ارتباط ریسک و بازده چیست؟

بطور کلی میتوان گفت ریسک به دارایی های مالی و یا سرمایه گذاری به عوامل زیر وابسه است :

ارتباط ریسک و بازده چیست؟

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / مفهوم ریسک و بازده در سرمایه گذاری چیست؟

مفهوم ریسک و بازده در سرمایه گذاری چیست؟

هر فردی که قصد سرمایه گذاری را دارد باید در رابطه به اصطلاحات آن بخصوص ریسک و بازده در آن سرمایه گذاری که جز ارکان اصلی آن بشمار می آید و عضوی جدایی ناپذیر از سرمایه گذاری می باشند آشنایی کامل داشته باشد.

هرکسی مسلما با هدف بهره مندی از سود و بازدهی خوب در بازار های مختلف سرمایه گذاری می کنند ولی رفتار افراد از نظر پذیرش ریسک باهم متفاوت است.

برخی افراد ریسک پذیر و برخی ریسک گریز هستند که این عامل در کنار عوامل دیگر باعث می شود افراد در بازار سرمایه سود و زیان زیادی را شاهد باشند.

افرادی که ریسک گریز هستند بهتر است از روش سرمایه گذاری غیر مستقیم وارد بازار بورس شوند زیرا در این روش به دلیل مدیریت دارایی توسط کارشناس مسلط به علوم تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی ریسک معاملات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. در ارتباط ریسک و بازده چیست؟ این مطلب قصد داریم به تئوری ریسک و بازده در سرمایه گذاری بپردازیم، با ما همراه باشید.

معرفی تئوری های ریسک و بازده در سرمایه گذاری

مفاهیم اصلی سرمایه گذاری شامل بازده و ریسک می باشد. بنابراین آشنایی تئوری های بازده و ریسک بسیار مهم است پس ابتدا به بررسی آنها می پردازیم. در دنیای مالی و سرمایه‌گذاری، ریسک و بازده دو مفهوم مخالف هم هستند.

برای سرمایه گذاری بهتر مفاهیم بازده و ریسک همیشه مورد بررسی سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرد و نمی‌توان آنها را جدا از هم درنظر گرفت. تصمیم‌گیری برای یک سرمایه‌گذاری مطمئن و پر سود، همیشه براساس ارتباطی که بین ریسک و بازده وجود دارد، انجام می شود. حالا در ادامه سعی می کنیم این دو مفهوم را برای شما توضیح دهیم.

بازده در سرمایه گذاری چیست؟

بازده return پاداشی است که سرمایه گذار از سرمایه گذاری خود در طراحی های مختلف به دست می آورد.

این طرح ها شامل (دارایی های واقعی و مالی-طرح ها و پروژه ها) می باشد. بنابراین بازده همان نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می نماید. بازده ممکن است “ بازده مورد انتظار ” یا “ بازده واقعی ” باشد.

بازده مورد انتظار Expected Return

بازده مورد انتظار یا بازده پیش بینی شده مقدار بازده‌ای است که سرمایه گذار انتظار دارد و پیش بینی می کند آن را در سرمایه‌گذاری به دست آورد.

بازده واقعی Realized Return

مقدار حقیقی و عملی بازده‌ای است که سرمایه‌گذار از سرمایه‌گذاری خود در پایان زمان سرمایه‌گذاری کسب می کند.

ریسک در سرمایه گذاری به چه معناست؟

ریسک RISK یعنی تفاوت بین آنچه که انتظار داریم و آنچه که به وقوع می پیوندد. منظور از ریسک دارایی، طرح یا پروژه تفاوت بین بازده واقعی و بازده مورد انتظار آن دارایی طرح یا پروژه است می توانید ریسک سرمایه گذاری را با توجه به فرمول زیر محاسبه نمایید.

بازده واقعی – بازده مورد انتظار = ریسک

منابع ریسک در سرمایه گذاری کدامند؟

بطور کلی میتوان گفت ریسک به دارایی های مالی و یا سرمایه گذاری به عوامل زیر وابسه است :

ریسکی که سرمایه گذار به هنگام خرید اوراق قرضه می پذیرد و تغییرات و نوساناتی که در سود بانکی پیش می‌آید و باعث افزایش یا کاهش ارزش اوراق مشارکت می‌شود ریسک نوسان نرخ بهره می گویند.

* اگر نرخ بهره تغییر کند قیمت هم تغییر خواهد یافت و تاثیر نرخ بهره بر سهام عادی کمتر از اوراق مشارکت است.

نرخ ارز، ارزش خرید یا فروش یک واحد پول خارجی به پول رایج یک کشور است. ریسک نرخ ارز، ریسک ناشی از تغییرات در بازده اوراق بهادار که در نتیجه نوسانات ارزهای خارجی می تواند ایجاد شود.

چون نرخ ارز مدام در حال تغییر است روی مقدار تولید، فروش، هزینه‌ها و سود شرکت‌هایی که صادرات و واردات دارند، تاثیرگذار است.

وقتی نرخ ارز افزایش می یابد شرکت‌هایی که واردات انجام می دهند مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمت بالاتری تهیه می نمایند. در نتیجه حاشیه سود آن‌ها کم خواهد شد.

اما شرکت‌هایی که صادرات انجام می دهند، در این موقعیت کالا یا خدماتشان را با نرخ بالاتری بفروش می رسانند و به این طریق حاشیه سود خود را افزایش می دهند.

ریسک قدرت خرید با کاهش قدرت خرید مردم انجام می شود. کاهش قدرت خرید یعنی افزایش نرخ تورم. ریسک تورم تمامی اوراق بهادار از جمله سهام‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

در جامعه‌ای تورمی قدرت خرید مردم کاهش می‌یابد، لذا تقاضا در بازار کمتر شده و باعث کاهش ارزش سهام‌های موجود می‌شود و ریسک تورم نیز از کنترل مدیران شرکت‌ها خارج بوده و تحت شرایط اقتصادی جامعه است.

* ریسک تورم طبق قانون فیشر با ریسک بهره مرتبط است. در واقع یعنی نرخ بهره می تواند در اثر تورم افزایش یابد.

تغییر در قیمت ناشی از انجام تجارت های مختلف در یک صنعت خاص را ریسک تجاری می گویند. با کسب اطلاعات کافی درباره صنعت خاصی که قصد سرمایه‌گذاری در آن را دارید، می‌توانید تا مقداری از این ریسک جلوگیری نمایید.

به ریسکی که در نتیجه عدم احتمال تبدیل شدن به پول نقددر یک دارایی به وجود می آید ریسک نقدینگی می گویند. هرچه احتمال نسبت به نقد شدن یک دارایی بیشتر باشد ریسک نقدینگی کمتر است.

وقتی نقدینگی موجود در بازار کاهش می‌یابد، خریدار در بازار کم می‌شود، این امر موجب ایجاد اختلاف در قیمت پیشنهادی خرید و قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت‌ها می‌شود.

* پس قدرت تقاضا کاهش و ریسک سرمایه‌گذاری افزایش می یابد. ریسک نقدینگی می‌تواند از رشد بازار جلوگیری کرده و باعث ریزش بازار شود.

یکی از منابع تامین مالی شرکت‌ها، دریافت وام از بانک‌ها، موسسات مالی مباشد. شرکت با دریافت وام در حقیقت بدهی‌های خود را در افزایش می دهد. ریسک مالی در واقع ریسک ناشی از بکارکیری بدهی در شرکت است . هرچه بدهی در شرکت بیشتر باشد ریسک مالی بیشتر است.

ریسک کشور یا ریسک سیاسی به ثبات یک کشور از نظر سیاسی و اقتصادی مربوط است. سرمایه‌گذارانی که در کشورهای دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند باید به اثبات آن کشور از نظر سیاسی و اقتصادی توجه داشته باشند.

کشورهایی که از نظر سیاسی اقتصادی ثبات بالایی دارند ریسک سیاسی در آنها کمتر می باشد.

ریسک ناشی از تغییرات ساختاری در اقتصاد مثل رکود، جنگ، تغییرات ساختاری در اقتصاد و تغییر در ترجیحات مشتریان باعث تغییر بازده می شود که به آن ریسک بازار می گویند. همه‌ی اوراق بهادار در معرض ریسک بازار هستند اما سهام عادی بیشتر تحت تاثیر این نوع ریسک است.

انواع ریسک در سرمایه گذاری

بطور کلی ریسک به دو دسته ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک تقسیم بندی می شود.

ریسک سیستماتیک+ریسک غیر سیستماتیک=ریسک کل

ریسک سیستماتیک تغییر پذیری در بازده کل اوراق بهادار را مستقیما ناشی از تغییرات بازار یا اقتصاد می داند. این ریسک غیر قابل کنترل می باشد بنابر این کاهش پذیر هم نخواهد بود.

منابعی که این ریسک را شارژ می کنند عبارت است از ریسک تورم،ریسک نرخ بهره، ریسک بازار و گاها ریسک سیاسی.

• ریسک غیر سیستماتیک (غیر قابل اجتناب)

این ریسک قابل کنترل و کاهش پذیر است و شامل آن قیمت از تغییر پذیری در بازده اوراق بهادار می باشد که به تغییرپذیری کلی بازار یا اقتصادبستگی ندارد.

لذا میتوان از طریق استراتژی هایی مثل تنوع سازی این ریسک را کاهش داده و حتی به صفر رساند. مهم ترین منابعی که این ریسک را شارژ می کند ریسک مالی،ریسک تجاری، ریسک نقدینگی.

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

ریسک و بازده

ریسک و بازده، دو مفهوم مخالف هم در دنیای مالی و سرمایه گذاری است. بسیار حیاتی است که یک سرمایه گذار تصمیم بگیرد چقدر توانایی پذیرش ریسک را دارد، به طوری که در عین حال با وجود سرمایه گذاری که انجام داده احساس راحتی کند.

افراد می توانند با انحراف معیار، میزان ریسک را اندازه بگیرند. به خاطر وجود ریسک، احتمال از دست رفتن بخشی از سرمایه گذاری یا کل آن وجود دارد. اما “بازده” از سمت دیگر، سود یا زیانی است که یک سرمایه گذاری به همراه دارد.

ریسک در سرمایه گذاری چیست؟

ابندا برای درک بهتر از مطلب تعریفی از ریسک را ارائه می دهیم؛ ریسک کردن به معنای احتمال محقق نشدن پیش بینی ها است. یا به عبارتی ریسک همان احتمال عدم موفقیت است. یک سرمایه گذار برای سود بیشتر سرمایه گذاری می کند و هر چه سود بیشتری داشته باشد، موفقیت بیشتری هم کسب کرده است. حال اگر احتمال ارتباط ریسک و بازده چیست؟ موفقیت او زیاد باشد، پس ریسک زیادی متحمل نشده است. بنابراین ریسک را می توان احتمال عدم موفقیت در نظر گرفت.

مثالی برای ریسک:

ریسک در همه بازارها و سرمایه گذاری ها وجود دارد؛ به طور مثال فرض کنید شما پولی را در صندوق های درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنید و هر ماه مبلغ مشخصی را به ارتباط ریسک و بازده چیست؟ عنوان سود دریافت می کنید، در این حالت ریسک شما در حد صفر بوده است چراکه پیش بینی شما از سود و بازده مورد نظر در هر ماه محقق خواهد شد.

باید در نظر داشته باشید منظور از سود یا همان بازده در بازار سرمایه پاداش پولی است که در اثر سرمایه گذاری کسب می کنید. حال اگر همان پول را در بورس سرمایه گذاری کنید ممکن است به سود چند برابری دست پیدا کنید و ممکن است حتی اصل پول خود را هم از دست بدهید.

در این حالت شما پذیرفته اید که در قبال رسیدن به سود بیشتر ریسک بالاتری را بپذیرید. دقت کنید زمانی که از سود قطعی صحبت می کنیم، مطمئن هستید که هر ماه این مبلغ را دریافت خواهید کرد ولی در مورد سود حاصل از سرمایه گذاری در بورس اطمینان صد‌در‌صد ندارید و ممکن است به سود مورد انتظار خود برسید و یا سود کمتر یا بیشنر را تجربه کنید که این همان ریسک است. (برای کسب اطلاعات بیشتر در باب ریسک می توانید به مقاله ریسک و انواع آن مراجعه بفرماید.)

بازده سرمایه گذاری چیست؟

برای درک بهتر رابطه ریسک و بازده بهتر است مفهوم بازده سرمایه گذاری را بشناسید. بازده پول یا سودی است که سرمایه گذار در اثر سرمایه گذاری به دست می آورد. دقت کنید میان بازده یا سود مورد انتظار شما و سود و بازدهی که در عمل به دست می آورید، تفاوت وجود دارد.

به طور مثال تصور کنید مبلغی را در بورس سرمایه گذاری کرده اید و انتظار دارید در بازه زمانی مشخص به سود مثلا ۲۰% که به آن (سود مورد انتظار) می گوییم، برسید حال اگر در همان بازه مشخص سود به دست آمده یا (سود عملی) ۲۵% باشد، نه تنها انتظارات شما برآورده شده است بلکه به سود بیشتری هم دست پیدا کرده اید.

نکته مهم: تفاوت بازده مورد انتظار و بازده واقعی به دست آمده، ریسک می گویند.

ریسک و بازده چه رابطه ای دارند؟

رابطه میان ریسک و بازده رابطه ای مستقیم است. هر چه بازده مورد انتظار شما بالاتر باشد، باید ریسک بالاتری را متحمل شوید. به همین دلیل لازم است در ابتدای تصمیم گیری مالی خود، میزان ریسک پذیری خود را مشخص کنید تا تعادل مناسبی میان ریسک و بازده ایجاد شود.

آیا ریسک ب معنای خطر و ضرر است؟

مهم است به این نکته توجه داشته باشید و جود ریسک بالا، مساوی بازده بالاتر نیست، بنابراین توازن بین ریسک و بازده به این معناست که ریسک بالاتر، صرفا نشان دهنده پتانسیل سود بالاتر است و هیچ تضمینی وجود ندارد. ریسک بالاتر، احتمال ضرر سنگین تر را نیز در پی خواهد داشت.

نسبت بازده به ریسک:

یکی از مهم ترین فاکتورهای شناخت رابطه ریسک و بازده، نسبت بازده به ریسک است. این نسبت، حاصل تقسیم بازده مورد انتظار شما به ریسک احتمالی هر موقعیت معاملاتی است. به طوری که هر سرمایه گذاری باید پیش از ورود به بازارهای سرمایه گذاری، این نسبت را محاسبه کند.

مقدار این شاخص، بیانگر میزان ارزشمندی سرمایه گذاری شما است. به عبارت نسبت بازده به ریسک نشان می دهد که به ازای در معرض خطر قرار دادن بخشی از سرمایه خود، چند برابر بازده احتمالی کسب خواهید کرد.

رابطه ریسک و بازده رابطه ریسک و بازده

بر مبنای اصول سرمایه گذاری، حداقل مقدار مجاز برای این نسبت، عدد ۱ است. به این معنی که توان ریسک پذیری شما در یک موقعیت معاملاتی، باید حداکثر به اندازه بازده مورد انتظار باشد و مقادیر کمتر از ۱ برای این نسبت، قابل قبول نیست.

که در نتیجه می توان گفت: ورود به چنین معاملاتی صحیح نیست به این علت که نسبت به بازده احتمالی، ریسک بیشتری را قبول کرده اید و چنین عملکردی در بلند مدت، به احتمال قوی به زیان شما تمام خواهد شد.

ریسک و بازده در مدیریت مالی

مفهوم ریسک و بازده یکی از جنبه های مهم در مدیریت مالی و یکی از مسئولیت های اساسی در کسب و کار است به عبارتی، هر چقدر یک کسب و کار در معرض ریسک بیشتری باشد، می توان انتظار بازده مالی بیشتری در آن کسب و کار را هم داشت.

البته باید از این مورد هم غافل نشویم که همیشه احتمالات منفی و استثناهایی که ممکن پیش آید را در نظر داشته باشید چراکه ریسک های غیر منطقی زیادی وجود دارد که متقابلا همراه با پتانسیل بازدهی بالا نیست.

از مهم ترین کاربرد های ریسک:

از کاربردهای نسبت بازده به ریسک، ایجاد محدودیت برای سرمایه گذاران هیجانی با ریسک غیر منطقی است؛ تا بدین وسیله مجبور شوند قبل از ورود به معامله، میان ریسک و بازده خود تناسب و رابطه معقولی ایجاد کنند.

نسبت بازده به ریسک بهینه

به عقیده یک مربی مالی با تجربه، پاداش ۲ تا ۳ برابری نسبت به ریسک، مقدار مناسب و قابل قبولی است به طوری که اگر ریسک شما در یک موقعیت معاملاتی ۱۰ درصد باشد، باید انتظار بازدهی ۲۰ تا ۳۰ درصدی داشته باشید.

چنین رویکردی برای رشد سرمایه در بلند‌مدت مناسب است. ولی به این معنی بهترین نسبت بازدهی نیست. شرایط بازارهای مالی و میزان ریسکی که حاضرید بپذیرید، می تواند این نسبت را تغییر دهد.

معیارهای مهم ارزیابی موقعیت قبل از ریسک

معیارهای مهم و قابل توجه که باید در زمان ارزیابی موقعیت و قبل از پذیرش ریسک مورد توجه داشته باشد.

سطح ریسک

یکی از تصمیمات بزرگ و حائز اهمیت برای هر سرمایه گذار، انتخاب صحیح سطح ریسک می باشد. میزان تحمل ریسک بر اساس شرایط فعلی سرمایه گذار، اهداف آینده او و سایر فاکتورها مشخص می شود و با مقایسه بازار ها و میزان ریسک و البته توجه به شخصیت خودتان خود برای پذیرش ریسک اقدام کنید. اگر بخواهید از میان چندین بازار و روش سرمایه گذاری را بر اساس سطح ریسک (از پر ریسک به کم ریسک مرتب کنیم) می توان این گونه بیان کرد:

• سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
• سرمایه گذاری در بازار آتی سکه
• سرمایه گذاری در بازار سهام تهران
• صندوق های سرمایه گذاری (صندوق های بدون سود ثابت)
• اوراق مشارکت شرکت ها
• اوراق مشارکت دولتی
• سپرده گذاری در بانک ها

دسته بندی افراد در مواجه با ریسک؛

• افراد ریسک پذیر
• افراد ریسک‌ گریز
• افراد بی‌تفاوت به ریسک

شناخت خود و افراد دیگر و یا رقبا بر اساس ویژگی های فردی در مقوله ریسک پذیری می تواند کمک شایانی باشد برای برنامه ریزی بهتر و همچنین عملکرد بهتر در رقابت و این می تواند در روش سرمایه گذاری برای موفقیت بیشتر بسیار تاثیرگذار باشد.

ریسک و پذیرش عواقب آن:

باید بدانید در کنار نکات مثبت ریسک، عواقب احتمالی آن هم وجود دارد که لازم است به آنها را نیز در نظر داشته باشید این امر موجب می شود که از قبل سناریو شکست بررسی و مورد توجه قرار گیرد و خود را برای اثرات منفی و شکست احتمالی آماده کرده و در لیست برنامه ریزی برای مقابله با این احتمال آماده کنید.

پذیرش ریسک کمتر همراه با مثال:

رابطه ریسک و بازده تحت تاثیر روش سرمایه گذاری است که شما انتخاب می کنید. زمانی که شما در دارایی هایی با درآمد ثابت سرمایه گذاری کنید، تقریبا هیچ گونه ریسکی شامل حال شما نخواهد شد. در چنین شرایطی بازدهی محدود و مشخصی نیز نصیب شما خواهد شد.

به همین دلیل افراد ریسک گریز اغلب به دنبال سپرده های بانکی هستند تا ضمن کسب بازده حداقلی، اصل سرمایه آنها نیز در معرض خطر نباشد. در این نوع اوراق بهادار، معمولا اصل و سود سرمایه توسط دولت، بانک مرکزی یا یک نهاد رسمی مالی، تضمین می شود.

در بسیاری از کشورها درصد سود بدون ریسک، به اندازه نرخ تورم یا کمی بیشتر است تا حداقل سرمایه گذاران قادر به حفظ ارزش پول خود باشند. اما در طرف مقابل، سرمایه گذاران ریسک پذیر به دنبال تضمین خاصی نبوده و ضمن مدیریت دارایی به دنبال بازدهی بیشتری هستند؛ به طور کلی قانون همیشگی سرمایه گذاری این است؛ پذیرش ریسک بیشتر، در ازای احتمال کسب بازدهی و سود بالاتر.

نگارش: ساناز یوسفی

به منظور کسب اطلاعات بیشتر، مطالعه مقاله ابزار های تحلیل داده را به شما عزیزان پیشنهاد می نماییم.

ریسک و بازدهی چه ارتباطی با هم دارند؟

میزان بازدهی سرمایه با ریسک رابطه نزدیکی دارد. تصور بر این است که هرچه ریسک بالاتر برود بازدهی نیز بالاتر می‌رود. اگر یک طرفه به این قضیه نگاه کنیم، این موضوع می‌تواند اشتباهات وخیمی برای ما همراه داشته باشد.

سرمایه گذاری اولین قدم برای کسب سود است. بدون سرمایه گذاری، یعنی با نگه‌داری وجوه در منزل یا حتی گاهی سپرده‌گذاری در حساب بانکی، دارایی‌های ما در طول زمان افت می‌کنند.

در واقع، به دلیل تورم بالا از ارزش آن سرمایه کاسته خواهد شد و قدرت خرید افراد کاهش می‌یابد. برای یک سرمایه گذاری خوب باید بسیاری از شرایط لازم و ضروری را مورد بررسی قرار داد. از جمله این شرایط، بررسی ریسک سرمایه گذاری است. ریسک اصلی‌ترین موضوعی است که سرمایه گذاران را در دوراهی انتخاب نوع سرمایه گذاری قرار می‌دهد.

ریسک چیست؟

ریسک به معنی احتمال بالفعل شدن خطر است. به زبان ساده می‌توان ریسک را نا اطمینانی از آینده دانست. زیرا پذیرش ریسک به معنای واقعی کلمه یعنی پذیرش خطری که نمی‌توان بصورت دقیق در مورد وقوع آن اظهار نظر کرد.

اما در مسائل مالی و سرمایه گذاری به دلیل پیشرفت علم اقتصاد می‌توان ریسک‌های سرمایه گذاری را تا حدودی پیش‌بینی کرد و تا مقدار زیادی با تمهیدات خاصی این ریسک‌ها را خنثی کرد و با اطمینان بالاتری اقدام به سرمایه گذاری کرد.

انواع مختلف ریسک

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می‌شود که سرمایه گذاران توانایی رفع آن را ندارند. زیرا این نوع ریسک‌ها مرتبط با ماهیت سرمایه گذاری نیستند. از جمله این ریسک‌ها می توان به وقوع جنگ یا اختلافات سیاسی بین دو کشور اشاره کرد که می‌تواند بسیاری از سرمایه گذاری‌ها را تحت تاثیر قرار دهد و سرمایه گذاران نیز نمی‌توانند در رفع این نوع ریسک اقدامی انجام دهند.

ریسک غیر سیستماتیک

ریسک غیر سیستماتیک، ریسکی است که سرمایه گذار با استفاده از دانش مالی و آگاهی از مسائل اقتصادی می‌تواند این ریسک‌ها را پیش بینی کند و در صدد رفع آن‌ها یا حداقل کاهش این ریسک‌ها اقدامات لازم را انجام دهد.

این ریسک‌ها ماهیت سرمایه‌ای دارند، مثلا فرد سرمایه گذار می‌خواهد در سهام یک شرکت خاصی سرمایه گذاری کند در حالی که یک شرکت جدید وارد بازار شده و در حال رقابت با شرکتی است که فرد مورد نظر می‌خواهد در سهام آن سرمایه گذاری کند.

در این حالت بررسی اینکه فرد وارد این سرمایه گذاری شود یا خیر در واقع بررسی ریسک غیر سیستماتیک این سرمایه گذاری است. در رابطه با قبول ریسک از سوی سرمایه گذاران، افراد به سه دسته تقسیم می‌شوند:

افراد ریسک پذیر

فرد ریسک پذیرکسی است که توانایی پذیرش ریسک در قبال سوددهی بیشتر سرمایه خود را دارد. این نوع از سرمایه گذاران بر این اعتقادند که سرمایه آن‌ها در مدت زمانی مشخص می‌تواند رشد بالایی داشته باشند.

اما در قبال این رشد بالا ریسک از دست دادن مقداری از سرمایه خود را نیز قبول می‌کنند. البته پذیرش ریسک سرمایه گذاری در این افراد به این معنی نیست که بدون دانش و آگاهی و سرخود اقدام به سرمایه گذاری کنند.

بلکه بسیاری از این افراد با بررسی تمام جوانب کار و شناسایی ریسک‌های پیش رو اقدام به این نوع سرمایه گذاری می‌کنند. به عنوان مثال سرمایه گذاری در بازار سرمایه یکی از این نوع سرمایه گذاری‌ها است که افراد ریسک پذیر به آن علاقه دارند.

افراد ریسک گریز

این نوع از سرمایه گذاران اشتیاقی برای سرمایه گذاری هایی که در آن ها ریسک وجود داشته باشد ندارند. بلکه اصلی‌ترین موضوع برای این سرمایه گذاران حفظ اصل سرمایه است. این نوع افراد با توجه به علاقه سرمایه گذاری خود نمی توانند سودهای بالایی از سرمایه گذاری خود بدست آورند.

سرمایه گذاری در بانک و استفاده از سود آن از جمله این نوع سرمایه گذاری ها است که ریسک خاصی ندارد. زیرا علاوه بر پرداخت یک سود سالانه، اصل سرمایه نیز حفظ خواهد شد. پیشنهادی که به این نوع افراد می‌شود این است که گزینه های دیگری برای سرمایه گذاری با ریسک بسیار پایین وجود دارند که بهتر است آنها را مد نظر قرار دهند.

از جمله این سرمایه گذاری ها، صندوق های با درآمد ثابت هستند که سودی بالاتر از سپرده بانکی به سرمایه گذاران می‌دهند. یکی از این صندوق‌ها صندوق درآمد ثابت کیان است.

افراد ریسک خنثی

ریسک خنثی اصطلاحی است که برای سرمایه گذاران بی تفاوت به ریسک به کار گرفته می‌شود. این افراد در تصمیم گیری‌های سرمایه گذاری خود هیچ توجهی به ریسک ندارند.

اگر شما دو گزینه سرمایه گذاری به این سرمایه گذاران ارائه دهید، بدون توجه به میزان ریسک آن‌ها، گزینه‌ای را انتخاب می‌کنند که بیشترین بازده مورد انتظار را داشته باشد. در واقع، سطح ریسک سرمایه گذاری برای این دسته افراد، موضوعی نامربوط است.

ارتباط ریسک و بازدهی

میزان بازدهی سرمایه با ریسک رابطه نزدیکی دارد. عده‌ای تصور می‌کنند که هرچه ریسک بالاتر برود بازدهی نیز بالاتر می‌رود. اگر یک طرفه به این قضیه نگاه کنیم اشتباه است. چون هرچه ریسک بالاتر برود احتمال ضرر کردن نیز بالا می‌رود.

اما اگر بازار به خوبی تحلیل شود و ریسک‌های موجود در آن به صورت دقیق مورد بررسی قرار گیرند، می‌توان گفت که پذیرش ریسک موجب سوددهی بیشتر سرمایه سرمایه گذاران می‌شود. در غیر این صورت پذیرش ریسک بدون تحلیل موجب ضرر سرمایه گذار در فعالیت اقتصادی خود خواهد شد.

در نتیجه برای انجام یک سرمایه گذاری خوب و کاهش ریسک‌های آن باید قبل از اقدام به سرمایه گذاری دانش و آگاهی خود را در مورد بازار افزایش داده یا از افراد آگاه در این زمینه مشاوره بگیریم تا دچار ضرر نشویم. هدف از انتخاب صندوق‌های سرمایه گذاری نیز همین است که افراد ناآشنا به بازارها یا کسانی که وقت کافی برای تحلیل ندارند، بتوانند از مزایای سرمایه‌گذاری بهره‌مند شوند.

جمع بندی

تنها راه جلوگیری از کاهش قدرت خرید افراد جامعه در شرایط تورمی، اقدام به سرمایه گذاری است. قبل از سرمایه گذاری، فرد سرمایه گذار باید از لحاظ ذهنی خودرا بشناسد که آیا ریسک پذیر، ریسک گریز یا ریسک خنثی است، زیرا سرمایه گذاری‌ها انواع مختلفی دارند و هر کدام مناسب شخص خاصی هستند.

به طور کلی می‌توان گفت سرمایه گذاری‌هایی که احتمالا بازدهی بالاتری دارند ریسک بالاتری نیز دارند و سرمایه گذار هنگام ورود به آنها باید ریسک‌های آنها را به دقت بررسی کند. برای آگاهی از نوع شخصیت خود و میزان ریسکی که حاضر به قبول آن هستید، می‌توانید از آزمون سنجش ریسک پذیری استفاده کنید. این آزمون‌ها نکات خوبی را در خصوص نحوه سرمایه‌گذاری‌تان به شما می‌گویند.

چگونه رابطه ریسک و بازده ، قدرت تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران را افزایش می‌دهد؟

ریسک و بازده در مدیریت مالی و اقتصادی همانند دو کفه یک ترازو هستند که تعادل بین آن‌ها در رسیدن به موفقیت‌های مالی کم‌خطر و ایمن بسیار حائز اهمیت است. درواقع افراد با توجه به میزان ریسکی که انجام می‌دهند، متناسب با آن بازده و نتیجه متفاوتی خواهند داشت. ازآنجایی‌که رابطه ریسک و بازده در تجارت و اقتصاد خرد و کلان جایگاه بسیار مهمی دارد، در ادامه این مطلب به تشریح و شفاف‌سازی بیشتر آن پرداخته می‌شود.

بررسی رابطه کلی ریسک و بازده :

ریسک و بازده دو مفهوم جدا از هم و قابل‌تفکیک از یکدیگر نیستند و در کنار هم معنا پیدا می‌کنند. به‌عبارتی‌دیگر در هنگام سرمایه‌گذاری همیشه دو حالت وجود دارد یا سود و زیان آن از همان ابتدا روشن و واضح است یا این‌که هیچ چیزی صد درصد مشخص نیست و باید ریسک کرد تا بازده آن معلوم شود. بنابراین هر چه فرد بیشتر ریسک کند به همان اندازه احتمال شکست یا پیروزی و در اصل بازده او نیز بیشتر است. برای شناخت بهتر رابطه بازده و ریسک تعاریف متفاوتی را به کار می‌برند که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود.

انحراف معیار ریسک و بازده :

ازآنجایی‌که ریسک مفهومی نسبی دارد برای درک بهتر و به دست آوردن نتایج احتمالی آن از محاسبات آماری استفاده می‌کنند که انحراف معیار بهترین انتخاب جهت نشان دادن رابطه ریسک و بازده است. به‌ همین منظور چنانچه یک موقعیت مالی دارای انحراف معیار ریسک رو به بالا و زیادی باشد، پتانسیل بازده بیشتری نیز در آن وجود دارد و بالعکس. اما باید توجه کرد که این بازده فقط به معنای سود بیشتر نیست بلکه با ریسک بیشتر، ممکن است ضرر بیشتری هم در نتیجه و بازده کار عاید سرمایه‌گذار شود. حتی خطر از دست رفتن تمام سرمایه نیز در ریسک بالا وجود دارد که در این مورد بازده صفر خواهد بود.

ریسک برابر با اختلاف بازده اصلی با بازده مورد انتظار :

اکثر سرمایه‌گذاران معتقدند که بازده و نتیجه‌‌ای که در ابتدا انتظار می‌رود به آن دست یابند با میزان بازده واقعی و پس از انجام کار متفاوت است که با به دست آوردن اختلاف میان این دو، ریسک یا ارتباط ریسک و بازده چیست؟ احتمال آن سرمایه‌گذاری یا موقعیت مالی نیز مشخص می‌شود. بنابراین هر چه اختلاف بازده‌ واقعی و مورد انتظار کمتر باشد، ریسک کمتری هم وجود دارد و با افزایش این اختلاف، فرد باید ریسک بیشتری کند. بهترین مثال برای درک این موضوع احتمال برنده شدن فرد در یک مسابقه بخت‌آزمایی است که در با خرید برگه شانس یا جایزه اصلی (بازده موردانتظار) را خواهد برد و یا هیچ چیزی (بازده واقعی) عاید او نخواهد شد. بنابراین احتمال (ریسک) شرکت در آن بسیار بالا است.

انواع ریسک :

به‌طور‌کلی بر اساس این‌که ریسک تحت تأثیر عوامل داخل یا خارج از شرکت یا بنگاه اقتصادی به جود آمده، به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:

۱. ریسک سیستماتیک :

چنانچه ریسک از عوامل دولتی یا عوامل بازار هدف که خارج از دسترس سرمایه‌گذار هستند، ناشی شده باشد.

۲. ریسک غیرسیستماتیک :

این دسته از ریسک‌ها ربطی به عوامل خارج از دستگاه یا شرکت نداشته و به سیاست‌ها و تصمیمات اتخاذشده در داخل مجموعه برمی‌گردد. مانند نرخ ارز

عوامل ایجادکننده ریسک :

اما عواملی سبب به وجود آمدن ریسک سیستماتیک یا غیرسیستماتیک می‌شود، متنوع و مختلف هستند که در ادامه نگاهی گذرا به برخی از آن‌ها می‌کنیم:

۱. بازار :

شاید اصلی‌ترین عامل تأثیرگذار در ریسک که سیستماتیک بوده و تحت کنترل سرمایه‌گذاران نیست را می‌توان نوسان بازار ناشی از جنگ، تحریم، رکود اقتصادی، تغییرات در سیاست‌های اقتصادی و امثال آن دانست که سبب تغییرات در بازده شده و ریسک بازار را ایجاد می‌کنند. ریسک‌های که اغلب غیرقابل‌پیش‌بینی بوده و در سود و زیان سرمایه‌گذاری تأثیر مستقیمی دارد.

۲. نرخ ارز :

ارزش پول خارجی نسبت به پول رایج در یک کشور را نرخ ارز گویند که معمولاً دارای نوسانات زیاد و بالا‌ و پایین شدن است. نرخ ارز یکی از عوامل مؤثر در ریسک است که از آن به‌عنوان ریسک نرخ ارز یاد می‌کنند. درواقع می‌توان گفت با تغییر در بازده سهام، نرخ ارز دچار نوسان می‌شود.

بنابراین برای بازرگانان و افرادی که در کار واردات و صادرات هستند همواره ریسک نرخ ارز وجود دارد که جز ریسک‌های سیستماتیک است. با بالا رفتن نرخ ارز، واردکننده مجبور است با قیمت بیشتر محصول را وارد کنند بنابراین اغلب سود کمتری نصیبش خواهد شد. اما این وضع به سود صادرکنندگان بوده که با صادر کردن کالاهای داخلی به سود بیشتری عاید او شود.

۳. نرخ بهره :

سود یا زیان حاصل از مشارکت در سرمایه‌گذاری‌ها را نرخ بهره گویند که یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در ریسک است. سرمایه‌گذار هنگامی‌که اوراق مشارکتی با ارزش پایین تهیه می‌کند، ریسک نرخ بهره را به جان خریده است. زیرا با نوسانات نرخ بهره، بازده و سود او کم یا زیاد شده و متغیر است.

۴. تورم :

با افزایش تورم، قدرت خرید کاهش در نتیجه تقاضا در بازار کم می‌شود که از آن به‌عنوان ریسک قدرت خرید یاد شده و جز عوامل ایجادکننده ریسک سیستماتیک محسوب می‌شود. همچنین ریسک ناشی از تورم باعث پایین آمدن ارزش سهام نیز می‌گردد که درواقع به‌نوعی ریسک نرخ بهره به وجود می‌آورد.

۵. کسب‌وکار :

هنگامی‌که یک سرمایه‌گذار در یک کسب‌وکار یا یک محصول خاص سرمایه‌گذاری می‌کنند ریسک تجاری کرده است. زیرا با نوسانات قیمت آن محصول، بازده و سود او نیز تغییر خواهد کرد. مانند سرمایه‌گذاری بر روی طلا که با بالا و پایین رفتن قیمت، سرمایه‌گذار سود یا زیان خواهد کرد.

۶. امور مالی :

این نوع ریسک ناشی از تصمیمات شرکت یا سرمایه‌گذار بوده و درواقع ریسکی غیر سیستماتیک که به آن ریسک مالی گفته می‌شود. مانند وقتی‌که تقاضای دریافت وام می‌کند، میزان بدهی‌ها را در مقابل نقدینگی افزایش می‌دهد و چنانچه نتواند اقساط آن را به‌راحتی و در زمان مقرر پرداخت نکند، دچار ضرر شده و حتی امکان ورشکستگی نیز وجود دارد.

همان‌طور که اشاره شد، رابطه ریسک و بازده خطی بوده و هر دو با هم معنا پیدا می‌کنند. عوامل بسیاری باعث به وجود آوردن تغییرات در بازده موردانتظار و بازده واقعی می‌شود که ریسک‌های متفاوتی را ایجاد می‌کنند که برخی از این عوامل خارجی و برخی از داخل مجموعه نشاءت می‌گیرند. میزان شناخت این عوامل و بازار و نیز اتخاذ تصمیمات درست و به‌جا، قدرت ریسک‌پذیری شرکت یا فرد را نشان می‌دهد.

رابطه ریسک و بازده

شروین شهریاری
پرسش از آقای رحمانیان: حدود سه سال پیش ارتباط ریسک و بازده چیست؟ به بازار سرمایه وارد شدم و پس از بررسی و انجام تحلیل، سهام شرکت کالسیمین را جهت سرمایه‌گذاری بلند مدت انتخاب کردم.

پرسش از آقای رحمانیان: حدود سه سال پیش به بازار سرمایه وارد شدم و پس از بررسی و انجام تحلیل، سهام شرکت کالسیمین را جهت سرمایه‌گذاری بلند مدت انتخاب کردم. اما در حال حاضر پس از گذشت زمانی طولانی، سرمایه اولیه به حدود یک چهارم کاهش پیدا کرده و کماکان روند سهام شرکت نزولی است. علت این مساله چیست و آیا می‌توان به وضعیت این شرکت در بلندمدت امیدوار بود؟

پاسخ: تحلیل‌گران بنیادی، «ریسک» را به مفهوم احتمال عدم تطابق نرخ بازده مورد انتظار و نرخ بازده واقعی تعریف کرده و بر ارتباط دیرینه و ناگسستنی دو مفهوم ریسک و بازده تاکید می‌کنند؛ بدین معنا که هر چه بازده انتظاری سرمایه‌گذار بالاتر رود، ریسک یا احتمال انحراف از بازده در سرمایه‌گذاری بیشتر خواهد بود که این انحراف می‌تواند مثبت (کسب سود) یا منفی (حصول زیان) باشد. کالسیمین از جمله سهامی‌ است که همواره ریسک بالایی در بورس تهران داشته و متعاقب آن، بازدهی سهم نیز تغییرات شدیدی به خود دیده است. در چند سال گذشته، نوسانات قیمت سهام این شرکت متاثر از ریسک‌هایی بوده که بر فعالیت شرکت تاثیر گذاشته، اما مدیریت نقشی در ایجاد آن نداشته است. تحلیل‌گران بنیادی از نظایر این پدیده با عنوان «ریسک سیستماتیک» یاد می‌کنند. مهمترین ریسک سیستماتیک در مورد این شرکت به حدود سه سال قبل و زمانی باز می‌گردد که با تصمیم وزارت صنایع و معادن مقرر شد پس از پایان زمان قرارداد بهره‌برداری از معدن انگوران توسط‌گروه توسعه معادن روی، این معدن در اختیار شرکت تهیه و تولید مواد معدنی قرار گیرد و استخراج و تخصیص خاک معدنی با مدیریت این شرکت صورت پذیرد.

خارج شدن معدن از کنترل ‌گروه «کروی»، ریسک عدم تامین به موقع مواد اولیه و توقف‌های تولید را در کنار افزایش نرخ ماده اولیه مصرفی برای کالسیمین ایجاد کرد. مساله دیگر به ریزش دیواره معدن انگوران در جبهه شمالی باز می‌گردد که بنا بر اظهارات کارشناسان به سبب برداشت غیر اصولی و بی‌رویه، اتفاق افتاد و متعاقب آن دسترسی به منابع ارتباط ریسک و بازده چیست؟ اصلی خاک پر عیار این معدن محدود شد. عملیات باطله‌برداری در انگوران کماکان ادامه دارد و این در حالی است که شرکت‌های تولید کننده، مجبور به مصرف خاک کم عیار و حتی استفاده از باطله‌ها و ضایعات روی جهت جلوگیری از توقف تولید شده اند که این روند در نهایت منجر به کاهش قابل ملاحظه تناژ تولید این شرکت‌ها و افزایش بهای تمام شده‌گردید. علت مورد اخیر به طور عمده کاهش عیار خاک مصرفی (ماده اولیه) به کمتر از ۱۵درصد است که راندمان و بهره‌وری کارخانجات تولید‌کننده را به نحو قابل‌ملاحظه‌ای کاهش داده است‌.

در چنین شرایطی علاوه بر افزایش استهلاک ماشین‌آلات‌، هزینه مصرف انرژی برای مقادیر کمتری از تولید (نسبت به گذشته) افزایش یافته و از سوی دیگر ضریب استفاده از افزودنی‌ها (نظیر اسید سولفوریک) نیز با رشد مواجه می‌شود‌. بدین ترتیب شرکت‌های این صنعت‌، برای دسترسی به ظرفیت کمتری از تولید، مقدار بیشتری هزینه سربار را متحمل شد‌ه و حاشیه سود با سقوط چشمگیری مواجه شده است.

ریسک سیستماتیک دیگر به ماهیت فعالیت این صنعت بازمی‌گردد به طوری که سایه نوسانات نرخ‌های جهانی همواره بر بازدهی سهام این‌گروه سنگینی کرده و در شرایط کنونی نیز افت قابل ملاحظه قیمت‌های جهانی سرب و روی، ‌گریبانگیر شرکت‌های این صنعت شده است که کالسیمین نیز از این واقعه مستثنا نبوده است. در حال حاضر نیز نماد معاملاتی کالسیمین با صف فروش مواجه است و با توجه به مشکلات مورد اشاره و روند ارتباط ریسک و بازده چیست؟ کاهنده قیمت‌های جهانی راه دشواری جهت پوشش کامل پیش‌بینی EPS ر۱۸۰۵ریالی کنونی پیش روی «فاسمین» خواهد بود.

در مجموع با مطالعه تاریخچه نوسانات بازدهی شرکت‌هایی نظیر کالسیمین می‌توان به نتایج ارزنده‌ای جهت تنظیم استراتژی مناسب سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه رسید ؛ نخست اینکه سرمایه‌گذاران باید قبل از اقدام به خرید سهام هر شرکت، ریسک‌های موجود در صنعت و شرکت مزبور را ارزیابی کنند و متناسب با انتظار بازدهی خود، سهام مربوطه را خریداری کنند تا در صورت بروز ریسک‌های سیستماتیک، شاهد غافل‌گیری نباشند.

مهمتر از آن ضرورت تشکیل سبد سهام آشکار می‌شود. بازار سرمایه معمولا مشحون از موقعیت‌هایی است که‌گروه خاصی از شرکت‌ها را به عنوان «سهام پیش رو» معرفی می‌کند؛ این شرایط معمولا معامله‌گران را اغوا می‌کند تا با صرفنظر از تشکیل سبد سهام، سرمایه خود را بر روی سهم یا‌گروه خاصی به منظور کسب بیشترین بازدهی متمرکز کنند که اغلب در بلند مدت نتایج مطلوبی در پی ندارد. درخصوص افق آینده وضعیت شرکت کالسیمین، علاوه بر پیگیری قیمت‌های جهانی و روند باطله‌برداری در انگوران باید به تحولات ترکیب سهام داری در شرکت توسعه معادن روی (مالک عمده کالسیمین) نیز توجه خاص مبذول کرد. به نظر می‌رسد روند کنونی معاملات «کروی» منجر به برخی تغییرات مدیریتی در آینده در این هلدینگ شود که نتایج نهایی می‌تواند با ایجاد تغییر احتمالی در وضعیت کنونی تعامل شرکت‌های این‌گروه با معدن انگوران، افق بنیادی سهام شرکت‌های مربوطه را با تحولات مهمی‌ روبه‌رو کند.