در اختیار می‌گیرد. تأسیس این شخصیت‌های حقوقی مجزا، شرکت PE را از تعهدات مربوط به صندوق PE و یا ادعاهایی که بر علیه آن صندوق انجام می‌شود مصون نگه می‌دارد.

شرکای سرمایه‌گذار (LP): سرمایه‌گذاران و یا LP ها بخش عمده‌ای از سرمایه صندوق خصوصی را تأمین می‌کنند. شرکای سرمایه‌گذار صرفا به عنوان سرمایه‌گذاران غیرفعال مشارکت می‌کنند و تعهدات هرکدام آنها نیز به اندازه سرمایه‌ای است که به صندوق متعهد شده‌اند.

این نوع از سرمایه‌گذاران شامل صندوق‌های بازنشستگی خصوصی و عمومی،‌ خیریه‌ها، بیمه‌ها،‌ بانک‌ها، شرکت‌ها، افراد ثروتمند و فراصندوق‌ها (fund of funds) می‌شود. LP ها فقط سرمایه‌گذار هستند و نمی‌توانند در عملیات روزانه و یا مدیریت صندوق و یا شرکت‌هایی که در آنها سرمایه‌گذاری شده‌است دخالت کنند مگر اینکه خطر از دست دادن مسئولیت محدودشان را بپذیرند.

این نوع از سرمایه‌گذاران به طور حقوقی متعهدند که سرمایه لازم برای سرمایه‌گذاری را در هنگام فراخوان صندوق پرداخت کرده و در مقابل سهمی از سرمایه صندوق را در هنگام انجام یک خروج موفق از سرمایه‌گذاری‌های صندوق دریافت کنند.

شریک مدیریتی (GP): شریک مدیریتی یک صندوق به طور عمده مسئول همه جنبه‌های مرتبط با مدیریت صندوق است و نوعی از مسئولیت امانت‌داری و متولی‌گری را برعهده دارد که در نتیجه عملکردش در صندوق تنها باید در جهت منافع سرمایه‌گذاران صندوق باشد.

این شریک فراخوان واریز سرمایه تعهد شده توسط شرکای سرمایه‌گذار را انجام می‌دهد و همه سرمایه‌گذاری‌ها و خروج از سرمایه‌گذاری‌های صندوق را در راستای وکالتی که به موجب قرارداد مشارکت محدود در اختیار دارد انجام می‌دهد.

شریک مدیریتی ممکن است بعضی از وظایف مدیریت را به «مدیر سرمایه‌گذاری» و یا به کمیته سرمایه‌گذاری یک شرکت PE تفویض کند، اما در هر حال مسئولیت بدهی‌ها و تعهدات صندوق کاملا و به تنهایی برعهده او است و به طور قراردادی ملزم است که سرمایه صندوق را در راستای وکالتی که از سرمایه‌گذاران دارد سرمایه‌گذاری کند.

شریک مدیریتی و همین‌طور شرکا و متخصصین کلیدی شرکت PE متعهدند بخشی از سرمایه صندوق را تأمین کنند، از این طریق منافع ایشان با منافع شرکای سرمایه‌گذار گره می‌خورد. سهم شریک مدیریتی از کل سرمایه تأمین شده صندوق معمولا بین یک تا پنج درصد است و به ندرت از ۱۰ درصد تجاوز می‌کند.

مدیر سرمایه‌گذاری: در عمل این مدیر سرمایه‌گذاری است که عملیات روزمره صندوق خصوصی را مدیریت می‌کند. این مدیر سرمایه‌گذاری است که فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه را ارزیابی کرده و خدمات مشاوره‌ای را به شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری صندوق ارائه می‌دهد و فرآیند حسابرسی و گزارش‌دهی صندوق را مدیریت می‌کند و در مقابل این خدمات کارمزد مدیریت از صندوق می‌گیرد.

کارمزد مدیریت معمولا حدود ۱.۵ تا دو درصد سرمایه تعهد شده در طول دوره سرمایه‌گذاری صندوق است و در پایان دوره سرمایه‌گذاری بر اساس میزان سرمایه‌گذاری انجام شده دوباره محاسبه شده و ممکن است به نرخ پایین‌تری کاسته شود.

شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری: صندوق در طول عمر خودش، ممکن است در شرکت‌های محدودی سرمایه‌گذاری کند که بین ۱۰ تا ۱۵ عدد به طور متوسط خواهد بود که تشکیل‌دهنده سبد سرمایه‌گذاری صندوق است. توانایی یک شرکت PE برای فروش سهامش در این شرکت‌ها با یک میزان قابل توجه سود و بعد از سه تا هفت سال دوره نگهداشت آنها، تعیین‌کننده موفقیت و یا شکست آن صندوق خواهد بود.

به طور کلی از دیدگاه یک شرکت PE و مجموعه‌های وابسته به آن، کسب‌وکار صندوق خصوصی به دو رابطه ساده و مجزا فروکاسته می‌شود: از یک طرف وظایف متولی‌گری شرکت نسبت به شرکای سرمایه‌گذاری (LP) و از طرف دیگر تعامل آن با کارآفرینان، صاحبان کسب‌وکارها و تیم‌های مدیریتی در شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری.

ایجاد حسن شهرت مبنی بر ارتباط حرفه‌ای و ارزش افزا باعث می‌شود که دسترسی به هر دو بخش یعنی تأمین مالی و فرصت‌های سرمایه‌گذاری برای شرکت PE تضمین شود.

صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران

در ایران اما دستورالعمل تأسیس و راه‌اندازی صندوق‌های خصوصی در سال ۹۷ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهیه و ابلاغ شد. واحدهای این صندوق‌ها به شکل قابل معامله در بورس هستند، ساختار حاکمیت شرکتی آنها در قالب واحدهای ممتاز، که تشکیل‌دهنده مجمع صندوق هستند، و واحدهای عادی اداره می‌شود. تصمیمات سرمایه‌گذاری آن با مسئولیت مدیر صندوق، در چارچوب مصوب مجمع، و با کمک کمیته سرمایه‌گذاری، اتخاذ می‌شود.

راه پرداخت بهترین منبع شما برای دانستن هر چیزی درزمینه فناوری‌های مالی (فین‌تک) است. راه پرداخت به شما کمک می‌کند در جریان رویدادها و روندهای فین‌تک ایران و جهان قرار بگیرید. شما در راه پرداخت می‌توانید آخرین خبرها و تحلیل‌های نویسندگان و تحلیلگران ایرانی و خارجی را مطالعه کنید.

سرمایه گذاری خصوصی(PE) چیست و عملکرد آن چگونه است؟

سرمایه گذاری خصوصی (PE) نوعی تأمین مالی است که در آن منابع نقدی و سرمایه در یک شرکت، سرمایه گذاری می‌شود. معمولاً سرمایه گذاری های خصوصی روی کسب وکارهای بالغ در صنایع سنتی در ازای دریافت یا مالکیت سهام انجام صندوق خصوصی (PE) چیست؟ می شود. سرمایه گذاری خصوصی یک زیرمجموعه اصلی از یک بخش بزرگتر و پیچیده تری از فضای مالی است که به عنوان بازارهای خصوصی (خارج از بورس) شناخته می شود.

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)،شرکت سرمایه گذاری خصوصی یک نوع شرکت سرمایه گذاری است که در کسب و کارها با هدف افزایش ارزش آنها در طی زمان و قبل از فروش نهایی آن شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند .مشابه شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) ، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) از سرمایه جمع‌آوری‌شده توسط شرکای سرمایه گذار (LPs) ، برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی آینده‌دار استفاده می‌کنند. اما بر خلاف شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC) ، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) معمولاً سهام عمده (مالکیت ۵۰ درصد یا بیشتر) را زمانی که در شرکت‌ها سرمایه گذاری می کنند به دست می گیرند. شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی معمولاً به طور همزمان مالکیت عمده چندین شرکت را دارند. مجموعه شرکت‌های تحت مدیریت یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی سبد سهام یا پرتفولیو (portfolio) و به کسب و کارهای آن، شرکت های پورتفوی می‌گویند .

سرمایه گذار خصوصی (PEinvestor)

به سرمایه گذاران در یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی، سرمایه گذاران خصوصی گفته می شود. آنها برای جذب سرمایه و همچنین شناسایی شرکت‌هایی که فرصت‌های خوبی برای سرمایه گذاری ایجاد می کنند حیاتی هستند. از سال ۲۰۱۷ حدود ۳،۹۵۳ سرمایه گذار فعال PE وجود دارد که نشان دهنده افزایش ۵۱ درصدی از سال ۲۰۰۷ است .

صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) چیست؟

سرمایه گذاران خصوصی برای سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جمع آوری می کنند تا صندوقی تشکیل دهند که به عنوان صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) معروف است. زمانی که آنها به موفق به جذب سرمایه موردنظر رسیدند، صندوق را می بندند و آن سرمایه را روی شرکت های هدف و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند .

صندوق های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق های سرمایه گذاری پوششی

هر دو صندوق سرمایه گذاری خصوصی و پوششی (HedgeFund) به شرکای سرمایه گذار (LPs) محدود می شوند. با این حال، بزرگترین تفاوت میان صندوق های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق های سرمایه گذاری پوششی در ساختار صندوق و اهداف سرمایه گذاری است. صندوق های صندوق های سرمایه گذاری پوششی معمولاً در بازارهای عمومی و در شرکت های تجاری سهام عام سرمایه گذاری می کنند در حالی که صندوق های سرمایه گذاری خصوصی روی شرکت های خصوصی متمرکز هستند .

تفاوت صندوق های سرمایه گذاری خصوصی با صندوق های سرمایه گذاری مشترک

بزرگترین تفاوت بین صندوق های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Funds) عبارت است از :

۱ . محل جذب سرمایه صندوق

۲ . انواع شرکت هایی که در آن سرمایه گذاری می کنند

۳ . دریافت کارمزد

صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه خود را از شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران نهادی تأمین می کنند اما صندوق های سرمایه گذاری مشترک از سرمایه گذاران عادی. صندوق سرمایه گذاری خصوصی معمولاً در شرکت های خصوصی سرمایه گذاری می کنند در حالی که صندوق های سرمایه گذاری مشترک معمولاً در شرکت های تجاری سهامی عام سرمایه گذاری می کنند. صندوق سرمایه گذاری مشترک فقط مجاز به دریافت کارمزد مدیریت صندوق هستند اما صندوق های سرمایه گذاری خصوصی می توانند علاوه بر کارمزد مدیریت صندوق، کارمزد عملکرد(کارمزد موفقیت نیز می گویند) را هم دریافت کنند که در ادامه توضیح داده خواهد شد .

صندوق های سرمایه گذاری خصوصی چگونه درآمد کسب می کنند؟

صندوق های سرمایه گذاری خصوصی هر دو کارمزد مدیریت صندوق و عملکرد (موفقیت) را دریافت می کنند. که مقدار آن می تواند از یک صندوق به صندوق دیگر متفاوت باشد. اما معمولا ساختار کارمزد در صندوق های سرمایه گذاری خصوصی از قانون ۲ و ۲۰ پیروی می کند .صندوق خصوصی (PE) چیست؟

• کارمزد مدیریت صندوق

این کارمزد به عنوان درصدی از دارایی های تحت مدیریت (AUM) محاسبه می شود و به طور معمول حدود دو درصد است. این کارمزد برای پوشش هزینه های روزانه و سربار در نظر گرفته شده و به طور منظم پرداخت می شود .

• کارمزد عملکرد (موفقیت)

این کارمزد به عنوان درصدی از سود حاصل از سرمایه گذاری محاسبه می شود و به طور معمول حدود ۲۰ درصد است. این کارمزد با هدف ایجاد انگیزه برای بازده بیشتر است و به کارمندان صندوق بعنوان پاداش موفقیت پرداخت می شود .

فرآیند صندوق های سرمایه گذاری خصوصی چگونه است؟

سرمایه گذاران خصوصی برای تشکیل صندوق و سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه آن را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جذب می‌کنند. زمانی که آنها موفق به جذب سرمایه هدف شدند، صندوق را می‌بندند و آن سرمایه را در شرکت‌های مطلوب و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند. سرمایه گذاران PE ممکن است در شرکتی سرمایه‌گذاری کنند که راکد یا به طور بالقوه مشکل‌دار باشد، اما هنوز نشانه‌هایی برای پتانسیل رشد را نشان می‌دهد. اگرچه ساختار سرمایه گذاری ها می تواند متفاوت باشد اما متداول ترین نوع معامله خرید اهرمی یا LBO است. در یک خرید اهرمی، یک سرمایه گذار سهام کنترلی یک شرکت را با ترکیبی از سهام و مقدار قابل توجهی بدهی، خریداری می کند که در نهایت باید توسط شرکت بازپرداخت شود. در این دوره، سرمایه گذار برای بهبود سودآوری تلاش می کند تا بازپرداخت بدهی برای شرکت بار مالی کمتری داشته باشد. زمانی که یک شرکت PE یکی از شرکت های پرتفولیو خود را به شرکت یا سرمایه گذار دیگری می فروشد، شرکت معمولاً کسب سود می‌کند و بازدهی ایجاد شده را بین شرکای سرمایه گذار (LPs) که در صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه گذاری کرده اند تقسیم می کند .

چه تفاوتی بین سرمایه گذاری خصوصی و سرمایه گذاری خطرپذیر(جسورانه) وجود دارد؟

سرمایه گذاری خصوصی به سرمایه گذاری یا مالکیت در شرکت های خصوصی اشاره دارد و سرمایه گذاری خطرپذیر به سرمایه گذاری روی استارتاپ های مراحل اولیه (early-stage) تمرکز دارد. در واقع سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) یک شکلی از سرمایه گذاری خصوصی (PE) است .

در ادامه به چند تمایز دیگر این دو می‌پردازیم .

سرمایه گذاری خصوصی

• شرکت های PE اغلب در کسب و کارهای بالغ و در صنایع سنتی سرمایه گذاری می کنند .

• سرمایه گذاران PE با استفاده از سرمایه تعهد شده شرکای سرمایه گذار (LPs) ، در شرکت های آینده دار سرمایه گذاری می کنند و معمولاً سهام عمده (بیشتر از ۵۰درصد) را به خود اختصاص می دهند .

• هنگامی که یک شرکت PE یکی از شرکت های پورتفوی خود را به یک شرکت یا سرمایه گذار دیگر می فروشد، بازدهی بین شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران عادی، تقسیم می‌شود. سرمایه گذاران عادی به طور معمول ۲۰ درصد بازده دریافت می کنند، در حالی که شرکای سرمایه گذار (LPs) ۸۰درصد بازده دریافت می کنند .

سرمایه گذاری خطرپذیر

• شرکت های VC اغلب در استارت آپ های مبتنی بر فناوری و سایر استارتاپ ها سرمایه گذاری می کنند .

• سرمایه گذاران VC با استفاده از سرمایه تعهد شده، معمولاً کمتر از ۵۰ درصد سهام شرکت هایی که در آنها سرمایه گذاری می کنند را به دست می گیرند .

• اکثر این شرکت ها به طور کامل راه اندازی نشده اند و یا سودآور نیستند، بنابراین می توانند سرمایه گذاری های پُرریسکی باشد، البته این ریسک فرصتی برای بازدهی بزرگ نیز فراهم می کند .

• اگر شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده اند عرضه اولیه عمومی، تملک و یا تعدادی از سهام خود را به یک سرمایه گذار دیگر در بازار ثانویه بفروشد، سود کسب می‌کند .

نمونه هایی از شرکت ها و صندوق های سرمایه گذاری خصوصی در ایران و دنیا

از شرکت های سرمایه گذاری خصوصی مطرح و موفق در دنیا می توان به The Blackstone Group ، TPG Capital ، The Carlyle Group ، HarbourVest Partners نام برد. در ایران دستورالعمل تأسیس و راه‌اندازی صندوق‌های خصوصی در سال ۹۷ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهیه و ابلاغ شد. از صندوق های سرمایه گذاری دارای مجوز و فعال ایران می توان به صندوق سرمایه گذاری خصوصی اعتبار سرمایه نوآفرین بعنوان نخستین صندوق سرمایه گذاری خصوصی در ایران و صندوق ثروت آفرین فیروزه نام برد .

سرمایه صندوق خصوصی (PE) چیست؟ گذاری خصوصی (PE) چیست و عملکرد آن چگونه است؟

‌می‌متالز - سرمایه گذاری خصوصی (PE) نوعی تأمین مالی است که در آن منابع نقدی و سرمایه در یک شرکت، سرمایه گذاری می‌شود. معمولاً سرمایه گذاری‌های خصوصی روی کسب وکار‌های بالغ در صنایع سنتی در ازای دریافت یا مالکیت سهام انجام می‌شود. سرمایه گذاری خصوصی یک زیرمجموعه اصلی از یک بخش بزرگتر و پیچیده تری از فضای مالی است که به عنوان بازار‌های خصوصی (خارج از بورس) شناخته می‌شود.

به گزارش می‌متالز، شرکت سرمایه گذاری خصوصی یک نوع شرکت سرمایه گذاری است که در کسب و کار‌ها با هدف افزایش ارزش آن‌ها در طی زمان و قبل از فروش نهایی آن شرکت سرمایه‌گذاری می‌کنند. مشابه شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) از سرمایه جمع‌آوری‌شده توسط شرکای سرمایه گذار (LPs)، برای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی آینده‌دار استفاده می‌کنند. اما بر خلاف شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (VC)، شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی (PE firms) معمولاً سهام عمده (مالکیت ۵۰ درصد یا بیشتر) را زمانی که در شرکت‌ها سرمایه گذاری می‌کنند به دست می‌گیرند. شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی معمولاً به طور همزمان مالکیت عمده چندین شرکت را دارند. مجموعه شرکت‌های تحت مدیریت یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی سبد سهام یا پرتفولیو (portfolio) و به کسب و کار‌های آن، شرکت‌های پورتفوی می‌گویند.

سرمایه گذار خصوصی (PEinvestor)

به سرمایه گذاران در یک شرکت سرمایه گذاری خصوصی، سرمایه گذاران خصوصی گفته می‌شود. آن‌ها برای جذب سرمایه و همچنین شناسایی شرکت‌هایی که فرصت‌های خوبی برای سرمایه گذاری ایجاد می‌کنند حیاتی هستند. از سال ۲۰۱۷ حدود ۳،۹۵۳ سرمایه گذار فعال PE وجود دارد که نشان دهنده افزایش ۵۱ درصدی از سال ۲۰۰۷ است.

صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) چیست؟

سرمایه گذاران خصوصی برای سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جمع آوری می‌کنند تا صندوقی تشکیل دهند که به عنوان صندوق سرمایه گذاری خصوصی (PEfund) معروف است. زمانی که آن‌ها به موفق به جذب سرمایه موردنظر رسیدند، صندوق را می‌بندند و آن سرمایه را روی شرکت‌های هدف و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی

هر دو صندوق سرمایه گذاری خصوصی و پوششی (HedgeFund) به شرکای سرمایه گذار (LPs) محدود می‌شوند. با این حال، بزرگترین تفاوت میان صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی در ساختار صندوق و اهداف سرمایه گذاری است. صندوق‌های صندوق‌های سرمایه گذاری پوششی معمولاً در بازار‌های عمومی و در شرکت‌های تجاری سهام عام سرمایه گذاری می‌کنند در حالی که صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی روی شرکت‌های خصوصی متمرکز هستند.

تفاوت صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی با صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک

بزرگترین تفاوت بین صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی و صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (Mutual Funds) عبارت است از:

۱. محل جذب سرمایه صندوق

۲. انواع شرکت‌هایی که در آن سرمایه گذاری می‌کنند

۳. دریافت کارمزد

صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه خود را از شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران نهادی تأمین می‌کنند، اما صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک از سرمایه گذاران عادی. صندوق سرمایه گذاری خصوصی معمولاً در شرکت‌های خصوصی سرمایه گذاری می‌کنند در حالی که صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک معمولاً در شرکت‌های تجاری سهامی عام سرمایه گذاری می‌کنند. صندوق سرمایه گذاری مشترک فقط مجاز به دریافت کارمزد مدیریت صندوق هستند، اما صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی می‌توانند علاوه بر کارمزد مدیریت صندوق، کارمزد عملکرد (کارمزد موفقیت نیز می‌گویند) را هم دریافت کنند که در ادامه توضیح داده خواهد شد.

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی چگونه درآمد کسب می‌کنند؟

صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی هر دو کارمزد مدیریت صندوق و عملکرد (موفقیت) را دریافت می‌کنند؛ که مقدار آن می‌تواند از یک صندوق به صندوق دیگر متفاوت باشد. اما معمولا ساختار کارمزد در صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی از قانون ۲ و ۲۰ پیروی می‌کند.

• کارمزد مدیریت صندوق

این کارمزد به عنوان درصدی از دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) محاسبه می‌شود و به طور معمول حدود دو درصد است. این کارمزد برای پوشش هزینه‌های روزانه و سربار در نظر گرفته شده و به طور منظم پرداخت می‌شود.

• کارمزد عملکرد (موفقیت)

این کارمزد به عنوان درصدی از سود حاصل از سرمایه گذاری محاسبه می‌شود و به طور معمول حدود ۲۰ درصد است. این کارمزد با هدف ایجاد انگیزه برای بازده بیشتر است و به کارمندان صندوق بعنوان پاداش موفقیت پرداخت می‌شود.

فرآیند صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی چگونه است؟

سرمایه گذاران خصوصی برای تشکیل صندوق و سرمایه گذاری در یک شرکت، سرمایه آن را از شرکای سرمایه گذار (LPs) جذب می‌کنند. زمانی که آن‌ها موفق به جذب سرمایه هدف شدند، صندوق را می‌بندند و آن سرمایه را در شرکت‌های مطلوب و آینده‌دار سرمایه گذاری می‌کنند. سرمایه گذاران PE ممکن است در شرکتی سرمایه‌گذاری کنند که راکد یا به طور بالقوه مشکل‌دار باشد، اما هنوز نشانه‌هایی برای پتانسیل رشد را نشان می‌دهد. اگرچه ساختار سرمایه گذاری‌ها می‌تواند متفاوت باشد، اما متداول‌ترین نوع معامله خرید اهرمی یا LBO است. در یک خرید اهرمی، یک سرمایه گذار سهام کنترلی یک شرکت را با ترکیبی از سهام و مقدار قابل توجهی بدهی، خریداری می‌کند که در نهایت باید توسط شرکت بازپرداخت شود. در این دوره، سرمایه گذار برای بهبود سودآوری تلاش می‌کند تا بازپرداخت بدهی برای شرکت بار مالی کمتری داشته باشد. زمانی که یک شرکت PE یکی از شرکت‌های پرتفولیو خود را به شرکت یا سرمایه گذار دیگری می‌فروشد، شرکت معمولاً کسب سود می‌کند و بازدهی ایجاد شده را بین شرکای سرمایه گذار (LPs) که در صندوق سرمایه گذاری خصوصی سرمایه گذاری کرده اند تقسیم می‌کند.

چه تفاوتی بین سرمایه گذاری خصوصی و سرمایه گذاری خطرپذیر (جسورانه) وجود دارد؟

سرمایه گذاری خصوصی به سرمایه گذاری یا مالکیت در شرکت‌های خصوصی اشاره دارد و سرمایه گذاری خطرپذیر به سرمایه گذاری روی استارتاپ‌های مراحل اولیه (early-stage) تمرکز دارد. در واقع سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) یک شکلی از سرمایه گذاری خصوصی (PE) است.

در ادامه به چند تمایز دیگر این دو می‌پردازیم.

سرمایه گذاری خصوصی

• شرکت‌های PE اغلب در کسب و کار‌های بالغ و در صنایع سنتی سرمایه گذاری می‌کنند.

• سرمایه گذاران PE با استفاده از سرمایه تعهد شده شرکای سرمایه گذار (LPs)، در شرکت‌های آینده دار سرمایه گذاری می‌کنند و معمولاً سهام عمده (بیشتر از ۵۰درصد) را به خود اختصاص می‌دهند.

• هنگامی که یک شرکت PE یکی از شرکت‌های پورتفوی خود را به یک شرکت یا سرمایه گذار دیگر می‌فروشد، بازدهی بین شرکای سرمایه گذار (LPs) و سرمایه گذاران عادی، تقسیم می‌شود. سرمایه گذاران عادی به طور معمول ۲۰ درصد بازده دریافت می‌کنند، در حالی که شرکای سرمایه گذار (LPs) ۸۰درصد بازده دریافت می‌کنند.

سرمایه گذاری خطرپذیر

• شرکت‌های VC اغلب در استارت آپ‌های مبتنی بر فناوری و سایر استارتاپ‌ها سرمایه گذاری می‌کنند.

• سرمایه گذاران VC با استفاده از سرمایه تعهد شده، معمولاً کمتر از ۵۰ درصد سهام شرکت‌هایی که در آن‌ها سرمایه گذاری می‌کنند را به دست می‌گیرند.

• اکثر این شرکت‌ها به طور کامل راه اندازی نشده اند و یا سودآور نیستند، بنابراین می‌توانند سرمایه گذاری‌های پُرریسکی باشد، البته این ریسک فرصتی برای بازدهی بزرگ نیز فراهم می‌کند.

• اگر شرکتی که در آن سرمایه گذاری کرده اند عرضه اولیه عمومی، تملک و یا تعدادی از سهام خود را به یک سرمایه گذار دیگر در بازار ثانویه بفروشد، سود کسب می‌کند.

نمونه‌هایی از شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه گذاری خصوصی در ایران و دنیا

از شرکت‌های سرمایه گذاری خصوصی مطرح و موفق در دنیا می‌توان به The Blackstone Group، TPG Capital، The Carlyle Group، HarbourVest Partners نام برد. در ایران دستورالعمل تأسیس و راه‌اندازی صندوق‌های خصوصی در سال ۹۷ توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تهیه و ابلاغ شد. از صندوق‌های سرمایه گذاری دارای مجوز و فعال ایران می‌توان به صندوق سرمایه گذاری خصوصی اعتبار سرمایه نوآفرین بعنوان نخستین صندوق سرمایه گذاری خصوصی در ایران و صندوق ثروت آفرین فیروزه نام برد.

راه اندازی اولین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی (PE FUND) گروه مالی فیروزه

توسط تحریریه منتشر شده در ۱۶ آذر ۱۳۹۹

گروه مالی فیروزه با سابقه‌ای طولانی در بازارهای مالی داخلی و خارجی موفق به کسب مجوز پذیره نویسی صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی کشور(Private Equity Fund) از سازمان بورس و اوراق صندوق خصوصی (PE) چیست؟ بهادار شده است. با اتکا به توانمندی‌های گروه و دانش فنی مجموعه، «صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی ثروت آفرین فیروزه» در راستای ارزش آفرینی برای سرمایه‌گذاران و پویایی اقتصاد کشور گام برخواهد داشت.

این گروه مالی که در کارنامه خود سرمایه گذاری های غیربورسی موفقی در شرکت های پتروشمیران، پایانه صادراتی گلشن آرا ارم، استخراج و فرآوری مواد اولیه شیشه، سرمایه گذاری صنایع شیمیایی امید فارس، انبارهای عمومی و خدمات گمرکی البرز قزوین، موسسه محتوانگاران نوآور طرفداری و… دارد، در روز دوشنبه مورخ ۱۷ آذر ۹۹ پذیره‌نویسی صندوق مذکور را نزد شرکت فرابورس ایران با سرمایه ۱۰۰۰ میلیارد ریالی آغاز خواهد کرد. لازم به ذکر است که پذیره‌نویسی این صندوق به مدت ۶ روز کاری ادامه خواهد داشت.

صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی ثروت آفرین فیروزه از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی در ایران است که از سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز فعالیت دریافت کرده است. «گروه سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران» عهده‌دار صندوق خصوصی (PE) چیست؟ مدیریت صندوق و «موسسه حسابرسی هوشیار ممیز» متولی آن خواهد بود. «موسسه حسابرسی فرازمشاور دیلمی پور» نیز وظیفه‌ی حسابرسی صندوق را بر عهده خواهد داشت.

«گروه سرمایه‌گذاری توسعه صنعتی ایران» در همکاری با شرکت‌«سرمایه گذاری سبحان» و «شرکت ترغیب صنعت ایران و ایتالیا» اقدام به تاسیس این صندوق در کشور نموده است.

تمرکز فعالیت‌های صندوق بر جمع‌آوری منابع مالی و تخصیص عمده‌ی آن بر سرمایه‌گذاری در سهام/سهم الشرکه شرکت ها با موضوع فعالیت در صنایع «محصولات کشاورزی و دامپروری، محصولات شیمیایی، محصولات غذایی، صنایع فلزی و معدنی، صنایع کاغذ و مقوا و صنایع لجستیک و بسته‌بندی» است. صندوق می‌تواند مانده وجوه خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت، سپرده‌ها و گواهی سپرده بانکی تخصیص دهد. علاوه بر موارد ذکر شده در این اساسنامه، سایر خصوصیات و جزئیات موضوعات سرمایه‌گذاری و حد نصاب‌های مربوطه در امیدنامه ذکر شده است.

سرمایه صندوق معادل مبلغ ۱۰۰۰ میلیارد ریال و منقسم به ۳۰۰ هزار واحد سرمایه‌گذاری ممتاز و ۷۰۰ هزار واحد سرمایه گذاری عادی می باشد. ارزش اسمی هر واحد سرمایه‌گذاری یک میلیون ریال است. دوره فعالیت صندوق از تاریخ ثبت نزد مرجع ثبت شرکت‌ها آغاز و به مدت ۶ سال ادامه خواهد یافت.

اعضای کمیته سرمایه‌گذاری صندوق شامل آقایان روزبه پیروز، سید حسام الدین عبادی، سید محمد حسن ملیحی، مهران سلطانی، رضا یارمحمدی، کسری صادقی زاده و محمد مهدی نقی‌زاده می‌باشد.

سرمایه‌گذاران صندوق در زمان سرمایه‌گذاری باید حائز حداقل یک شرط از شرایط زیر باشند:

• سرمایه‌گذاران قبل از تملک واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، می‌بایست وجود شرایط مذکور در امیدنامه برای سرمایه‌گذاری را نزد مدیر صندوق تصدیق و تأیید نمایند. همچنین کلیه سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی متقاضی سرمایه‌گذاری، باید بیانیه پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها را رویت و امضا کنند.
• حداقل سرمایه‌گذاری هر سرمایه‌گذار حقیقی یک میلیارد ریال معادل ۱۰۰۰ واحد سرمایه‌گذاری است.
• محدودیتی برای سقف واحدهای سرمایه‌گذاری قابل خرید برای سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی وجود ندارد.
• سقف واحدهای صندوق یک میلیون واحد است.

پیشینه صنعت سرمایه‌گذاری خصوصی (Private Equity) در جهان

در سال‌‌های گذشته صنعت PE رشد قابل توجهی داشته است. همچنین علاوه بر حجم سرمایه‌گذاری در این حوزه، تعداد دفعات جذب سرمایه نیز با رشد همراه بوده و این امر نشان‌دهنده‌ی اقبال سرمایه‌گذاران به این رده (کلاس) دارایی است.

این صندوق‌ها با پایش و شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری با پتانسیل رشد بالا و بازار مناسب محصول، درصدد یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری با بالاترین بازدهی ممکن برای سرمایه‌گذاران هستند. همچنین، با مدیریت پیوسته ریسک در مراحل مختلف چرخه عمر، توسعه بازار محصول، بهبود ساختار مالی شرکت، ارزش‌گذاری طرح‌ها، تهیه طرح توجیهی فنی و اقتصادی و تنظیم قراردادها، به دنبال خلق ارزش و کسب موفقیت برای شرکت‌های سرمایه‌پذیر هستند.

علاقه‌مندان می‌توانند از طریق کارگزاری‌های عضو فرابورس اقدام به خرید واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی ثروت آفرین فیروزه در بازار ابزارهای نوین مالی فرابورس ایران نمایند.

پرونده: تفاوت سرمایه گذاری خصوصی و سرمایه گذاری خطرپذیر چیست؟

PE و VC هر یک شرکتهایی در انواع و با ابعاد متفاوتی خریداری می‌کنند، مبالغ متفاوتی سرمایه گذاری می‌کنند، و به سبب سرمایه‌گذاری خود، درصدهای متفاوتی از سهام شرکت را مطالبه می‌کنند.

بایستی این چند نکته کلیدی را مد نظر قرار داد:

• PE در شرکت یا ماهیت حقوقی دیگری که به صورت عمومی عرضه و معامله نشده است، سرمایه گذاری می‌نماید.
• VC صندوق سرمایه‌ای است که به استارتاپها و کسب و کارهای جوانی که پتانسیل رشد بلند مدت از خود نشان می‌دهند، معطوف است.
• PE و VC انواع مختلفی از شرکتها را می‌خرند، مبالغ متفاوتی سرمایه گذاری می‌کنند و درصدهای مختلفی از سهام شرکت را به ازای سرمایه گذاری شان مطالبه می‌کنند.

PE در ابتدایی‌ترین تعریف خود، سهامی است که به صورت عمومی عرضه و معامله نشده است. PE یک منبع سرمایه گذاری است که از سوی افراد حقوقی و حقیقی با سرمایه خالص بالا، تامین می‌گردد و این سرمایه گذاران بخشی از سهام شرکتهای خصوصی را می‌خرند.

سرمایه گذاران بزرگ مقیاسی که بر دنیای PE حاکمیت دارند، مشتمل بر صندوقهای بازنشستگی و شرکتهای PE بزرگی هستند که توسط گروهی از سرمایه گذاران معتبر تاسیس شده است.

در عین حال، VC سرمایه‌ای است که به شرکتهای استارتاپی و کسب و کارهای کوچک که پتانسیل رشد زیادی دارند، اختصاص داده می‌شود. سرمایه‌گذاری در در این دست شرکتها، عموما از سوی سرمایه حقیقی ثروتمند، بانکهای سرمایه گذاری و هر نهاد مالی دیگری صورت می‌پذیرد. البته این سرمایه گذاری قرار نیست لزوما مالی باشد بلکه می‌تواند از خلال تخصص فنی یا مدیریتی نیز صورت پذیرد.

در انتها چند تفاوت کلیدی بین PE‌و VC را مطرح می‌نماییم:

شرکتهای PE غالبا شرکتهای بالغی که از قبل تاسیس شده‌اند را می‌خرند. این شرکتها ممکن است در حال ورشکستگی باشند یا سوددهی لازم را نداشته باشند. PE این شرکتها را خریه و جریان اجرایی و مدیریتی آنها تسهیل و موثر می‌نمایند تا درآمدها افزایش یابد. در مقابل، VCها غالبا در استارتاپهایی با پتانسیل رشد بالا سرمایه گذاری می‌کنند.