فروش اوراق اختیار خرید

اختیار معامله قرارداد دو طرفه است که خریدار و فروشنده آن را بر اساس یک قیمت ثابت در زمان مشخص شده برای زمانی در آینده تنظیم می‌کنند که طبق آن خریدار قرارداد حق دارد دارایی خریداری کرده را در زمان معین بفروشد یا نگه دارد.

اختیار معامله در بورس و انواع آن/اوراق مشتقه چیست؟

اختیار معامله قرارداد دو طرفه است که خریدار و فروشنده آن را بر اساس یک قیمت ثابت در زمان مشخص شده برای زمانی در آینده تنظیم می‌کنند که طبق آن خریدار قرارداد حق دارد دارایی خریداری کرده را در زمان معین بفروشد یا نگه دارد.

اختیار معامله که در بازار جهانی به معاملات آپشن شناخته شده، نوعی قرارداد است که در آن دو طرف معامله توافق می کنند خریدار قرارداد «اختیار معامله» با پرداخت مبلغی حق خرید و فروش دارایی ثابت در تاریخ مقرر شده در قرارداد را بدست آورد. این قرارداد در بازار سرمایه جزئی از خانواده اوراق بهادار است که به آن اوراق بهادار مشتقه می گویند. این قرارداد به دو نوع اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می شود که بر اساس نوع آن حق خریدار بر روی دارایی در زمان مذکور تغییر می کند.

قرارداد اختیار معامله طرف فروشنده در ازای دریافت مبلغی زمان عقد قرارداد حق خرید و فروش دارایی مشخص شده در قرارداد را به خریدار اختیار معامله اعطا می کند.در واقع فروشنده با قرارداد بسته شده به خریدار اطمینان می دهد که صاحب دارایی در زمان مشخص شده است حق این را دارد که موضوع مشخص شده در قرارداد را بفروشد، نگهدارد یا بخرد.

اختیار معامله قراردادی پیچیده است و در زمان عقد آن دو طرف فروشنده و خریدار باید به فروش اوراق اختیار خرید این جمله باور داشته باشند و آن را بپذیرند که: «اختیارات شامل ریسک‌ها می‌شود و برای هرکسی مناسب نیستند. اگر توان ریسک بالا دارید، سرمایه‌گذاری کنید».

اوراق مشتقه

اوراق مشتقه نوعی اوراق بهادار است که ریسک معاملاتی بالایی دارد و می تواند نجات دهنده با عامل بحران ساز برای بازار باشد. دلیل نام گذاری «مشتقه» برای این نوع از اوراق بهادار ، وابسته بودن قیمت گذاری آن به قیمت چیز دیگری است.در واقع قیمت اوراق مشتقه ، مشتقی از قیمت مولفه دیگری است و برای تعیین قیمت این قرارداد وابستگی هایی وجود دارد در نتیجه اختیار معامله زیرمجموعه اوراق مشتقه قرار می گیرد زیرا قیمت و ارزش آن به قیمت دارایی های دیگر وابسته است.

قرارداد اختیار خرید

اختیار خرید یکی از دو نوع اختیار معامله است که در آن حق خرید دارایی تعیین شده در قرارداد به طرف خریدار سهام داده می شود در واقع اختیار خرید به خریدار قرارداد این حق را می دهد که در ازای پرداخت مبلغی زمان بستن قرارداد حق خرید دارایی با قیمت ذکر شده را در زمان معین شده در آینده بدست آورد .

به طور مثال در بازار سرمایه، یک فرد قرارداد اختیار معامله خرید یک سهام را خریداری می کند، در صورتی که بعد از خریدن یک اختیار معامله قیمت سهام افزایش پیدا کند؛ از آنجا که قیمت پرداخته شده ثابت است، پس ارزش این اختیار خرید بالا مى‌رود و اختیار معامله‌هایی با همان شرایط حالا با قیمت (حق شرط) بالاترى معامله مى‌شوند. بر همین اساس، اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند قیمت اختیار خرید نیز همسو با آن کاهش خواهد یافت. حال سرمایه گذار می‌تواند اختیار معامله خرید را تا قبل از رسید زمانی مذکور بفروشد. اختیار خرید یا فروش به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک در آینده شناخته شده است.

قرارداد اختیار فروش

قرارداد اختیار فروش یکی دیگر از انواع قرارداد اختیار معامله است که در آن طرف خریدار اختیار معامله در ازای پرداخت پول به فروشنده قرارداد، حق فروش دارایی معین شده در قرارداد را خریداری می کند یعنی اختیار فروش به دارنده حق می‌دهد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت توافقی در دوره زمانی مشخصی بفروشد. این قرارداد در بازار سرمایه زمانی اتفاق می افتد که سرمایه گذار تحلیلش کاهش قیمت یک سهم است و بر اساس تحلیل خود تصمیم دارد اختیار فروش آن سهام را خریداری کند.

اختیار فروش زمانی بسته می شود که خریداران انتظار کاهش قیمت دارایی مذکور را دارند و زمانی این قرارداد ارزشمند می شود که قیمت دارایی رفته رفته با کاهش قیمت همراه شود.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

بیمه‌کردن کالاها، تجهیزات و دارایی ‌های با ارزش یکی از روش‌های محافظتی برای حفظ سرمایه در صورت آسیب‌دیدگی آن‌ها به حساب می‌آید؛ اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که سهام هم می‌تواند بیمه شود یا خیر؟ این شیوه اگر وجود داشته باشد می‌تواند خرید سهام در دوران نزولی بازار را تضمین کند.

این مسئله باعث می‌شود خیال خریدار از بابت سهام راحت شود. خوشبختانه در کشور ما همانند بسیاری از نقاط مختلف دنیا بیمه‌کردن سهام وجود دارد که ما آن را با نام اوراق اختیار فروش تبعی می‌شناسیم. آنچه ذهن افراد را به خود مشغول می‌کند این است که چگونه این امر امکان‌پذیر خواهد بود؟ در این مقاله از سرمایه سازی قصد داریم شما را با با اوراق اختیار فروش و نکاتی که بهتر است درباره آن بدانید آشنا کنیم پس همراه ما باشید.

همه چیز درباره اوراق اختیار فروش تبعی

همان‌طور که می‌دانید، بازار سهام یک دنیای پر از نوسان است و چیزی نیست که بتوان به‌طور کامل آن را پیش‌بینی کرد. این یعنی هم روزهای خوشی دارد و هم روزهای ناخوشی! زمانی که بازار در روند صعودی خود پیش می‌رود و سهام شرکت خاص، خریداران بسیاری دارد، همه چیز روی روال خواهد بود؛

اما در مواقعی ممکن است اوضاع نابسامان شود و سهام دچار نوسانات شدید در قیمت شود و افت زیادی را تجربه کند. در چنین شرایطی خریداران سهام به شکل چشمگیری کاهش پیدا می‌کنند و افرادی که در این شرایط قصد فروش سهام خود را دارند با مشکل در خریدار مواجه می‌شوند.

در این شرایط است که اوراق اختیار فروش تبعی می‌تواند تا حدودی این مشکل را برطرف کند. در اصل شرکتی که صاحب سهم در حال نزول است برای این که ارزش سهام خود را حفظ کند، اقدام به حمایت از سرمایه ‌گذاران کرده و چنین اوراقی را منتشر می‌کند. در صورتی که سهامداری، این اوراق را بخرد می‌تواند سهم خود را به شرکت بفروشد.

به عبارتی شرکت متعهد می‌شود این سهام را از فرد سرمایه ‌گذار در صورت تمایل در یک قیمت از پیش تعیین ‌شده و در یک بازه زمانی مشخص خریداری کند. این شیوه تضمین و یا بیمه سهام محسوب می‌شود که در مواقع افت بازار، خیال سهام‌دار را تا حدودی راحت می‌کند.

پس اوراق اختیار فروش تبعی یعنی همان بیمه‌کردن سهم، یک نماد است که جزو ابزارهای بازار محسوب می‌شود. فروش این اوراق می‌تواند منجر به کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری شود و این اطمینان را به خریدار می‌دهد که منافع وی در صورت افت بازار حفظ خواهد شد.

نکات مهم درباره اوراق اختیار فروش تبعی

یک فرد که قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را دارد، بیشتر از میزان سرمایه پایه‌ای که دارد نمی‌تواند خرید کند. زمانی که اطلاعیه‌ای برای عرضه این اوراق صادر شود، یک‌سری محدودیت‌ها و بندهایی در آن ذکر می‌شود که هر خریدار با یک معاملات مشخص باید آن‌ها را رعایت کند. در صورتی که شخص متقاضی هر یک از این محدودیت‌ها را زیر پا بگذارد، معامله فسخ و خسارت فروش اوراق اختیار خرید معینی بابت هزینه‌ها به عرضه‌کننده اوراق تعلق خواهد گرفت.

از دیگر محدودیت‌های قائل شده، عدم امکان فروش آن است؛ یعنی خریدار حق فروش آن را پس از خرید از عرضه‌کننده نخواهد داشت. از آنجا که هزینه پرداختی شما بابت خرید چنین اوراقی به نوعی حق بیمه محسوب می‌شود، از زمانی که تاریخ اعمال تمام شود، شرکت عرضه‌کننده چنین اوراقی، دیگر تعهدی بابت آن نخواهد داشت؛

بنابراین باید قبل از اقدام به خرید چنین اوراقی تمام بندها و محدودیت‌ها را به شکل دقیق مطالعه کرده و از شرایطی که امکان دارد در آینده پیش روی سهامدار قرار بگیرد آگاه شود.

فرم اطلاعیه خرید اوراق اختیار فروش تبعی شامل چه مواردی می‌شود؟

همان‌طور که گفتیم، زمانی که عرضه‌کننده قصد فروش چنین اوراقی را دارد، اطلاعیه‌ای منتشر خواهد شد که شامل یک‌سری بند است که تعاریف مختلفی را در بر خواهد داشت. برای مثال در این اطلاعیه از سهم پایه، شخص عرضه‌کننده، قیمت اعمال که همان قیمت سهم پایه است، سقف خرید یعنی حداکثر تعداد خرید اوراق، دوره معاملاتی یعنی حدفاصل شروع تا پایان ارزش اوراق و سررسید صحبت می‌شود؛

بنابراین شخص که قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را دارد باید به شکل کامل با این مفاهیم آشنا باشد. نکته مهمی که باید درباره این اوراق بدانید این است که نباید آن‌ها را با هر قیمتی خریداری کنید. پس باید قبل از اقدام به خرید، بازده این اوراق بر اساس فرمول پرداختی منهای دریافتی تقسیم بر پرداختی را به دست بیاورید؛ چرا که در بسیاری از مواقع نه تنها خرید این اوراق، سودی را عاید خریدار نمی‌کند بلکه ممکن است با ضرر نیز همراه باشد.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

در این مطلب قصد داریم تا با نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی بیشتر آشنا شویم. اما ابتدا باید بررسی کنیم که منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟ اوراق اختیار فروش تبعی نوعی اوراق بهادار است که در بازار سرمایه معامله می‌شود.

از ویژگی‌های این اوراق این است که با در اختیار داشتن آن می‌توانید در تاریخی مشخص، مقداری معین از سهمی خاص را با قیمتی که از قبل مشخص شده است، بفروشید.

به عبارت دیگر، خرید اوراق اختیار تبعی به شما این امکان را می‌دهد که اگر قیمت سهم خریداری شده از قیمتی که در اوراق فروش تبعی آن مشخص شده است کمتر باشد، آن سهم را با قیمتی بیشتر معامله کنید. به این قیمت، قیمت اعمال گفته می‌شود. قیمت اعمال همان قیمت مشخص شده در فروش اوراق اختیار خرید اوراق اختیار فروش تبعی است.

با استفاده از این اوراق شما می‌توانید ریسک سرمایه‌گذاری خود را کاهش دهید. تمامی جزئیات مربوط به اعمال اوراق اختیار تبعی از جمله قیمت اعمال و تاریخ سررسید اوراق، در اطلاعیه عرضه اوراق مشخص می‌شود.

اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

اوراق اختیار فروش تبعی تنها در تاریخ سررسید قابلیت اعمال شدن دارد. بعد از آن تاریخ اوراق کارایی نداشته و نمی‌توانید از آن استفاده کنید. بنابراین، در قدم اول برای اعمال اوراق اختیار باید از سررسید آن آگاه باشید.

برای اعمال اوراق اختیار باید قبل از تاریخ سررسید درخواست اعمال اوراق را ثبت کنید. پس از ثبت درخواست امکان لغو آن وجود ندارد؛ بنابراین لازم است تا با اطمینان این درخواست را انجام دهید. البته بعد از ثبت درخواست اعمال، امکان تغییر نحوه تسویه اوراق تبعی وجود دارد.

روش‌های تسویه اوراق اختیار فروش تبعی

تسویه اوراق اختیار تبعی در بازار سرمایه ایران به 2 شکل تسویه نقدی و تسویه فیزیکی انجام می‌شود که در ادامه آن‌ها را معرفی می‌کنیم:

تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی

در این روش از تسویه اوراق اختیار تبعی، در تاریخ سر‌رسید در صورتی که قیمت سهم از قیمت اعمال کمتر باشد، اختلاف قیمت اعمال و قیمت پایانی سهام پایه از طرف عرضه‌کننده به دارنده اوراق‌ به صورت نقدی پرداخت می‌شود.

با تسویه نقدی اوراق اختیار تبعی‌، مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم به مشتری پرداخت می‌شود، اما سهام پایه اوراق اختیار در پرتفوی او باقی می‌ماند.

توجه داشته باشید که تسویه نقدی تنها زمانی امکان‌پذیر است که قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال اوراق در روز سررسید پایین‌تر باشد.

تسویه فیزیکی اوراق اختیار تبعی

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش، عرضه‌کننده اوراق متعهد می‌شود تا سهام پایه را با قیمت مشخص در قرارداد، از دارنده اوراق خریداری کند. در این نوع از تسویه اوراق، سهام اصلی به قیمت اعمال از دارنده اوراق تبعی خریداری و مبلغ مورد‌نظر به او پرداخت می‌شود. در نهایت پس از پرداخت مبلغ دارایی سهام پایه دارنده اوراق از پرتفوی او کسر می‌شود.

در تسویه فیزیکی اوراق اختیار فروش اگر قیمت سهم بالاتر از قیمت اعمال باشد، همچنان امکان اعمال اوراق اختیار فروش وجود دارد.

مبلغ حاصل از تسویه اوراق اختیار فروش تبعی به مانده حساب شما در سامانه‌های آنلاین اضافه می‌گردد.

معمولا در اطلاعیه عرضه اوراق تبعی‌ نوع تسویه توسط صادرکننده اوراق مشخص می‌شود. اما در صورت حق انتخاب نوع تسویه توسط خریدار اوراق، شما می‌توانید با توجه به تحلیل خود روش مناسب را انتخاب کنید.

به عنوان مثال، در تاریخ 16 آبان سهم X دارای صف فروش با قیمت 1500 ریال بوده و قیمت اعمال اوراق تبعی آن 1900 تومان است. در تسویه نقدی اوراق تبعی‌ سهم X شرکت صادرکننده تفاوت دو قیمت عنوان شده را نسبت به تعداد اوراق پرداخت می‌کند و سهم X در دارایی‌های پرتفو دارنده اوراق باقی می‌ماند. در صورت تسویه فیزیکی نیز صادرکننده باید به تعداد اوراق تبعی‌ در قیمت اعمال سهام شما را خریداری کند. در این مثال، تفاوت دو روش تسویه اوراق اختیار فروش تبعی را با زبان ساده بیان کردیم.

مزیت اوراق اختيار تبعی

اوراق اختيار فروش، عملا فروش سهم را در قیمتی عادلانه تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند و افراد را به انجام معاملات بیشتر ترغیب می‌کند و موجب رونق بازار می‌شود. علاوه بر این شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای این اوراق استفاده کنند و با استفاده از آن ارزش سهام خود را حفظ کنند.

در اوراق اختیار فروش به خریدار این امکان داده می‌شود تا سهام پایه را بیمه نماید که به این ترتیب بازدهی برای خریدار تضمین می‌شود. بنابراین، این اوراق برای هر دو سر معامله یعنی خریدار و شرکت دارای مزیت است.

سخن آخر

اوراق اختیار فروش تبعی ابزاری برای کنترل ریسک سرمایه‌گذاری در بازار بورس است. ابزاری که سهامداران و شرکت‌ها می‌توانند از مزیت‌های آن استفاده کنند.

‏توجه داشته باشید که اگر فردی قصد خرید اوراق اختیار فروش تبعی را داشته باشد، حتما باید قبل از خرید اوراق سهم پایه را خریداری کند. از طرفی سرمایه‌گذار نمی‌تواند بیشتر از تعداد سهام پایه خريداری شده اوراق اختیار فروش تبعی خریداری کند. ‏در صورتی که تعداد سهام پایه خریداری شده توسط سهامدار از تعداد اوراق اختیار فروش تبعی کمتر باشد، اوراق تبعیِ اضافه، باطل می‌شوند.

فردا، نخستین عرضه اولیه بورس تهران با اوراق تبعی

تهران- ایرنا- معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار فروش اوراق اختیار خرید تهران اعلام‌کرد: نخستین عرضه اولیه بورس تهران با پشتوانه اوراق اختیار فروش تبعی و تضمین حداقل سود ۲۵ درصد در دوره یک‌ساله فردا (چهارشنبه، پنجم خردادماه) انجام می‌شود.

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا از بورس تهران، «محمود گودرزی» به عرضه اولیه فردا اشاره کرد و افزود: هم‌زمان با تخصیص سهام شرکت «صنعت غذایی کوروش» با نماد «غکوروش»، معادل دارایی هر یک از خریداران سهام در نماد غکوروش (تعداد سهام خریداری شده در روز عرضه اولیه)، اوراق اختیار فروش تبعی با نماد «هکوروش۱۰۳» تخصیص می‌یابد.

وی با بیان به اینکه تخصیص اوراق اختیار فروش تبعی هم‌زمان با عرضه اولیه برای نخستین بار در بورس تهران انجام می‌شود، اظهار داشت: این روش با توجه به شرایط کنونی بازار و با هدف رفع نگرانی و تضمین حداقل سود برای سرمایه‌گذاران اجرا می‌شود، بر این اساس مشارکت‌کنندگان در این عرضه دیگر نگران افت قیمت سهام خود نبوده و اطمینان خاطر از فروش سهام خود در سررسید با قیمت مناسب فروش اوراق اختیار خرید را داشته باشند.

گودرزی خاطرنشان‌کرد: در صورتی که قیمت سهم شرکت «صنعت غذایی کوروش» در تاریخ سررسید کمتر از قیمت اعمال باشد، دارنده اوراق اختیار فروش می‌تواند با دریافت مابه‌التفاوت قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم (درصورت توافق سرمایه‌گذاران و عرضه‌کننده) یا واگذاری سهام به عرضه‌کننده از مزایای اوراق تبعی منتفع شود.

وی ادامه‌داد: همچنین در صورتی که قیمت اعمال اوراق تبعی کمتر از قیمت سهام مذکور در تاریخ سررسید باشد، سرمایه‌گذار الزامی به استفاده از اوراق اختیار فروش تبعی نداشته و می‌تواند سهام خود را با قیمت بالاتر در بازار به فروش برساند.

معاون بازار بورس تهران تصریح‌کرد: با خرید سهام صنعت غذایی کوروش در روز عرضه اولیه، اوراق اختیار فروش تبعی به سرمایه‌گذاران تخصیص می‌یابد و نیازی به انجام معامله جداگانه برای خرید اوراق اختیار فروش تبعی نیست. همچنین تخصیص اوراق تبعی فقط در روز عرضه اولیه انجام می‌شود و در صورت خرید سهام مذکور در سایر روزها، تخصیص اوراق تبعی موضوعیت ندارد.

وی در پایان تاکید کرد: سرمایه‌گذارانی می‌توانند از اوراق تبعی استفاده کنند که سهام مذکور را تا سررسید اوراق نگهداری کنند و با فروش سهام قبل از سررسید، اوراق تبعی فاقد اعتبار خواهد بود.

به گزارش ایرنا، براساس آگهی عرضه اولیه سهام شرکت صنعت غذایی کوروش با نماد غکورش فردا (چهارشنبه، پنجم خرداد ماه) تعداد ۲۴۰ میلیون سهم معادل هشت درصد از سهام این شرکت به عنوان پانصد و چهل و ششمین شرکت در فهرست شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در بخش «محصولات غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر» گروه «تولید روغن‌های حیوانی و نباتی» و طبقه «تولید روغن‌ها، چربی‌های گیاهی و حیوانی» در فهرست نرخ‌های بازار دوم و به شیوه ثبت سفارش برای کشف قیمت عرضه خواهد شد.

در این عرضه اولیه به هر کد معاملاتی حداکثر ۵۰۰ سهم در دامنه قیمتی ۲۸ هزار و ۵۰۰ ریال تا ۲۹ هزار و ۹۵۰ ریال تعلق می‌گیرد.

اوراق اختیار فروش تبعی که در ایران به عنوان بیمه کردن سهام از آن یاد می‌شود، نوعی ابزار است که به ‌وسیله آن نوسانات و زیان سهام بیمه می‌شود.
فردی که اقدام به خریداری این اوراق می‌کند، در صورتی که در تاریخ اعمال، قیمت سهم پایین‌تر از نرخ توافقی باشد زیان او جبران خواهد شد.

اوراق اختیار معامله جذاب‌ترین ابزار بازار سرمایه

بر اساس گزارشی، وزارت امور اقتصادی و دارایی در بیست و هشتمین روز از اجرای برنامه ۱۰۰ روز ۱۰۰ اقدام خود که در آن به معرفی ۱۰۰ دستاورد وزارت اقتصاد و دارایی در دولت یازدهم و وزارت علی طیب‌نیا می‌پردازد؛ «اختیار معامله جذاب‌ترین ابزار بازار سرمایه» را معرفی کرده است. قرارداد اختیار معامله‌یی که وزیر اقتصاد همواره بر آن تاکید داشته است، نوع خاصی از ابزار است که قابلیت کاربرد و عملیاتی شدن در تمام بازارهای مالی را دارد.

به گزارش «تعادل» ابزارهای مالی مشتقه که به صورت گسترده در بازارهای جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد به چند دسته تقسیم می‌شود که عبارت از ابزارهای مشتقه بر پایه ارزهای خارجی، ابزارهای مشتقه بر پایه نرخ سود (بهره)، ابزارهای مشتقه بر پایه کالا و ابزارهای مشتقه بر پایه سهام است.

بر اساس این گزارش، نظام اقتصادی کشور به دو بخش واقعی و مالی تقسیم می‌شود و بر اساس این تقسیم‌بندی کلی، بازار سرمایه یکی از اجزای اصلی سیستم مالی اقتصاد محسوب می‌شود. کارکرد اصلی اوراق اختیار معامله مانند تمام بازارهای دیگر، فراهم کردن بستر و زیرساخت مناسب برای تلاقی و تعادل عرضه و تقاضاست. بدین جهت و برای پاسخگویی به نیازهای گوناگون فعالان در بازار سرمایه نیاز به ابزارهای مالی متنوع و با کارکردهای مختلف وجود دارد. قرارداد اختیار معامله، اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده متعهد می‌شود در فروش اوراق اختیار خرید صورت درخواست خریدار، تعداد مشخصی از دارایی موضوع قرارداد را با قیمت مشخص معامله کند. خریدار اوراق می‌تواند در زمان یا زمان‌های معینی براساس مشخصات از پیش تعیین شده، قرارداد را اعمال کند. این در حالی است که فروشنده اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد، مبلغ معینی از خریدار دریافت می‌کند. در این شرایط هر یک از خریدار و فروشنده می‌تواند در ازای مبلغ معینی اختیار سهام خود را به شخص سوم واگذار کند. سرمایه‌گذاران می‌توانند فقط نسبت به اخذ موقعیت خرید در نمادهای ایجاد شده اقدام کنند و اخذ موقعیت فروش فقط برای بستن موقعیت‌های خرید قبلی اخذ شده، امکان‌پذیر خواهد بود. براین اساس سبک اعمال قراردادهای فوق از نوع اروپایی بوده، به این معنا که فقط در سررسید قابلیت اعمال خواهند داشت. اوراق اختیار معامله به عنوان یکی از ابزارهای مالی مشتقه، با توجه به خواص خود نه تنها یکی از ابزارهای مورد علاقه پژوهشگران حوزه مالی بوده است بلکه در میان فعالان عرصه عمل در بازارها نیز یکی از مهم‌ترین اوراق مشتقه محسوب می‌شود زیرا با خاصیت دوگانه خود یعنی ترکیب اختیار از یکسو و تعهد از سوی دیگر، برخلاف ابزارهایی چون قراردادهای آتی خواستاران بیشتری را مجذوب خود می‌کند.

انواع اختیار معامله سهام

اختیار معامله سهام به‌طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شود. اختیار معامله سهام مورد معامله در بورس یکی از انواع اختیار معامله است که هر کس به آسانی می‌تواند از طریق یک کارگزار در بورس آنها را معامله کند و به عنوان اختیار معامله‌های پذیرفته شده در بورس نیز شناخته می‌شود. یکی دیگر از انواع اختیار معامله، اختیار معامله‌ سهام مورد معامله در فرابورس است که به صورت سفارشی و خاص بوده، در بازارهای فرابورس معامله می‌شود، فروش اوراق اختیار خرید نقدشوندگی کمتری دارد و کمتر در دسترس عموم است. اختیار معامله غیرعادی نیز یکی دیگر از انواع اختیار معامله سهام محسوب می‌شود. اختیار معامله‌های غیرعادی، اختیار معامله‌های غیراستانداردی است که برای پاسخ بهتر به نیازهای سرمایه‌گذاران خاص، شرایط ویژه‌یی به آنها اضافه شده و معمولا در بازارهای فرابورس معامله می‌شود. در آخر اختیار معامله کارمندان را می‌توان نام برد که توسط شرکت‌ها به کارمندانشان داده می‌شود. در این حالت شرکت به عنوان فروشنده اختیار معامله عمل می‌کند و معمولا این اختیار معامله‌ها را به عنوان پاداش و برای ایجاد انگیزه به کارمندان واگذار می‌کند. قراردادهای اختیار معامله این فرصت را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند که یک وضعیت را با نقدینگی کمتری مدیریت کنند به عبارت دیگر این ویژگی باعث می‌شود سود یا زیان معاملات در یک دوره زمانی نسبت به آورده مشتری - قیمت اختیار پرداخت شده توسط خریدار (دریافت شده توسط فروشنده) چند برابر باشد. با خرید قرارداد اختیار معامله یک دارایی پایه به جای خود دارایی پایه، ریسک بالقوه سرمایه‌گذاری کاهش می‌یابد و زیان معامله محدود به هزینه‌یی است که برای خرید اختیار معامله پرداخت می‌شود.

اوراقی برای پوشش ریسک

در واقع از قراردادهای اختیار معامله به عنوان ابزاری برای پوشش ریسک استفاده می‌شود که به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا ریسک خود را در مقابل نوسانات نامطلوب قیمت پوشش دهد. همچنین سرمایه‌گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه‌گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده‌ترین راهبردهای معاملاتی است. در همین زمینه شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اینکه اختیار معامله یکی از ابزارهای پوشش ریسک محسوب می‌شود، افزود: اختیار معامله قراردادی است که به دارنده این اختیار، اجازه می‌دهد که یک سهام معین یا دارایی دیگری مانند سهام را در مدت معین به قیمت مشخص خریداری کند یا بفروشد.

وی ادامه داد: مطالعات مربوط به راه‌اندازی این ابزار در سال‌های قبل پیگیری و بررسی شده بود اما در 6ماهه گذشته به‌طور جدی در دستور کار قرار گرفت و راه‌اندازی شد. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: امروزه اختیار خرید و فروش سه نماد سهام شرکت فولادمبارکه، ملی مس و ایران خودرو را داریم البته این نمادها تا یک ماه آینده به ۱۰ نماد افزایش می‌یابد. خوشبختانه معاملات قرارداد سکه در بورس کالا راه‌اندازی شده و رونق گرفته است و امیدواریم این ابزار روی دیگر کالاها گسترش پیدا کند.

اختیار معامله در کشورهای توسعه‌یافته

وی با اشاره به تنوع اختیار خرید و فروش ادامه داد: معروف‌ترین این ابزار، الگوی اروپایی و امریکایی است که اکنون اختیار اروپایی در ایران مبنا قرار گرفته است و بر این اساس، اختیار فروش نیز در ماه‌های آینده شکل خواهد گرفت. این در حالی است که شفافیت و کارآیی برای بازار سرمایه و اهرم کردن و سودآوری هم برای سرمایه‌گذار مهم است؛ همچنین این ابزار فرصت مهمی برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری است.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار درباره نتایج اجرای معاملات اختیار خرید و فروش در دیگر کشورها اظهار کرد: این قرارداد به خوبی در دیگر کشورها اجرایی و معامله می‌شود. در کشورهایی مانند انگلیس، امریکا، فرانسه و آلمان البته به تازگی کشورهای دیگری مانند هند، کره جنوبی و کشورهای آسیایی هم این اختیار را معامله می‌کنند. محمدی ابزار معامله را فرصت خوبی برای سرمایه‌گذاری اعلام کرد و افزود: در کشور ما طی پنجاه سال گذشته که سهام معامله می‌شد، اختیار معامله وجود نداشت اما امروزه این فرآیند شروع شده است و فکر می‌کنیم به عنوان مکملی برای ثبات و مقاوم شدن بازار سرمایه در مقابل نوسانات کمک خواهد کرد.

به گفته وی، معاملات اختیارها کمک می‌کند که بازارها از ثبات بیشتری برخوردار شود و ریسک‌ها را مدیریت و کنترل کرد همچنین فرصت‌های سودآوری برای تمام سرمایه‌گذاران ایجاد خواهد کرد که به رشد بازار و توسعه بازار سرمایه‌یی کمک می‌کند.