سود تقسیمی بالا

بازدهی قیمت و سود تقسیمی شرکت‌ها

کارشناس بازار سرمایه گفت: در محاسبه بازدهی شاخص کل، از بازدهی قیمت و سود نقدی تقسیمی شرکت‌ها استفاده می‌شود.

به گزارش بازار، محمدرضا کاتوزیان، درباره محاسبه فرمول شاخص کل بورس، افزود: فرمول شاخص کل، فرمول صحیحی است و شاخص کل بورس، میانگینی از بازدهی قیمت و بازده سهام شرکت‌های بورسی بر اساس وزن تشکیل دهنده آن‌ها از وزن کلی بازار است؛ لذا در محاسبه بازدهی شاخص کل از بازدهی قیمت و سود نقدی تقسیمی شرکت‌ها استفاده می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه، تصریح کرد: یکی از روش ها برای بررسی عملکرد سبدهای سرمایه گذاری، مقایسه بازدهی سبد سرمایه گذاری با بازدهی شاخص کل بورس است. اما چون تشکیل یک سبد سرمایه گذاری براساس کل شرکت‌های بورسی کار سخت و دشواری است. شاخص کل هم وزن و شاخص فرابورس باید به عنوان شاخص‌های تکمیلی در بررسی عملکرد سبدهای سرمایه گذاری مورد استفاده قرار گیرند.

کاتوزیان در ادامه در خصوص شیوه محاسبه شاخص کل هم وزن، اظهار کرد: در شاخص کل هم وزن، وزن هر کدام از شرکت‌ها در بازار سرمایه دارای وزن یکسانی است، اما در شاخص کل، وزن شرکت‌ها دارای اهمیت نیست. در محاسبه شاخص کل، شرکت‌هایی که بزرگتر هستند تاثیر بیشتری روی عدد شاخص سود تقسیمی بالا ایجاد می‌کنند.

وی به ایرادات فرمول شاخص کل هم اشاره کرد و گفت: اشکالاتی در خصوص شاخص بورس وجود دارد، یکی تاثیر بیشتر شرکت‌های بزرگتر نسبت به سایر شرکت‌های بورسی، دوم اینکه، عدم محاسبه صحیح تاثیرات معاملات بلوکی و عرضه‌های اولیه در شاخص کل و وجود یک اثر چسبندگی رو به بالا در محاسبه شاخص کل است. چسبندگی رو به بالا یعنی، سرعت رشد شاخص در زمانی که بازار صعودی است نسبت به زمان‌هایی که شاخص در کانال نزولی قرار دارد، بسیار بیشتر است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: سرمایه گذاران بهتر است، در تصمیم گیری و ارزیابی عملکرد سبد سرمایه گذاری خود از تمامی شاخص‌ها مانند شاخص کل، هم وزن و شاخص فرابورس، استفاده کنند. زیرا شرکت‌های فرابورسی در محاسبات شاخص بورس در نظر گرفته نمی‌شوند.

تقسیم سود بالا در مجمع سرمایه گذاری بهمن

جلسه مجمع عمومی عادی سالیانه صاحبان سهام شركت سرمایه گذاری بهمن، در تاریخ 92.12.14 در محل تالار هگمتانه هتل المپیك در ساعت 14 با حضور 93.8 درصد از صاحبان سهام برگزار گردید. جلسه مجمع با تلاوت آیاتی چند از کلام ا. مجید آغاز گردید. هیات رئیسه این مجمع را آقای سعید موحدی به نمایندگی از گروه بهمن به عهده داشت. همچنین آقایان سید محسن هاشمی و امیررضا خسروی به ترتیب به نمایندگی از تعاونی اعتبار ثامن الائمه و بیمه ملت به عنوان ناظرین مجمع، آقای حجت اله انصاری مدیر عامل شركت و آقای حسن عابدی به عنوان دبیر مجمع در این جلسه حضور داشتند.

در ابتدای جلسه مجمع، انصاری مدیر عامل شرکت از زحمات اعضای هیات مدیره و آقای دكتر محمدرضا رستمی مدیر عامل سابق شركت تقدیر و تشكر به عمل آورد و سپس به ارائه گزارش فعالیت هیات مدیره پرداخت.

خلاصه اهم تصمیمات مجمع

پس از تصویب صورت های مالی شرکت، مبلغ 400 ریال (حدود 81 درصد سود خالص دوره مالی) به عنوان سود تقسیمی هر سهم تصویب شد. در ادامه شركت گروه بهمن، شركت گروه انرژی مهستان، تعاونی اعتبار ثامن الائمه (ع)، شركت سرمایه گذاری پویا همگام و شركت سرمایه گذاری كیا مهستان به عنوان اعضای حقوقی هیات مدیره شرکت برای دو سال آینده انتخاب شدند. همچنین روزنامه اطلاعات به عنوان روزنامه كثیرالانتشار، موسسه حسابرسی هشیار بهمند به عنوان حسابرس و بازرس قانونی اصلی و موسسه حسابرسی بهمند به عنوان حسابرس و بازرسی علی البدل شرکت انتخاب شدند.

خلاصه گزارش فعالیت هیات مدیره

در این جلسه مدیر عامل شركت گزارشی از فعالیت هیات مدیره ارائه نمود. اهم نكات گزارش مذكور به شرح زیر است:

1- اعضای هیأت مدیره

2- روند سود آوری شركت

خلاصه صورت سود و زیان تلفیقی (مبالغ به میلیون ریال)

خلاصه صورت سود و زیان شرکت اصلی

شرکت در سال مالی جاری نسبت به سنوات گذشته از رشد سودآوری قابل توجهی برخوردار بوده و سود هر سهم شرکت در سال جاری نسبت به دوره مشابه سال قبل از رشد 154 درصدی برخوردار بوده است. در سال جاری درآمد حاصل سرمایه گذاری ها 56 درصد و سود فروش سهام 189 درصد رشد اشته است. سایر درآمدهای عملیاتی مربوط به برگشت ذخیره کاهش ارزش سرمایه گذاری ها بوده است.

3- بازدهی سهام شرکت

سهام شرکت­ سرمایه­گذاری بهمن در دوره مالی منتهی به 1392.9.30 معادل 145 درصد بازدهی قیمت و نقدی را نصیب سهامداران خود کرده است. این در حالی است که در این دوره بازده بازار بورس حدود 143 درصد بوده است. لازم به ذکر است شرکت سرمایه‌گذاری بهمن در تاریخ 1392.9.30 با ارزش بازاری معادل 5.396.600 میلیون ریال در رده‌ هفتم شرکت‌های صنعت سرمایه گذاری بورس قرار دارد.

4- روند تغییرات خالص ارزش روز دارایی های شركت ( NAV )

ارزش خالص دارایی­های هر سهم شرکت در پایان سال مالی 1392 به رقم 2.384 ریال رسید که نسبت به سال قبل از افزایش 1.225 ریالی برخوردار بوده است.

با توجه به اینکه 17 درصد از بهای تمام شده سرمایه گذاری های شرکت در خارج از بورس متمرکز شده، ارزش افزوده این بخش از سرمایه گذاری های شرکت که عمدتا مربوط به بخش ساخت و ساز است، در محاسبه NAV لحاظ نشده است. در صورت در نظر گرفتن ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی، NAV شرکت افزایش قابل ملاحظه­ای نسبت به رقم فوق الذکر خواهد داشت.

5- سرمایه گذاری های شركت

ترکیب سبد سرمایه­گذاری بورسی و غیر بورسی بر حسب بهای تمام شده به شرح جدول زیر است :

در مجموع بهای تمام شده 2.307.307 میلیون ریالی سبد سرمایه گذاری های بورسی در پایان سال مالی منتهی به 30 آذرماه 1392 سهم صنایع فلزات اساسی 32 درصد، شیمیایی 17 درصد، خودرو و قطعات 17 درصد، بانک‌ها و موسسات اعتباری 14 درصد و 20 درصد را سایر صنایع تشکیل داده است. کل ارزش بازار سبد سرمایه گذاری های بورسی نیز در پایان سال مالی منتهی به 30 آذرماه 1392 برابر 4.217.122 میلیون ریال بوده است که صنعت فلزات اساسی 32 درصد، صنعت خودرو و قطعات 18 درصد، صنعت شیمیایی 17 درصد، بانک‌ها و موسسات اعتباری 12 درصد و سایر صنایع 21 درصد را تشکیل داده اند .

چگونه بازدهی سود نقدی سهام را محاسبه کنیم؟

یک استاد دانشگاه در سلسه مطالبی با محوریت «درس‌گونه‌هایی از اقتصاد مالی برای فصل مجامع» به تشریح مفاهیم علمی و کاربردی اقتصاد مالی و بازار پول و سرمایه پرداخته که در این گزارش موضوع «بازدهی سود تقسیمی» را در یادداشتی اختصاصی برای ایبِنا تشریح کرده است.

به گزارش ایراسین به نقل از ایبنا، محاسبه «بازدهی سود تقسیمی» (Dividend yield) یک سهم ساده است و روشی کارساز برای مقایسه دقیق سود تقسیمی سهام مختلف به دست می دهد.

- بازدهی سود تقسیمی یک نسبت است که به صورت درصد ارائه می شود و لذا مقایسه را تسهیل می کند. این نسبت نشان می دهد که یک شرکت بورسی چه مقدار از سود تقسیمی شرکت را نسبت به قیمت سهم خود به سهامداران بپردازند.

- بازدهی سود تقسیمی می تواند به سرمایه گذاران کمک کند تا به ارزیابی سود بالقوه خود برای هر یک واحد پول (مثلاً تومان یا ریال یا دلار) که آنها سرمایه گذاری کرده اند بپردازد و قضاوت ریسک های سرمایه گذاری در یک شرکت معین برای ایشان میسر شود.

- یک بازدهی سود تقسیمی خوب بسته به شرایط بازار متفاوت است. در کشورهای صنعتی غرب به بازدهی بین ۲ تا ۶ درصد به صورت ایده آل نگاه می شود.

سودهای تقسیمی منفعت های مهمی برای مالکان سهام در بر دارند، خواه شما آن‌را به صورت یک درآمد مستقیم دریافت کنید و یا اینکه به صورت «سرمایه گذاری مجدد» برای خرید سهام بیشتر آنها را به کار گیرید. در هر دو مورد، آشکارا شما خواهان آن هستید که بزرگترین و بیشترین پرداختی ممکن را از سرمایه گذاری خود به دست آورید. به خصوص وقتی که دو منبع اصلی درآمد خود را یعنی "سود تقسیمی" پرداختی و "عایدی سرمایه" (Capital gain) که از افزایش قیمت سهم عاید شما می شود از زاویه ایمنی مقایسه کنید، سود تقسیمی منبعی ایمن تر است!

به هرحال پرسش مقرر یک سرمایه گذار بورسی آن است که یک سود تقسیمی «خوب» چگونه است و چگونه می‌توان یک شرکت بورسی پرداخت کننده آن را شناسایی کرد؟ اینجاست که «بازدهی سود تقسیمی» به صحنه می‌آید. این نسبت مالی معیاری برای ارزیابی سود تقسیمی پرداختی است و روشی را ارائه می‌دهد تا سود دهی‌ها برای سهام گوناگون قابل مقایسه شدن شوند.

«بازدهی سود تقسیمی» ابزاری است برای محاسبه بازده میزان مبلغی که شما به شکل سود تقسیم شده از شرکتی که در آن سرمایه‌گذاری کرده‌اید دریافت می‌کنید. بر پایه قیمت جاری و فعلی آن سهم، به عبارت دیگر، نسبت مزبور مبیین ارزش بالقوه سرمایه گذاری در یک سهم است.

وقتی سرمایه‌گذاران «درآمد – جو» (income-seeking) در جستجوی سهام‌های با سود تقسیمی بالا برمی‌آیند تا به یک «جریان نقدی» پایدار و مطمئن دست یابند، بازدهی بالا و پایین بسته به دامنه ای از عوامل بازار معنی متفاوتی برای آنها پیدا می کند، از جمله قیمت های بازار، بخشی از اقتصاد که شرکت مزبور در آن است و چشم انداز مالی شرکت.

برای سود تقسیمی بالا مثال، یک بازدهی سود تقسیمی بالا که روی کاغذ خوب به نظر می رسد، ممکن است در عمل و در واقع مبین آن باشد که یک شرکت مشکلات مالی عدیده ای را تجربه کرده است. اگر سهم افت کند اما سود سود تقسیمی بالا پرداختی آن ثابت باقی بماند، احتمال و امکان آن زیاد است که خوب بودن بازدهی بالای آن صحت داشته باشد.

لذا به تعبیری می توان گفت، بازدهی سود تقسیمی لزوماً یک نماگر برای سهام «خوب» و «بد» به حساب نمی آید. در مقابل، فرمول مزبور بهترین کاربرد را برای ارزیابی ریسک ها و پاداش های سرمایه گذاری در یک شرکت و انتخاب اینکه کدام سهم از بهترین ظرفیت‌ برای اهداف سرمایه گذاری شما برخوردار است را به دست می دهد.

با یک مثال ساده می توان محاسبه بازدهی سود تقسیمی را به صورت درصد مطرح کرد. فرض کنید هر سهمی که شما مالک آن هستید ارزشی فعلاً معادل ۱۰۰۰ تومان دارد، اگر فرضاً شرکت مزبور سود تقسیمی سالیانه ۴۰ تومان برای هر سهم خود را اعلام کرده باشد، بازدهی سود تقسیمی شرکت مزبور برای هر سهم مزبور ۴ درصد می شود و لذا با ضرب حاصل ۴۰/۱۰۰۰ در عدد ۱۰۰ داریم ۴ %، پس بازدهی سود تقسیمی ۴ درصد می‌شود.

ارزیابی بازدهی سود تقسیمی یا سود نقدی

به طور کلی، بازدهی مزبور به شما کمک می کند تا با توجه به نیازهای درآمدی خود فرصت‌های سرمایه گذاری مناسب و درست را شناسایی کنید. به ویژه، بازدهی سود تقسیمی یا سود نقدی سهام به شما کمک می کند تا:

- به طور دقیق‌تری سهام را با هم مقایسه کنید.

- بازدهی مزبور مقایسه ارزش نسبی قیمت آن سهم را با سهام هم تراز و هم ردیف آن تسهیل می‌کند. اگر بازدهی مزبور در بخش مربوطه در ردیف هم قرار گیرند احتمالاً گویای نشانه خوبی است.

- ارزیابی توانایی‌های مالی شرکت

بازدهی سود تقسیمی یا نقدی سهام اولین قدم برای ارزیابی قدرت تاب‌آوری و بنیه یک شرکت است. معتبرترین سود تقسیمی سهام متعلق به شرکت هایی هستند که مرحله بلوغ سازمانی را طی کرده اند و سود تقسیمی آنها هر سال با رشد همراه است.

برای مثال، اگر شرکتی در ردیف بخش با بازدهی بالا قرار گیرد و صاحب سهام زمرد نشان (blue-chip) و معتبر باشد، بالا بودن بازدهی لزوماً علامتی بر کم ارزشی شرکت محسوب نمی شود. یا سود نقدی بیشتر از کمتر است که اگر فرض کنیم بازدهی سود تقسیمی با سود نقدی بهتر است، اغلب این امر صحت دارد. نوعاً یک بازدهی سود تقسیمی بیشتر به معنی درآمد بیشتر ناشی از سود سهام برای شماست.

با این وجود، در برخی موارد، بازدهی بالا به معنی آن نیست که سهام موردنظر سرمایه گذاری خوبی به حساب می‌آید. برای نمونه، داده‌های سود تقسیمی ممکن است قدیمی یا ناکامل باشند و یا ممکن است قیمت سهم آن شرکت روند نزولی به خود گرفته باشد اما سود تقسیمی در همان سطح باقی مانده باشد. در هر دو مورد گفته شده سطح بازدهی مزبور متورم شده است.

یک‌بار دیگر به مثال قبل توجه کنید که در آن شرکت فرضی مزبور به ازای هر سهم سود تقسیمی ۴۰ تومانی می‌پرداخت و قیمت هر سهم او ۱۰۰۰ تومان بود. به دلیل شرایط بازار و ضعف مدیریت، فرض کنید قیمت سهم به ۵۰۰ تومان افت کند. حالا بازدهی سود تقسیمی یا سود نقدی به ۸ درصد می رسد یعنی دو برابر می‌شود. این بازدهی بالا است ولی نه به خاطر دلایل درست و متقن اقتصاد مالی آنچه اهمیت یادآوری دارد آن است که بازدهی سود تقسیمی فقط بخشی از داستان را برای ما بازگو می‌کند. به همین دلیل است که کارشناسان می گویند که سرمایه‌گذاران سهام هرگز نباید تنها برای تصمیم گیری‌ها به بازدهی سود تقسیمی یا بازدهی سود نقدی اتکا کنند.

اگر شما با سهمی مواجه شدید که بازده سود تقسیمی بالایی داشت، باید عملکرد گذشته آن‌را مورد بررسی قرار دهید تا مطمئن شوید که آن بازده از سازگاری‌های خاص خود برخوردار است.

نکته مالی آخر

گرچه بازدهی سود تقسیمی و سود نقدی روشی خوب برای ارزیابی پرداختی سود تقسیمی یک شرکت بورسی به حساب می‌آید، ولی باید یادمان باشد که در ارزیابی درآمد سهام این فقط یک عامل است. عوامل دیگری چون شرایط بازار، سلامت مالی شرکت و نوسانات قیمت سهم هم می‌توانند بر اعتبار بازده سود تقسیمی به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی اثرگذار باشند.

اگر شما این عوامل را لحاظ کنید آنگاه بیشتر بودن بازدهی مزبور قابل توجیه است. در کشورهای صنعتی غرب دامنه بازده سود تقسیمی توصیه شده برای خرید یا سرمایه گذاری در سهام درآمدی بین ۲ درصد تا ۶ درصد است. نکته مهم آن است که به «بن» ‌های شرکت توجه کنید و مطمئن شوید که بازدهی مزبور ناشی از استحکام آنهاست، نه فقط کاهش قیمت سهم.

تعرض به سرمایه

دارنده سرمایه برای سرمایه‌گذاری، به دو اطمینان نیاز دارد. نخست اطمینان از سودآوری، دوم اطمینان از عدم تعرض به سرمایه او. ثبات قوانین و مقررات و حاکمیت نظم و قانون را که باعث محترم شمردن قراردادها و حمایت از سرمایه‌های بخش خصوصی می‌شود، می‌توان از عوامل مهم اطمینان سرمایه‌گذاران از عدم تعرض به حمایت از سرمایه‌هایشان دانست. سرمایه‌گذاران خواستار بازده زیاد بوده و از ریسک پرهیز می‌کنند. ماهیت حقوقی که سرمایه‌گذار بر درآمد و دارایی دارد و میزان و نحوه تضمین حقوق مالکیت بر مقدار ریسک سرمایه‌گذار در پروسه سرمایه‌گذاری تاثیرگذار است. با کسب اطمینان سرمایه‌گذاران از حمایت قانون از دارایی‌هایشان و رعایت حقوق مالکیتی آنها، تمایل ایشان برای سرمایه‌گذاری افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه می‌توان اینگونه نتیجه‌گیری کرد که صاحبان سود تقسیمی بالا مالکیت امن بیشتر سرمایه‌گذاری می‌کنند.

هنگامی که سهامداران خرد خارج از شرکت اقدام به سرمایه‌گذاری در شرکت می‌کنند، با ریسکی مواجه می‌شوند که عبارت است از سوءاستفاده مدیران که در شرکت به نحوی دارای حق تصمیم‌گیری هستند. این ریسک ممکن است گاهی تا حدی باشد که به دلیل سوءاستفاده متصدیان اداره شرکت، سود حاصل از سرمایه‌گذاری سهامداران خرد هرگز به آنها پرداخت نشود. بر این اساس مدیران شرکت به جای اینکه سود حاصل از عملیات شرکت را بین سرمایه‌گذاران خارج از شرکت توزیع کنند، از آن برای تامین منافع خود استفاده می‌کنند.

حالا پرسش اینجاست که اگر سوءاستفاده‌های گسترده باعث آسیب نظام تامین مالی شود، چگونه می‌توان آن را محدود و کنترل کرد؟ رویکرد حقوقی به حاکمیت شرکتی راه‌حل این معضل را حمایت از سهامداران خرد خارج از شرکت از طریق تاسیس نظام قانونی مناسب شامل قانونگذاری مناسب و اجرای صحیح آن می‌داند.

حقوق سهامداران خرد

در سال‌های اخیر و با رشد علوم مالی سیاست‌های تقسیم سود به یکی از مهم‌ترین چالش‌های مسائل مالی تبدیل شده که براساس اصلاحیه قانون تجارت تصمیم‌گیری در این خصوص بر عهده مجمع عمومی عادی سالانه است، این تصمیم تحت‌تاثیر عوامل مختلف درونی از جمله چرخه عمر شرکت‌ها، وضعیت نقدینگی آنها، ساختار مالی، طرح‌های سرمایه‌گذاری، اندازه و همچنین عامل خارجی از جمله عوامل اقتصادی کلان است. سود تقسیمی برای سهامداران اهمیت بسزایی دارد به همین دلیل نیز در این ارتباط تئوری‌های زیادی مطرح شده است. اصولاً سیاست‌های سود تقسیمی بر مبنای پرداخت سود نقدی و بازخرید سهام سود تقسیمی بالا صورت می‌گیرد.

بر اساس اصلاحیه قانون تجارت ایران بازخرید سهام توسط شرکت‌ها امکان‌پذیر نبوده، بنابراین پرداخت سود نقدی تنها راه باقی‌مانده شرکت در راستای ایفای سیاست‌های مذکور و ایجاد بازده برای سهامداران از طرف شرکت است. این مفهوم آنقدر بسته به شرایط پیچیدگی‌های فراوانی دارد که تئوری‌ها و دیدگاه‌های بزرگان علوم مالی نیز حالت‌های متفاوتی برای آن متصور است. برخی از آنها اشاره به بی‌تفاوتی میان سود نقدی بالا و سود سرمایه‌ای برای سرمایه‌گذاران دارد، برخی به ملموس‌تر بودن سود نقدی و جذابیت آن برای سهامداران، و برخی نیز معتقد هستند که سود نقدی بالا ریسک‌هایی برای شرکت به دلیل عدم توانایی در حفظ آن دارد. شاید بتوان گفت مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده سود تقسیمی شرکت‌ها، تغییرات سود خالص آنهاست. بسیاری از تئوری‌ها بیان می‌کند که حفظ سود نقدی به‌صورت درصدی از سود خالص بسیار اهمیت دارد، این موضوع دلالت بر اثر اطلاعاتی سود نقدی در شرکت‌ها نیز دارد.

شرکت‌های بورسی در بازار سرمایه، محل تقابل سهامداران خرد و عمده است. شاید بتوان گفت برای سرمایه‌گذاران خرد سود نقدی بالا ارجحیت دارد. مهم‌ترین عامل آن روش مرسوم ارزش‌گذاری سهام در ایران است که عمدتاً بر مبنای روش نسبی قیمت به سود هر سهم (P /E) صورت می‌پذیرد. به این ترتیب که براساس سود تقسیمی بالا علوم مالی سود تقسیمی از قیمت تئوریک سهام کاسته شده و شرکت‌ها پس از تقسیم سود قیمت‌های جذاب‌تری پیدا کرده و در شرایطی که همانند سال جاری با افزایش تورم، قیمت‌های جهانی محصولات و همچنین افزایش قیمت ارز، سودآوری سال آینده شرکت‌ها با رشد همراه باشد، با افزایش قیمت در هنگام بازگشایی مجدد نماد، بازده مازادی برای سرمایه‌گذاران در کوتاه‌مدت به ارمغان خواهد آورد. نمونه‌هایی از این موارد را می‌توان در سهام شرکت‌هایی مانند پتروشیمی مبین، پتروشیمی خراسان، کالسیمین، پتروشیمی زاگرس و. مشاهده کرد که با درصد تقسیم سود بالا و چشم‌انداز افزایش سودآوری پس از برگزاری مجمع با افزایش قیمت قابل‌ملاحظه‌ای مواجه شدند.

بنابراین دو عامل اثر اطلاعاتی سود تقسیمی بالا و همچنین رشد سودآوری باعث رضایت کامل سهامداران این شرکت‌ها شده است. اما برای سرمایه‌گذاران در نظر گرفتن این نکته ضروری است که پرداخت سود تقسیمی چه تاریخی خواهد بود؛ براساس ماده240 اصلاحیه قانون تجارت پرداخت سود به صاحبان سهام باید ظرف هشت ماه پس از تصمیم مجمع عمومی راجع به تقسیم سود انجام پذیرد. با توجه به نرخ بهره سرمایه‌گذاری و سپرده بانکی، اگر زمان‌بندی پرداخت سود از چند ماه بیشتر شود، در واقع درصدی از سود سرمایه‌ای کسب‌شده به واسطه هزینه-فرصت سرمایه‌گذاری وجه نقد دریافت‌نشده از بین خواهد رفت. به‌طور مثال شرکتی که هشت ماه پس از برگزاری مجمع، پرداخت نقدی سود تقسیمی را انجام دهد، با شرایط نرخ بهره و سپرده‌های بانکی حال حاضر، سهامدار خود را از بازده تقریباً 14 تا 15‌درصدی در سال محروم کرده است. اگرچه در بسیاری از کشورها و متون بیان می‌شود که ارجحیت نقدی سود تقسیمی وجود دارد، اما باید به تاریخ دریافت آن توجه کرد. زیرا در بسیاری از کشورها اولاً سودهای تقسیمی به‌صورت فصلی از سوی هیات‌مدیره پرداخت می‌شود. دوم، سود تقسیمی بالا نرخ بهره در آن کشورها آنقدر ناچیز است که این مدت پرداخت، ارزش زمانی پول را آنچنان تحت‌تاثیر قرار نمی‌دهد.

البته باید شرایط شرکت را نیز در نظر داشت. در سال‌های اخیر موارد بسیاری در گزارش‌های حسابرسی صورت‌های مالی شرکت‌ها دیده می‌شود که به دلیل نبود نقدینگی کافی ماده 240 اصلاحیه قانون تجارت رعایت نشده است. حتی سودهایی از سال‌های قبل نیز پرداخت‌نشده باقی مانده است. این در حالی است که قانون شرایط تنبیهی قابل‌ملاحظه‌ای را برای مدیران شرکت‌های خاطی در این موضوع در نظر نگرفته است و سهامدار جزء نیز باتوجه به عدم پاسخگویی امور سهام شرکت‌ها و همچنین هزینه بالای دادرسی عمومی برای دریافت سود سهام خود نمی‌تواند کار خاصی انجام دهد. از جمله اینگونه شرکت‌ها می‌توان به شرکت‌های دارویی اشاره کرد.

از دیگر عوامل تاثیرگذار بر محبوبیت سود نقدی تقسیمی در ایران، معافیت مالیاتی سود سهام دریافت‌شده است. این در صورتی است که اگر سرمایه‌گذاران خرد مایل به شناسایی بخشی از سود سرمایه‌ای سهام خود باشند، مجبور به پرداخت هزینه معاملاتی (شامل کارمزد کارگزاران، کارمزدهای سازمان بورس و مالیات) در حدود یک‌درصد از ارزش مبلغ مورد نیاز برای فروش هستند. این در حالی است که تخصص کافی برای فروش سهام در قیمت مناسب و همچنین عمق بالای بازار (Market Depth) برای جلوگیری از کاهش قیمت سهام نیز وجود داشته باشد وگرنه ممکن است این هزینه معاملات بیشتر هم بشود. این علایق سرمایه‌گذاران خرد درحالی وجود دارد که هیات‌مدیره و سهامدار عمده شرکت‌ها به مسائل بیشتر و کلان‌تری به جز بازده مقطعی سهام می‌اندیشند. اما از دیگر مسائل موجود در مجامع شرکت‌ها رای‌گیری بر اساس اصلاحیه قانون تجارت در خصوص سود تقسیمی، تصویب صورت‌های مالی و در کل تمام تصمیمات مجمع است که به دلیل آنکه عمده شرکت‌های بازار سرمایه ایران دارای سهامدار عمده مشخص (از نظر تعداد) و ثابت است و درصد سهام شناور این شرکت‌ها در مقایسه با سایر کشورها بسیار پایین است و همچنین سهام از نظر قدرت رای در طبقه‌های مختلف (دارای حق رای یا فاقد آن) دسته‌بندی نمی‌شوند، عملاً سهامداران خرد در مجامع هیچ‌گونه حق و حقوق تاثیرگذاری در خصوص تصمیمات مجمع نخواهند داشت. به همین دلیل نیاز به تشکیل کانون حمایت از سهامداران حقیقی برای احقاق حقوق آنها در مجامع و در مقابل هزینه نمایندگی (Agency Problem) به‌وجود‌‌آمده میان آنها و مدیران شرکت به‌شدت احساس می‌شود.

سود تقسیمی یا DPS چیست؟

سود تقسیمی هر سهم چیست؟ آن را چگونه دریافت کنید؟ تعریف سود تقسیمی یا DPS ؛ عبارت DPS کوتاه‌شده عبارت (Dividend Per Share) نشان‌دهنده مقدار سودی است که به ازای هر سهم به سهامداران تعلق می‌گیرد. در‌واقع DPS مقداری از EPS است که بین سهامداران تقسیم می‌شود و به آن سود تقسیمی نیز می‌گویند.

نحوه پرداخت سود تقسیمی (DPS) هر سهم

مقدار سودی که به سهامداران تعلق می‌گیرد و تاریخ پرداخت آن، توسط هیئت‌مدیره در مجمع عمومی سهامداران مشخص می‌شود. هیئت مدیره با‌توجه به سیاست‌های شرکت، میزان سود تقسیمی را تعیین می‌کند.

برای مثال برخی از شرکت‌ها قسمت عمده‌ای از سود ایجاد شده طی یک سال مالی را برای ایجاد طرح‌های توسعه‌ای، بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند. حتی ممکن است در یک دوره، هیئت‌مدیره تصمیم بگیرد که کل سود حاصل شده را بین سهامداران تقسیم کند و یا هیچ سودی را تقسیم نکند. بعد از مشخص شدن میزان سود تقسیمی، شرکت‌ها تنها 8 ماه زمان دارند تا این سود را بین سهامداران تقسیم کنند.

معمولا مقدار سود تقسیمی کمتر از سود حاصل شده EPS شرکت است. شرکت‌ها عمدتا مقداری از سود را برای پرداخت سود تقسیمی بالا هزینه‌های احتمالی و یا مصارف مختلف پیش خود نگه‌می‌دارند. مثلا ممکن است مقداری از سود را جهت پرداخت بدهی‌ها، پرداخت سنوات پرسنل، پیش‌خرید مواد اولیه و. نزد خود نگه دارند و مابقی آن را بین سهامداران تقسیم کنند.

گاهی نیز ممکن است میزان سود تقسیمی بیشتر از سود حاصله از فعالیت شرکت باشد، اما چطور؟

اگر شرکت تصمیم بگیرد که علاوه‌بر سود حاصل شده امسال، مقداری از سود انباشته را نیز بین سهامداران تقسیم کند، این مقدار بیشتر از سود خالص هر سهم می‌شود.

چرا باید روند توزیع سود تقسیمی را بررسی کنیم؟

بررسی روند توزیع سود تقسیمی و مقدار آن در گذشته از جمله مواردی است که پیش از سرمایه‌گذاری، خصوصا سرمایه گذاری بلند‌مدت، حتما باید به آن توجه کرد. چون در مواقعی که بازار صعودی نیست و تغییر زیادی را در قیمت‌ها مشاهده نمی‌کنیم، حداقل در بلند‌مدت به ازای هر سهم سود خوبی نصیبمان شود.

مثالی درباره روند توزیع سود تقسیمی

فرض کنید سود خالص هر سهم یک شرکت یعنی EPS آن 5000 ریال باشد. این شرکت 2000 ریال از سود هر سهم را برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید و پرداخت هزینه‌های احتمالی کنار می‌گذارد. اگر شما 12،000 عدد از سهام این شرکت را داشته باشید، چه مقدار سود به شما تعلق می‌گیرد؟ (با فرض این‌که هیچ‌گونه تغییری در قیمت سهام ایجاد نشود.)

تشریح مثال و پاسخ

همان‌طور که در مثال ذکر شده است از هر 5000 ریال سود هر سهم، 2000 ریال آن توسط شرکت کنار گذاشته می‌شود. با کسر این مبلغ از سود هر سهم (3000 = 2000-5000 )، 3000 ریال به ازای هر سهم باقی می‌ماند که بین سهامداران تقسیم می‌شود. طبق فرضیات مسئله شما 12،000 سهم دارید که به ازای هر کدام 3000 ریال سود به شما تعلق می‌گیرد. در واقع میزان سود شما در این سرمایه‌گذاری به‌اندازه 36،000،000 ریال بوده است.

بعد از تقسیم سود نقدی و باز شدن سهم، قیمت هر سهم به اندازه میزان سود تقسیمی کاهش می‌یابد. اگر قیمت سهم در مثال بالا قبل از تقسیم سود 10،000 ریال بوده، بعد از تقسیم سود نقدی قیمتش به اندازه 3000 ریال کاهش می‌یابد و با قیمت جدید 7000 ریال بازگشایی خواهد شد.

لطفا سوال و یا نظر خود را در انتهای مقاله "سود تقسیمی چیست؟" ثبت بفرمایید.