بازار Spot و فرابورس

اردر ترس و اردر حمایت در بورس چیست؟

کسانی که می خواهند در بورس حضور موفقی را تجربه کنند، لازم است خود را به برخی تجهیزات مادی و معنوی مجهز کنند. از جمله تجهیزات مادی می توانیم به سرمایه گذاری و در نظر گرفتن یک بودجه مشخص و از جمله تجهیزات معنوی نیز می توانیم به دریافت آموزش های مورد نیاز برای حضور در این فضا اشاره نماییم. اصولا بازار بورس، بازار گسترده ای است و این گستردگی، پیچیدگی های آن را نیز افزایش داده است. برای از بین این پیچیدگی ها، نیاز است که فرد برخی اصطلاحات رایج در بورس را بداند و در مورد آن اطلاعات کافی داشته باشد. اردر ترس و اردر حمایت دو اصطلاحی هستند که در بورس زیاد به گوش می خورند؛ با ما همراه باشید تا با این دو اصطلاح آشنا شوید.

اردر یعنی چه و اردر در بورس چیست؟

اردر حمایت و اردر ترس که در بازار بورس و یا فارکس نامشان را زیاد می شنوید، انواع اردر در بازارهای مالی به شمار می روند. اردر (order) در زبان انگلیسی به معنای سفارش است. جالب است که در بازارهای مالی دنیا هر زمانی که این واژه به کار برده می شود، همان معنا را خواهد داشت و هیچ تغییری در اصل معنای این کلمه رخ نخواهد داد. پس در هر جایی از بازار بورس که کلمه اردر به گوش شما خورد، بدانید که قرار است یک سفارش ثبت شود.

اگر بخواهیم معنای این کلمه را در بازار بورس و یا دیگر بازارهای مالی فعال در دنیا به بحث و بررسی بگذاریم، باید بگوییم، به سفارشات و یا درخواست هایی که در حال انتظار هستند و توسط مشتری و یا نماینده او در پلتفرم تجاری ارسال می شوند، اردر می گویند. در این مواقع وقتی نرخ سهم به نرخ تعیین شده رسید، معامله بدون دخالت فرد دیگر، به صورت اتوماتیک و کاملا خودکار باز و یا بسته خواهد شد.

اردر ترس چیست؟

بعد از آنکه با واژه اردر آشنا شدید، خوب است در مورد اردر ترس نیز توضیحاتی را بیان کنیم. اردر ترس به سفارش هایی گفته می شود که در آن، بازیگران اصلی بازار سهام سعی می کنند معامله گران خُرد را مطمئن کنند آینده یک سهم، روشن نیست و روند رشد آن در آینده منفی است. به بیان دیگر، وقتی سهامداران عمده به این نتیجه برسند که یک سهم در آینده رشد خوبی خواهد داشت، در دل معامله کنندگان خرد رعب و وحشت ایجاد کرده و کاری می کنند این افراد برای فروش سهام خود اقدام کنند.

در اردر ترس، معامله کنندگان کلان، برندگان این بازی هستند و کسانی اند که سود زیادی با کمک این اردر به دست می آورند.

نحوه تشخیص اردر ترس

موضوع مهمی که در خصوص اردر ترس باید بدانید، نحوه تشخیص آن است. اگر بتوانید این اردر را تشخیص دهید، گرفتار نقشه سهامداران جهت خرید سهمی با ارزان ترین قیمت، نخواهید شد و شما نیز می توانید در آینده سود خوبی از بالا رفتن قیمت سهم به دست آورید.

یکی از نشانه های وقوع اردر ترس، سفارش های سنگین فروش است؛ با مشاهده چنین اتفاقی، هیچ اقدامی نکرده و سهام خود را به فروش نگذارید.

اردر حمایت چیست؟

اردر حمایت موضوع دیگری است که لازم می دانیم در مورد آن با شما صحبت کنیم. اردر حمایت، سفارش خریدی است که در آن بازیگردان های سهام، برای آنکه از یک سهم پشتیبانی و حمایت به عمل آورند، سفارش خرید خود را ثبت می کنند. در اغلب اوقات، در جهت حمایت از سهام و برای جلوگیری از کاهش قیمت، این اردر را ثبت می کنند، اما گاهی اوقات نیز بازیگردان های سهام، برای آنکه سهم خود را با قیمت بالاتری به فروش برسانند این اردر را ثبت می کنند.

کسانی که از عمده سهامداران یک سهم به شمار می روند، برای آنکه سهم خود را با بالاترین قیمت به فروش برسانند، به کسانی که قصد خرید سهم مذکور را دارند، این گونه القا می کنند که این سهم در حال حمایت و پشتیبانی است و احتمالا در آینده نیز افزایش قیمت پیدا خواهد کرد. به این صورت، خریداران به طمع آنکه این سهم در آینده با قیمت خوبی در بازار رد و بدل می شود، شروع به خرید سهم حتی در قیمت های بالا می کنند و بدین صورت، سهامداران عمده، حساب خود را از سهم خالی می کنند، در حالی که سود خوبی از این فروش نصیبشان شده است.

پیشنهادهایی در مورد بازار ثانویه ارز

علی ابراهیم‌نژاد فرشاد حق‌پناه به‌نظر می‌رسد تعمیق بازار ثانویه به‌عنوان راهکاری برای مدیریت بازار ارز مورد توجه قرار گرفته است. این اقدام را - هرچند دیرهنگام- اما اگر به معنای پذیرش سازوکار بازار برای تخصیص منابع ارزی و تعیین قیمت ارز در اقتصاد باشد، باید به فال نیک گرفت. در عین حال، موفقیت هر ابزار و بازار مالی در گرو طراحی صحیح و دقیق جزئیات سازوکارهای مربوط به آن بازار است که در علم مالی تحت عنوان ریزساختار بازار۱ از آن یاد می‌شود.

در ادامه، به برخی از ابعاد مهم در طراحی این بازار می‌پردازیم که به‌نظر نگارندگان نقش کلیدی در موفقیت این بازار خواهند داشت:

گروه‌های مختلف متقاضیان: یکی از تصمیمات مهم در مورد ایجاد بازار ثانویه (که بهتر بود بازار نقدی۲ نامیده می‌شد) این است که به کدام بازیگران اجازه ورود به این بازار داده شود. طبعا در سمت عرضه، بهتر است دامنه شمول هرچه گسترده‌تر تعریف شود تا همه عرضه‌کنندگان بالقوه امکان حضور در بازار را داشته باشند. درخصوص تقاضا دو پیشنهاد مطرح است؛ اول اینکه فقط به واردکنندگان اجازه ورود به بازار داده شود و دوم اینکه کلیه متقاضیان صرف‌نظر از انگیزه بازار Spot و فرابورس آنها برای خرید ارز (منوط به احراز هویت و رعایت ملاحظات مربوط به پولشویی) امکان ورود داشته باشند. مزیت احتمالی پیشنهاد اول این است که با فرض دشوار بودن تهیه ارز در خارج از بازار، تا حدی خروج سرمایه از کشور کنترل خواهد شد. در مقابل، مشکلات احتمالی این پیشنهاد این است که احتمالا افرادی که قصد خروج سرمایه از کشور را دارند و نیز سایر خریداران خرد ارز، یا به جای استفاده از ارز برای خروج سرمایه از سایر گزینه‌ها از جمله شمش طلا استفاده خواهند کرد یا ناچار خواهند بود ارز خود را از بازار ثالثی که غیررسمی و غیرقابل رصد کردن است تهیه کنند. محدودیت و ریسک این بازار ثالث، در کنار عدم تعادل کنونی در عرضه و تقاضای ارز، منجر به شکاف قیمتی خرید و فروش۳ و نرخ فروش ارز بالا در این بازار خواهد شد که احتمالا خود سیگنالی برای تنظیم سایر بازارها تلقی خواهد شد. به علاوه، واردکنندگانی که در بازار ثانویه موفق به خرید ارز شده‌اند، با مشاهده قیمت بالاتر در بازار غیررسمی اقدام به فروش ارز دریافتی در بازار غیررسمی خواهند کرد. بنابراین هرگونه محدودیت بر بازار ثانویه، احتمال ایجاد بازار موازی و توزیع رانت میان واردکنندگان را دامن می‌زند. همچنین، صادرکنندگان نیز با مشاهده قیمت‌های بالاتر، ممکن است از عرضه ارز در بازار ثانویه خودداری کرده و به‌صورت غیررسمی اقدام به فروش ارز کنند. در‌صورتی‌که به همه متقاضیان ارز اجازه ورود به بازار ثانویه داده شود، همه یا بخشی از این مازاد۴، به صادرکننده خواهد رسید که احتمالا زمینه فساد برای صادرکننده و واردکننده کاهش می‌یابد. به‌نظر می‌رسد برای انتخاب مناسب، لازم است دو موضوع روشن شود: ۱- حجم تخمینی خروج سرمایه از کشور چقدر است؟ ۲- در صورت ایجاد محدودیت برای ورود به بازار ثانویه، چه بخشی از تقاضای خروج سرمایه همچنان از طریق بازار غیررسمی یا طلا پوشش داده خواهد شد؟ در صورت عدم دسترسی به اطلاعات فوق و اصرار بر اعمال محدودیت، پیشنهاد می‌شود به‌صورت موقت و پایلوت این محدودیت اعمال شود و در صورت مشاهده ایجاد بازار غیررسمی و شکاف قیمتی قابل توجه، این محدودیت حذف شود.

بازارگردانی۵: یکی از الزامات کلیدی برای موفقیت بازار ثانویه و کشف قیمت درست در این بازار، ایجاد نقدشوندگی است. به این معنا که خریدار و فروشنده ارز بتوانند با سهولت و بدون نگرانی از اثرگذاری بر قیمت، به میزان موردنیاز خود معامله کنند. برای این منظور، در بازارهای بین‌المللی معمولا بانک‌های بزرگ در نقش بازارگردان حاضر می‌شوند و به‌طور مستمر، آمادگی خرید و فروش در بازار را دارند. به این ترتیب، هر خریدار و فروشنده می‌تواند در هر لحظه از بازارگردانان مختلف، مظنه خرید و فروش دریافت کند. نکته مهم اینکه وظیفه بازارگردان، لزوما رساندن قیمت بازار به قیمت خاص یا ممانعت از تغییر قیمت نیست، بلکه صرفا آمادگی برای خرید و فروش در هر لحظه به قیمت‌های تعادلی است. بدون وجود بازارگردان، نقدشوندگی در بازار پایین‌تر و به‌دلیل ریسک نقدشوندگی شکاف قیمتی بالاتر خواهد بود. به‌نظر می‌رسد بانک‌های بزرگ به‌دلیل قدرت مالی بالا و صرافان به‌دلیل تجربه انباشته در بازارگردانی گزینه‌های مناسبی برای بازارگردانی هستند. نکته دیگر اینکه هدف بازارگردان گرفتن موقعیت و کسب سود از حرکت‌های یک‌طرفه بازار نیست، بلکه باید با معاملات دوطرفه، صرفا از شکاف قیمتی خرید و فروش کسب سود کند؛ بنابراین لازم است دستورالعمل دقیقی برای بازارگردانی در این بازار تدوین شود.

سطح شفافیت: سطح شفافیت و افشای اطلاعات در بازار لازم است از جنبه‌های مختلف به درستی تنظیم شود. نهاد ناظر بازار بنا به دلایل مختلف لازم است اشراف دقیق و برخط بر تمام اطلاعات بازار شامل قیمت، مظنه‌ها، هویت معامله‌گران و میزان معامله آنها داشته باشد. اما سایر فعالان بازار بازار Spot و فرابورس و نیز خارج از بازار نیز لازم است به سطحی از اطلاعات دسترسی داشته باشند. در مورد فعالان خارج بازار، اطلاعات تجمیع‌شده مانند حجم معاملات روزانه و میانگین موزون قیمت‌ها مفید و قابل استفاده خواهد بود؛ اما دسترسی به هویت خریداران و فروشندگان و حجم معاملات هریک از آنها ضرورتی ندارد. در مورد فعالان بازار شامل صادرکنندگان، واردکنندگان و بازارگردانان نیز دسترسی به کلیه اطلاعات بازار ضروری نیست و می‌تواند اثرات منفی داشته باشد. به‌عنوان نمونه، در صورت اطلاع فعالان بازار از یک عرضه یا تقاضای پرحجم و قریب‌الوقوع، ممکن است آنها پیشدستی۶ کنند و با حرکت دادن قیمت‌ها به سمت مخالف - مثلا بالا بردن مظنه‌های فروش قبل از یک خرید پرحجم - هزینه مبادلات را برای معامله‌گران بزرگ بالا ببرند. بنابراین، یک بازار الکترونیک شفاف در قالب دفتر سفارش‌های محدود۷ - مشابه آنچه در بورس تهران در مورد سهام شرکت‌ها اجرا می‌شود - در این مورد توصیه نمی‌شود. یکی از دلایلی که بازارهای ارز - علی‌الخصوص در سطح بازار Spot و فرابورس عمده‌فروشی - در قالب خارج از بازار یا OTC ۸ سازماندهی شده‌اند، همین موضوع است۹. برای درک بهتر، فرض کنید یک صادرکننده قصد فروش مقدار قابل توجهی ارز را دارد. در یک بازار مبتنی بر دفتر سفارش‌ها، وی باید یک سفارش محدود فروش۱۰ در سیستم قرار دهد یا فروش خود را در قالب چندین سفارش کوچک‌تر ارسال کند. در سمت خرید، معامله‌گران ممکن است با مشاهده ارسال سفارش‌های مکرر فروش یا یک سفارش محدود فروش با حجم بالا از وارد کردن سفارش‌های خرید خودداری کنند یا این سفارش‌ها را در قیمت‌هایی پایین‌تر وارد کنند که نهایتا منجر به فروش در قیمت‌های پایین‌تر و زیان صادرکننده خواهد شد. در مقابل، در یک بازار OTC، صادرکننده برای فروش ارز خود با چند بازارگردان تماس می‌گیرد و آنها نیز با توجه به اطلاعات خود از تقاضای خریداران، مظنه خریدی به وی پیشنهاد می‌دهند. در این حالت، صادرکننده نگرانی کمتری از بابت سوء‌استفاده خریداران از تصمیم وی برای فروش پرحجم خواهد داشت.

راه‌اندازی بازار آتی۱۱: پیشنهاد می‌شود همزمان با راه‌اندازی بازار ثانویه که یک بازار نقدی است، بازار آتی ارز نیز راه‌اندازی شود. این بازار از چند جهت حائز اهمیت است و به هدف سیاست‌گذار برای متعادل کردن بازار ارز و کاهش فشار خرید کمک می‌کند. اولا بخش مهمی از تقاضای ارز که از قضا در تعیین قیمت نیز نقش مهمی دارد، مربوط به معامله‌گران جزء و خرده پا است. با توجه به بالا بودن حجم خرید و فروش در بازار ثانویه، لازم است بستری برای فعالیت این معامله‌گران فراهم شود. در غیر این صورت، تشکیل بازار غیررسمی گریزناپذیر بوده و مجددا گسستگی این بازار غیررسمی از بازار ثانویه باعث ایجاد نرخ‌های متعدد خواهد شد. ثانیا بسیاری از خریداران ارز را در حال حاضر افرادی تشکیل می‌دهند که با هدف سفته‌بازی یا حفظ قدرت خرید خود به خرید ارز اقدام می‌کنند و لزوما تقاضای وارداتی ندارند. اگر ابزاری برای مدیریت ریسک در اختیار این افراد قرار نگیرد، فشار بالایی به بازار ارز فیزیکی (اسکناس) وارد خواهد شد که باعث ایجاد صرف۱۲ برای اسکناس خواهد شد که در ماه‌های اخیر شاهد آن بوده‌ایم. بازار آتی باید این امکان را فراهم کند که همه افرادی که مایل به گرفتن موقعیت۱۳ به ارز هستند، بتوانند آزادانه در این بازار معامله کنند. ضمن اینکه در حال حاضر بخشی از تقاضای وارداتی نیز به‌دلیل نگرانی از افزایش قیمت‌ها، از آینده به حال منتقل شده و فشار زیادی به بازار نقدی ارز وارد کرده است. به‌عبارت دیگر، واردکننده‌ای که قرار است ۶ماه دیگر کالایی را وارد کند در شرایط کنونی ناچار است هم‌اکنون به خرید ارز اقدام کند. در صورت وجود بازار آتی، وی می‌تواند بدون نگرانی از افزایش قیمت‌ها و با ورود به بازار آتی، ریسک خود را به‌طور کامل پوشش دهد؛ بنابراین بازار آتی یک مکمل ضروری برای کارکرد بهتر بازار نقدی ارز است.

ساختار بازار آتی: پیشنهاد می‌شود بازار آتی - برخلاف بازار نقدی که به‌صورت خارج از بورس و مختص بازیگران بزرگ است - در بورس کالا ساماندهی شود. این ساختار، ضمن استفاده از زیرساخت‌های موجود، به همه فعالان بازار امکان دسترسی سریع و مناسب به بازار می‌دهد. بازار آتی سکه که هم‌اکنون در کشورمان فعال است نمونه خوبی از چنین بازاری است. نکته مهم اینکه بازار آتی به‌صورت تسویه روزانه انجام می‌شود. بنابراین در صورت تنظیم مناسب مقدار مارجین، ریسک بازار Spot و فرابورس نکول در این بازار بسیار پایین خواهد بود. البته در‌صورتی‌که مشابه تجربه بازار آتی سکه در ماه‌های اخیر، مقدار مارجین به‌عنوان ابزاری برای ایجاد اصطکاک در بازار و پرهزینه کردن معامله استفاده شود، اثر معکوس داشته و به اختلال در بازار می‌انجامد. مقدار مارجین صرفا باید با هدف کاهش ریسک نکول تنظیم شود. علاوه‌بر آن، پیشنهاد می‌شود تسویه در سررسید به هر دو صورت نقدی (اسکناس ارزی) و تسویه ریالی امکان‌پذیر باشد. این امر، کمک زیادی به اعتمادسازی در این بازار خواهد کرد و فعالان بازار اطمینان خواهند داشت که ریسک آنها به‌طور کامل پوشش داده می‌شود و در صورت تمایل، امکان دریافت ارز را خواهند بازار Spot و فرابورس بازار Spot و فرابورس داشت. پیش‌بینی می‌شود در عمل عده اندکی از معامله‌گران از این امکان استفاده کرده و بخش عمده قراردادها در سررسید به‌صورت ریالی تسویه شوند، اما همان‌طور که گفته شد، وجود این امکان برای کارکرد صحیح بازار ضروری است. از نظر افشای اطلاعات نیز این بازار باید در بالاترین سطح شفافیت طراحی شود و به جز هویت معامله‌گران، کلیه اطلاعات بازار به‌صورت برخط در اختیار همه قرار گیرد. این سطح افشا، مشابه ساختار کنونی بورس سهام تهران و بازار آتی سکه است.

امید است با طراحی درست بازار ثانویه و نیز راه‌اندازی بازار آتی ارز، دولت بتواند گام مهمی در شفافیت بازار ارز، حذف رانت و مدیریت ریسک‌های اقتصادی بردارد.

بازارهای مالی چه هستند؟

بازارهای مالی (Financial Markets) بازارهایی هستند که در آن‌ها معامله‌گران، دست به خرید و فروش دارایی‌های مالی می‌زنند. دارایی‌هایی نظیر اوراق‌بهادار، طلا، سهام، کالا و… در این بازارها معامله می‌شوند. قیمت معاملات در این بازارها بر اساس فرایند عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.

بازارهای مالی، یک سیستم باز و منظم ایجاد می‌کنند، تا شرکت‌ها بتوانند به سرمایه مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند. این بازارها برای عملکرد صحیح اقتصادهای سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. به‌طور کلی بازارهای مالی شرایطی را ایجاد می‌کنند تا بین افراد با مازاد منابع و کسانی که با کمبود منابع مالی مواجه هستند، یک ارتباطی شکل گیرد.

زمانی که حرف از بازارهای مالی می‌شود، بیشتر افراد ذهنشان تنها به‌سمت بورس اوراق بهادار متمایل می‌شود. در حالی که بازارهای مالی مختلف، با اهداف متفاوتی وجود دارد که اکثر افراد با آن‌ها آشنا نیستند. بازارهایی مانند بورس کالا، بازار طلا، بازار مسکن و… نمونه‌ای از این بازارها هستند. در این مقاله سعی بر آن است که شما را با برخی از این بازارها آشنا کنیم.

کارکردهای بازار مالی

یکی از کارکردهای بازارهای مالی قیمت‌یابی (Price Discovery process) است. یعنی با توجه به اطلاعاتی که در بازار وجود دارد و بر‌اساس قیمت عرضه و تقاضای موجود، قیمت اوراق بهادار تعیین می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد، قیمت اوراق بهادار صحیح‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود.

هر چه بازار کاراتر باشد قیمت اوراق بهادار درست‌تر تعیین می‌شود، یعنی قیمت ورقه بهادار به قیمت واقعی آن نزدیک‌تر می‌شود. علاوه‌بر کارایی بازار، هر‌چه شرایط رقابت کامل در بازار بیشتر فراهم باشد (یعنی تمامی اطلاعات در دسترس عموم قرار داشته باشند و تعداد زیادی معامله‌گر در بازار حضور داشته باشند) قیمت اوراق بهادار بهتر و نزدیک‌تر به قیمت واقعی آن مشخص می‌شوند.

کمک به فرآیند تشکیل و تخصیص سرمایه از دیگر مزایای این بازارها هستند. بازارهای مالی منجر‌به انتقال پول‌های اضافی و بلا‌استفاده سرمایه‌گذاران خرد و کلان به بخش‌هایی از صنایع و خدمات که مستعد رشد هستند و یک مزیت نسبی نسبت به دیگر صنایع دارند، می‌شوند. همچنین این بازار باعث می‌شود که ریسک، بین متقاضیان و دارندگان وجوه تقسیم شود.

در شکل زیر طبقه‌بندی‌های مختلف از بازار‌های مالی را می‌بینید.

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

تقسیم‌بندی بازارهای مالی

بازارهای مالی را می‌توان بر‌اساس حق مالی، سررسید ابزار مورد معامله، ساختار سازمانی و زمان واگذاری آن‌ها به چهار طبقه دسته‌بندی کرد.

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی

بازارهای مالی بر‌اساس حق مالی به دو دسته‌ی بازار بدهی و بازار سهام تقسیم می‌شوند.

بازار بدهی

بازار بدهی، بازاری است که در آن مطالبات ثابت یا ابزارهای بدهی مثل اوراق قرضه معامله می‌شوند.

بازار سهام

بازاری است که در آن سرمایه‌گذاران به مبادله سهام می‌پردازند.

بازار مالی بر‌اساس سررسید ابزار مورد معامله

بازارها بر‌اساس سر‌رسید ابزار قابل معامله به دو دسته بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند.

بازار پول (Money Market)

بازار پول، بازاری است که در آن اوراق بهادار با سررسید کمتر از یک سال معامله می‌شوند. در این بازار سرعت نقد‌شوندگی بسیار بالا است. نرخ بهره در بازار پول متناسب با مدت زمان نگهداری اوراق بهادار است. یعنی هر‌چه مدت زمان نگهداری اوراق بهادار بیشتر باشد، نرخ بهره هم افزایش پیدا می‌کند. نرخ بهره بازار پول به دلیل کوتاه‌تر بودن مدت زمان سررسید، کمتر از نرخ بهره بازار سرمایه است. همچنین در این بازار ریسک عدم پرداخت پایین است.

اوراقی مانند اوراق خزانه (اوراق بهادار کوتاه‌مدت با سررسید ۳ ماه تا یک سال) و اوراق تجاری شرکت‌ها (اوراق با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، نمونه‌ای از اوراق قابل معامله در بازار پول هستند. از نهادهای مالی مختلف این بازار می‌توان بانک‌های تجاری و واسطه‌های مالی و… را نام برد.

در بازار سرمایه اوراق بهادار با سر‌رسید بیشتر از یک ‌سال مورد معامله قرار می‌گیرند. اوراقی نظیر اوراق قرضه بلند‌مدت و سهام از جمله اوراق قابل معامله در این بازار هستند. به‌طور کلی این بازار هدایت و تخصیص منابع اقتصادی را تسهیل می‌کند.

بازار سرمایه ابزارهای قابل معامله در خود را از لحاظ چرخه عمرشان در دو بازار مختلف در خود جای داده است.

بازار اولیه (Primary Market)

بازار اولیه، بازاری است که اوراق بهادار برای اولین بار در آن عرضه و مبادله می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت که تشکیل سرمایه در بازار اولیه اتفاق می‌افتد.

بازار ثانویه (Secondary Market)

بعد از این‌که اوراق بهادار برای اولین بار (مثل عرضه‌های اولیه) در بازار اولیه مورد معامله قرار گرفتند، وارد بازار ثانویه می‌شوند. بازار ثانویه این امکان را فراهم می‌آورد تا اوراقی که قبلا در بازار اولیه معامله شدند، دوباره قابلیت معامله داشته باشند و دارندگان آن‌ها نگرانی از جهت خرید یا فروش اوراق نداشته باشند.تعداد دفعات انجام معامله در بازار ثانویه محدودیتی ندارد. بازار بورس نمونه‌ای از بازارهای ثانویه سازمان‌یافته است.

قیمت اوراق بهادار (مثل سهام) در بازار ثانویه، عملکرد مدیریت شرکت را نشان می‌دهد. اگر قیمت سهامی بالا رود، نشانگر عملکرد خوب واحد مدیریت است که در نهایت منجر‌به افزایش سرمایه و ثروت سهامدارانش می‌شود.

بازار ثانویه می‌تواند به شکل‌های زیر نیز وجود داشته باشد.

بازار مذاکره یا حراج (Auction Market)

در این بازار خریداران و فروشندگان و یا کارگزاران آن‌ها به‌طور مستقیم با هم معامله می‌کنند. معامله زمانی در این بازار انجام می‌شود که بالاترین قیمتی که برای خرید سهم پیشنهاد شده با پایین‌ترین قیمتی که یک شخص حاضر است سهام خود را به‌ فروش برساند، برابر باشند.

بازار کارگزاری (Broker Market)

اگر به تعداد کافی خریدار و فروشنده در بازار مزایده وجود نداشته باشد، معامله‌گران به یک کارگزار مراجعه می‌کنند. کارگزار با دریافت حق کمیسیون، طرف معامله‌ای بازار Spot و فرابورس که حاضر به خرید یا فروش سهامش متناسب با شرایط شما باشد را پیدا می‌کند و از این طریق معامله انجام می‌شود.

بازار دلالی (Dealer Market)

افرادی در بازار وجود دارند که حاضر به پذیرش ریسک ناشی از نوسانات قیمت‌ها هستند. این افراد از تغییرات قیمت در بازار استفاده می‌کنند. نوسان‌گیر‌ها را می‌توان از جمله فعالان این بازار دانست.

بازارهای مالی بر‌اساس ساختار سازمانی

همان‌طور که در جدول بالا می‌بینید. بازارهای مالی از لحاظ قانون‌مندی، نظم و ساختار سازمانی به چهار دسته تقسیم می‌شوند.

بازارهای رسمی

بورس اوراق بهادار از بازارهای رسمی سازمان‌یافته است که شامل تسهیلات فیزیکی مشهود است. قوانین و شرایط بازار Spot و فرابورس سخت‌گیرانه‌ای برای شرکت‌هایی که وارد بورس می‌شوند اعمال می‌شود. این شرکت‌ها از لحاظ میزان نقدینگی، شفافیت اطلاعات و… بررسی می‌شوند. به‌طور کلی ریسک شرکت‌های فعال در بورس کمتر از سایر بازارها نظیر فرابورس است. عمده‌ترین اعضای فعال در بورس ایران، عبارت‌اند از: کارگزاران، معامله‌گران و بازارسازان

به این بازار، بازار اول نیز گفته می‌شود و معاملات مربوط به شرکت‌های بورسی در آن انجام می‌شود.

بازار خارج از بورس (Over The Counter)

بازار خارج از بورس (OTC) که به آن بازار مبتنی بر چانه‌زنی نیز می‌گویند، بازاری است که در آن معامله بر روی اوراق بهادار شرکت‌هایی که در بورس پذیرفته نشده‌اند انجام می‌شود. این بازار دارای یک مکان فیزیکی نیست و شرایط آسان‌تری برای ورود به آن نسبت به بازارهای رسمی وجود دارد.

در ایران بازار فرابورس معادل بازار خارج از بورس است و تنها تفاوتی که در آن‌ها وجود دارد این است که بازار فرابورس دارای یک مکان فیزیکی است. به این بازار می‌توان بازار دوم نیز گفت.بازار Spot و فرابورس

بازار سوم

شامل کلیه بازارهای خارج از بورس است. در این بازار کلیه اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس، در خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. معمولا سازمان‌ها و موسسات بزرگ سرمایه‌گذاری در این بازار به معامله اوراق بهادار می‌پردازند. یکی از دلایل این کار می‌تواند به خاطر حق کمیسیون و کارمزد کمتری که این بازار دارد، باشد.

بازار چهارم

در بازار چهارم معمولا سازمان‌هایی که قصد انجام معاملات خیلی بزرگ دارند، فعالیت می‌کنند. در این بازار برای این‌که کارمزدی پرداخت نشود، طرفین معمولا به‌طور مستقیم و بدون دخالت کارگزار دست به معامله می‌زنند. نوعی سیستم کامپیوتری وجود دارد که موسسات با استفاده از آن می‌توانند مقادیر زیادی از اوراق بهادار و یا سهام را بدون وجود هیچ واسطه‌ای خرید و فروش کنند. معمولا معاملات عمده و بلوکی در این بازار انجام می‌شود.

بازارهای مالی بر‌اساس زمان واگذاری

در آخرین تقسیم‌بندی می‌توان بازار را از نظر زمان واگذاری به دو دسته بازار آتی و بازار نقدی تقسیم‌بندی کرد.

بازار آتی (future market)

بازاری است که اوراق مشتقه در آن مورد معامله قرار می‌گیرند. به‌همین دلیل به این بازار، بازار اوراق مشتقه نیز می‌گویند. اوراق مشتقه، قراردادی است که طی آن دارنده‌اش را موظف یا مختار می‌کند تا در یک تاریخ معین در آینده، دارایی را بخرد و یا بفروشد. قراردادهای مالی و اختیار معامله از اوراق مشتقه هستند که در مقالات بعد راجع‌به آن‌ها صحبت خواهیم کرد.

بازار نقدی (Spot market)

بازاری است که در آن به محض انجام شدن معامله، تمام مبادلات مالی نیز در همان لحظه اتفاق می‌افتد. یعنی به طور آنی پس از پرداخت مبلغ توسط خریدار، مالکیت آن کالا یا اوراق‌بهادار به خریدار منتقل می‌شود.

بورس کالای ایران

علاوه‌بر بورس اوراق بهادار، بورس کالا نیز در ایران وجود. در بورس کالای ایران، محصولاتی نظیر زعفران، زیره سبز و پسته معامله می‌شوند. این معاملات به‌صورت قرار داد آتی بسته می‌شوند. به‌طور کلی می‌توان گفت بازار آتی یکی از بخش‌های بازار Spot و فرابورس بورس کالا است. قرار داد آتیِ کالا به این صورت است که دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) قراردادی تنظیم می‌کنند که طی آن یک کالای خاص، با قیمتی مشخص، در تاریخ معینی در آینده، توسط فروشنده در اختیار خریدار قرار بگیرد. با استفاده از این قرار داد می‌توان ریسک تغییرات قیمت انواع کالا‌ها را پوشش داد.

خرید طلا در بورس کالا

اختصاص بخشی از سپرده‌ی خود به طلا، می‌تواند ریسک سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) شما را کاهش بدهد. با خرید طلا به این صورت و نه به صورت حضوری، ریسک خرید و نگهداری طلا به حداقل می‌رسد. برای خرید طلا در بورس از سه روش می‌توان استفاده کرد. یکی از این روش‌ها استفاده از صندوق‌های طلا است. علاوه بر آن از طریق گواهی سپرده سکه طلا نیز می‌توان اقدام به خرید طلا کرد. برای خرید شمش طلا می‌توان به بازار فیزیکی بورس کالا مراجعه کرد. در مقالات آینده راجع‌به بورس کالای ایران و خرید طلا و شمش، توضیح داده خواهد شد.

جهت دسترسی به مطالب آموزشی تحلیل تحکینال و تحلیل بنیادی کیک کنید.

معرفی کیف پول تحت وب CoinSpot

کیف پول CoinSpot یک کیف پول نرم افزاری تحت وب استرالیایی است. Coin Spot Wallet که یک والت چند ارزی است، نسبت به سایر کیف پول های استرالیایی عملکرد بهتری دارد.

• وب سایت: Coinspot.com.au

ویژگی های این کیف پول:

• کار کردن با این کیف پول بسیار ساده است. همین امر باعث محبوبیت این والت شده است.
• کاربران می توانند با کمک امکان coin swap ، ارز دیجیتال خود را با ارز دیگری تعویض کنند.
• تیم پشتیبانی آنلاین بسیار خوب و سریعی داند.
• متاسفانه امنیت این کیف پول به دلیل ذخیره شدن اطلاعات و کلیدهای خصوصی پایین است.
• امکان شرکت در فرابورس و معملات داخلی را دارد. همچنین می توان از ارز AUD مستقیما استفاده کرد.

ارزهای پشتیبانی شده:

این کیف پول پند ارزی تا الان از ۱۴۵ رمز ارز پشتیبانی می کند.

نمونه هایی از این ارزها:

مسئولیت سرمایه‌گذاری در هر پروژه تماما بر عهده سرمایه‌گذاران آن است، محتوا این صفحه به معنای پیشنهاد سرمایه‌گذاری یا تایید پروژه موردنظر از سمت سایت ارزینجا نمی باشد

تفاوت بورس و فرابورس (OTC) چیست؟

بسیاری از بازارهای مالی جهان بر اساس معاملات اوراق بهادار فعالیت می کنند. برای مثال بورس و فرابورس، بازارهای جذابی بازار Spot و فرابورس هستند که اوراق بهادار شرکت های مختلف در آنجا خرید و فروش می شود. البته تفاوت هایی بین بازار بورس و فرابورس وجود دارد که در این مقاله به بررسی آنها خواهیم پرداخت، پس با ما همراه باشید.

بازار بورس چیست؟

بورس در واقع یک بازار متمرکز و سازمان یافته است که در آن اوراق بهادار، کالا و اوراق مشتقه شرکت های تجاری در میان تریدرها (معامله کنندگان) و کارگزاری های سهام (Stockbrokers) خرید و فروش می شود. قیمت اوراق بهاداری نظیر سهام، اوراق قرضه دولتی، اوراق مشارکت، ارز بر اساس نیروی عرضه و تقاضا (Supply & Demand) در بازار تنظیم می شود. معاملات بازار بورس اغلب در یک مکان فیزیکی انجام می گیرند، البته پلتفرم های آنلاین نیز برای معامله اوراق بهادار وجود دارد.

معاملات بازار بورس توسط شرکت های کارگزاری نظارت می شود؛ به عبارت دیگر شرکت های کارگزاری اشخاص حقوقی هستند که به عنوان نماینده افراد اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار خواهند کرد. البته بازار بورس مجموع قوانینی برای شرکت های کارگزاری وضع کرده است و مستقیما بر روی فعالیت آنها نظارت می کند.

ویژگی های بازار بورس

بورس نیز مانند هر بازار معاملاتی دیگر دارای ویژگی های منحصربفردی است که در ادامه هر یک را به طور مختصر توضیح خواهیم داد.

1- معامله اوراق بهادار :

اولین کارکرد بازار بورس در حقیقت فراهم کردن بستری رسمی برای معامله اوراق بهادار و نقد کردن دارایی بر اساس قیمت رایج بازار است. علاوه بر این، بازار بورس شرایطی انعطاف پذیر برای سرمایه گذارها فراهم می کند تا هر زمام که لازم باشد، سبد سهام (پورتفولیو) خود را تغییر دهند.

2- تعیین قیمت :

حضور تعداد زیادی خریدار و فروشنده، بورس را به یک بازار رقابتی تبدیل کرده است. از آنجایی که فعالیت های مالی در بازار بورس شفاف است و تمام اطلاعات مورد نیاز در دسترس قرار دارند، بنابراین قیمت گذاری اوراق بهادار از طریق برگزاری مناقصات (مزایده ای) انجام می گیرد.

3- جمع آوری بودجه :

بازار بورس بهترین مکان برای تامین بودجه است؛ به عبارت دیگر شرکت های تجاری و مراکز دولتی از طریق فروش اوراق بهادار به عموم مردم می توانند بخشی از منابع مالی خود را تامین کنند.

4- بسیج پس انداز :

مردم پس انداز خود را در بازار بورس سرمایه گذاری می کنند تا سود خوبی از آن کسب کنند. بدین ترتیب بازار بورس مردم را تشویق به سرمایه گذاری در بخش های پربازده می کند و از این طریق پس انداز آنها را بسیج کرده و در یک مسیر هدایت می کند.

5- معاملات اوراق بهادار دست دوم :

در معاملات، فقط آن دسته از اوراق بهاداری خرید و فروش می شوند که ابتدا توسط شرکت ها در قالب یک پیشنهاد عمومی در بازار اول عرضه شده باشند.

بازار فرابورس چیست؟

بازار فرابورس یا خارج از بورس (OTC) دارای مکان فیزیکی خاص نیست و در حقیقت یک بازار غیر متمرکز برای خرید و فروش اوراق بهادار ثبت نشده محسوب می شود. به عبارت دیگر بر خلاف بازار بورس که شرکت ها و معامله کنندگان به صورت مستقیم با یکدیگر روبرو می شوند، معاملات در فرابورس عمدتا از طریق شبکه های ارتباطی نظیر تلفن، ایمیل، پایانه های کامپیوتری و غیره انجام می پذیرد.

به طور کلی آن شرکت هایی که توانایی عرضه سهام خود در بورس را ندارند وارد بازار فراربورس می شوند. معاملات بازار فرابورس بین دو شرکت یا موسسه مالی صورت می گیرد و محصولات مالی از قبیل اوراق قرضه دولتی، مشتقات، ارز و غیره در آن مبادله می شود.

در حقیقت فرابورس یک بازار معاملاتی است که معامله گران می توانند دارایی مالی خود را در آن خرید و فروش کنند. علاوه بر این سرمایه گذاران برای خرید سهام یا اوراق قرضه می توانند به صورت مستقیم با معامله گران تماس بگیرند یا اینکه دارایی مربوطه را از طریق یک کارگزاری معتبر به بهترین قیمت خریداری کنند.

معامله گران اوراق بهادار برای خرید یک سهام خاص نرخ قیمت پیشنهادی (Bid Price) تعیین می کنند و برای فروش یک دارایی خاص نیز قیمت درخواستی (Ask Price) ارائه می دهند. در این صورت اختلاف بین قیمت پیشنهادی و قیمت درخواستی (اسپرد) را به اصلاح Markup (حاشیه سود محصول به قیمت خرید) معامله گر می نامند.

تفاوت های بورس و فرابورس

تفاوت مابین بورس و فرابورس در زمینه های زیر بسیار مشهود است :

1. بورس به معنی یک نهاد یا سازمان معاملاتی است که بستری برای خرید و فروش اوراق بهادار شرکت های تجاری فراهم می کند. در طرف مقابل، فرابورس یک بازار معاملاتی غیر متمرکز محسوب می شود که خریداران و فروشندگان از طریق شبکه های ارتباطی مختلف نظیر اینترنت و تلفن با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
2. قیمت اوراق بهادار معامله شده در بازار فرابورس توسط معامله گران تعیین می شود، اما قیمت اوراق بهادار در بورس از طریق نیروی عرضه و تقاضا تعیین می شود.
3. شرکت های کوچکی که به هر دلیلی نمی توانند الزامات و پیش نیازهای ورود به بورس را برآورده کنند معمولا دارایی خود را وارد بازار فرابورس می کنند. اما کمپانی های تجاری بزرگتر اغلب برای خرید و فروش سهام خود از طریق بورس اقدام می کنند.
4. بورس دارای یک مکان فیزیکی است که معاملات در آن بر اساس روش مناقصه ای انجام می پذیرد، در حالی که فرابورس عموما مبتنی بر تماس های تلفنی و اینترنتی اداره می شود.
5. معاملات در بازار بورس در یک ساعت کاری مشخص انجام می پذیرد در صورتی که امکان معامله در بازار فرابورس به صورت شبانه روزی در اختیار معامله کنندگان قرار دارد.
6. شفافیت مالی سهام شرکت های ثبت شده در بازار بورس بیشتر از فرابورس است.
7. در بازار بورس فقط آن اوراق بهاداری که از نظر کیفیت و کمیت در حد استاندارد قرار دارند، خرید و فروش خواهند شد اما قراردادهای معاملاتی در فرابورس بر اساس الزامات مورد نیاز تنظیم می شوند.
8. به دلیل عدم تعادل کوتاه مدت بین عرضه و تقاضا، هیچ مکانیزمی برای جلوگیری از افزایش یا کاهش شدید قیمت اوراق بهادار در بازار فرابورس وجود ندارد. اگرچه در صورت عدم تعادل قیمت یک سهام خاص، بازار بورس دستور توقف معامله آن سهام را صادر می کند؛ به عبارت دیگر این کار به شرکت های دیگر اجازه می دهد تا تعادل را مجددا به بازار برگردانند.

سخن پایانی

به طور کلی می توان گفت بورس یک قدم جلوتر از فرابورس حرکت می کند چرا که از نظر تسویه حساب با سرمایه گذاران، شفافیت در اطلاعات مالی شرکت ها، انعطاف پذیری در تغییر سبد سهام، قیمت منصفانه و ریسک پذیری عملکرد بهتری نسبت به فرابورس دارد.