افزایش ظرفیت معاملات بورس

نقش نقدشوندگی بالای دارائی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید

افزایش 2800 واحد شاخص بورس تهران

بورس اوراق بهادار تهران امروز در یک روند افزایشی قرار گرفت، اما از میانه بازار روند کاهشی به خود گرفت، به گونه‌ای که در پایان معاملات با افزایش .

بورس اوراق بهادار تهران امروز در یک روند افزایشی قرار گرفت، اما از میانه بازار روند کاهشی به خود گرفت، به گونه‌ای که در پایان معاملات با افزایش 2867 واحد به رقم یک میلیون و 316 هزار و 720 واحد رسید.

همچنین شاخص کل با معیار هم‌وزن امروز با افزایش 1298 واحد به رقم 381 هزار و 648 واحد رسید.

معامله‌گران امروز بیش از 4.2 میلیارد سهام در قالب 234 هزار نوبت معامله و به ارزش 3 هزار و 155 میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی ـ‌ ارزشی 0.22 درصد افزایش یافتند. این دو شاخص با معیار هموزن 0.34 درصد رشد کردند.

شاخص آزاد شناور 0.4 درصد رشد کرد و شاخص بازار اول بورس 0.45 درصد افزایش یافت، اما شاخص بازار دوم بورس 0.5 درصد کاهش یافت.

امروز نمادهای پالایش نفت اصفهان، پالایشگاه بندرعباس، ایران‌خودرو و سایپا بیشترین اثر افزایشی در شاخص بورس را داشتند و نمادهای فجرانرژی خلیج‌فارس و صنعتی گل‌گهر و پتروشیمی خلیج‌فارس به ترتیب بیشترین اثر کاهشی در شاخص بورس را داشته‌اند.

در فرابورس ایران هم شاخص کل امروز با 47 واحد افزایش به رقم 17 هزار و 967 واحد رسید. ارزش بازار اول و دوم فرابورس ایران 977 هزار میلیارد تومان شد.

ارزش بازار پایه فرابورس هم 336 هزار میلیارد تومان شد. ارزش بازار بورس هم 4 میلیون و 946 هزار میلیارد تومان شد.با این حساب ارزش روز بازار بورس و فرابورس به نزدیک 6 میلیون میلیارد تومان رسید.

معامله‌گران امروز بیش از 2.3 میلیارد سهام حق‌تقدم و اوراق مالی در قالب 124 هزار فقره معامله و به ارزش 4 هزار و 605 میلیارد تومان داد و ستد کردند.

امروز نمادهای پالایش نفت لاوان، پالایش نفت شیراز، صنعتی مینو و فرابورس ایران بیشترین اثر افزایشی در شاخص فرابورس را داشتند و نمادهای فولاد غدیر ایرانیان، بیمه پاسارگاد و آریاساسول بیشترین اثر کاهشی در شاخص فرابورس را داشته‌اند.

به گزارش فارس،‌ برخی از شرکت‌های حقوقی با توجه به ریزش بازار با جای همراهی با بازار در جهت حفظ ارزش آن در حد امکان سهام خود را فروخته و به جای آن اوراق با درآمد ثابت خریده‌اند و در واقع نقش واقعی خود را که همان حضور در بازار سرمایه است را فراموش کرده‌اند.

سرمایه‌گذاری در بورس همراه با ریسک و نوسان است، اما به گفته اکثر کارشناسان با توجه به ریزش‌های پیاپی بازار اکثر سهام‌های موجود ارزنده شده و برای سرمایه‌گذاران با دید بلندمدت بسیار ارزنده شده است.

افزایش ۷برابری ظرفیت هسته معاملات بورس

عضو هیئت مدیره بورس تهران با بیان “دونوبت‌شدن معاملات که ناشی از نقص فنی در هسته معاملات بود سبب ریزش بازار شد”، از احتمال خرید ۱۰هزار میلیارد تومان توسط حقوقی‌ها در بازار امروز خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری_تحلیلی کلاغ نیوز، امیر هامونی مدیرعامل شرکت فرابورس ایران در برنامه گفتگوی ویژه خبری ۲شنبه‌شب شبکه دوم سیما با بیان این که افزایش ظرفیت معاملات بورس ظرفیت هسته معاملات ۷ برابر شده است افزود: موضوع دونوبت کردن معاملات بورس، هسته معاملاتی است و قرار بود فشار موجود بر هسته معاملات مربوط به ایجاد گلوگاه‌هایی در میزان و حجم معاملات، کاسته شود.

وی ادامه داد: با تدابیری از دیروز، ظرفیت هسته معاملات ۷ برابر شد و پیش از این هر ثانیه ۶۰۰ تراکنش معاملات انجام می‌شد که با زحمت شبانه‌روزی مهندسان انفورماتیک بورس این تعداد به ۳۰۰۰ تراکنش در هر ثانیه ارتقاء یافته است.

مدیرعامل شرکت فرابورس ایران همچنین از ارتقای میزان تراکنش‌های معاملاتی تا ۲۰ هزار نوبت در هر ثانیه خبر داد.

هامونی اضافه کرد: با تلاش مهندسان سامانه هسته معاملات، زین پس چه در بازار منفی و چه در بازار مثبت، سیستم ثبت در سامانه معاملات مانند ساعت کار خواهد کرد.

وی ادامه داد: با ارتقای هسته معاملات، دیگر از دونوبت بودن معاملات خبری نیست و میزان مدت معاملات روزانه مانند سابق به یک نوبت برمی‌گردد.

محمود خواجه‌نصیری عضو هیئت مدیره بورس تهران نیز در این برنامه گفت: در عین ناباوری، کسی فکر نمی‌کرد که دونوبت شدن معاملات تا این حد در ریزش بازار نقش داشته باشد. در شرایط کنونی جای دارد از مردم عذرخواهی شود. روی‌هم‌رفته دونوبت شدن معاملات که ناشی از نقص فنی در هسته معاملات بود سبب ریزش بازار شد.

وی ادامه داد: انتظار می‌رود با برگشتن حالت معاملات به یک نوبت در روز، آرامش به بازار بازگردد.

محمدرضا پورابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در ارتباط تلفنی با این برنامه درباره آزادسازی سهام عدالت توسط دولت گفت: دولت برای تقویت عرضه در بازار، اقدام به آزادسازی کرد، اما در شرایط فعلی بازار، بهتر می‌بود کمی با تأمل و با تأخیر این کار انجام می‌شد چرا که سهام عدالت ۱۲ سال بود آزادسازی نشده بود حالا چند ماه دیرتر هم تفاوتی ایجاد نمی‌کرد.

هامونی هم درباره نحوه و کشمکش‌های عرضه صندوق دارا دوم گفت: صندوق دارا دوم در روز‌های آینده و به‌زودی عرضه خواهد شد، این در حالی است که نرخ پایانی سهام‌های پتروشیمی و پالایشی که در این صندوق وجود دارد سه‌شنبه مبنای پایه قیمت‌گذاری در صندوق دارا دوم قرار خواهد گرفت.

پورابراهیمی در ادامه ارتباط زنده تلفنی با این برنامه درباره عرضه سلف نفتی در قالب طرح گشایش اقتصادی دولت گفت: عرضه سَلَف نفتی در کشور سالانه ۴۰۰ الی ۷۰۰ میلیارد تومان انجام می‌شده است، پس این اتفاق جدیدی نیست که دولت بخواهد از آن به‌عنوان گشایش اقتصادی یاد کند، مگر این که دولت در پس این طرح اقدام دیگری در سر داشته باشد.

وی افزود: این در حالی است که دو هفته قبل از بیان واژه گشایش اقتصادی از سوی رئیس جمهور هم حدود ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق سلف نفتی انتشار یافته بود، اما تأثیری در بورس ایجاد نشد.

خواجه‌نصیری نایب‌رئیس هیئت مدیره بورس تهران نیز گفت: انتشار اوراق سلف نفتی ارتباطی به طرح گشایش اقتصادی دولت نداشته است و ندارد ضمناً تأمین مالی این طرح هم دخلی به بازار سرمایه ندارد، زیرا بودجه این طرح از صندوق‌های درآمد ثابت دیده شده است.

وی ادامه داد: تا دو هفته قبل حدود ۹۰ درصد بازار سرمایه دست حقیقی‌ها بود و به‌محض این که بازار قفل شد حقوقی‌ها احساس کردند که بهتر است نقش پررنگ‌تری ایفا کنند تا نقدشوندگی بازار بیشتر شود.

خواجه‌نصیری گفت: بازار سرمایه نیاز به اقدام دارد، نباید بازار سرمایه را ضعیف و زمین‌خورده پنداشت، اگر کمکی لازم باشد حقوقی‌ها نقش‌آفرین خواهند بود.

وی اضافه کرد: نباید شرایط فعلی بازار را بحرانی نامید. مردم دو الی سه روز صبر کنند خواهند دید که بازار بر خواهد گشت و دوباره عده زیادی به‌سمت خرید می‌آیند و در مجموع به‌نظر می‌رسد بعد از ریزش دوهفته‌ای شاخص، نگاه مردم به این بازار منطقی‌تر خواهد شد.

هامونی هم گفت: حقوقی‌های بازار تا زمانی که بازار از شرایط ریزش فعلی خارج شود کنار مردم حضور خواهند داشت. ما پیشتر هم چنین همتی را پس از شهادت سردار سلیمانی دیده بودیم، حالا هم دوباره شاهد همان حرکت خواهیم بود.

وی از احتمال خرید ۱۰هزار میلیارد تومان توسط حقوقی‌ها در بازار سه‌شنبه خبر داد.

خواجه‌نصیری هم با بیان اینکه دوشنبه در بازار هیچ عرضه‌ای از سوی حقوقی‌ها انجام نشد افزود: سازمان بورس به‌عنوان یک طرح حمایتی تصویب کرد که ابطال صندوق‌های سرمایه‌گذاری هیچ تأثیری بر بازار نداشته باشد و از این بابت جای نگرانی وجود نخواهد داشت.

نقش نقدشوندگی بالای دارائی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید

در این مقاله کوتاه می خواهیم پرداخت به ارزش نقدشوندگی دارایی‌ها و آن که چطور دارایی‌های با نقدینگی بالا می توانند در افزایش ظرفیت تولید تاثیر داشته باشند. در ابتدا مفهوم نقدشوندگی را توضیح داده و اهمیت آن را در یک دید کلی بیان خواهیم کرد. سپس با معرفی انواع دارایی ها، به دارایی‌هایی که از نقدینگی بالایی برخوردار هستند، اشاره کرده و استاندارد میزان نقدینگی هر دارایی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس از آن، به ارتباط این ویژگی با بازار بورس و تاثیر آن بر میزان تولید شرکت‌ها خواهیم پرداخت و در انتها جمع بندی کلی از تاثیرات آن بر شرکت‌های تولیدی ارائه خواهیم کرد.

نقش نقدشوندگی بالای دارائی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید

نقدشوندگی به چه معناست؟

نقدشوندگی یا نقدینگی ( Market Liquidity ) اصطلاحی در علم اقتصاد است و معنای آن میزان آمادگی یک دارایی برای تبدیل شدن به وجه نقد است. در کلامی ساده تر، فرض کنید شما دارای یک دارایی یا سهام هستید. اگر بتوان آن دارایی را بدون دردسر و در کمترین زمان تبدیل به وجه نقد کرد، آن دارایی دارای نقدشوندگی بالا است.

هر دارایی در بازار و بورس دارای یک میزان نقدشوندگی است. هر چقدر بتوان سریع‌تر و بدون دردسر آن سهم را به وجه نقد تبدیل کرد، ارزش نقدشوندگی آن دارای و میزان عرضه و فروش آن در بازار بیشتر خواهد بود (1).

وجود این ویژگی برای دارایی‌ها باعث می‌شود تا صاحبان سهام بتوانند مطمئن شوند خریداران برای دارایی آن‌ها وجود دارد و می توانند در زمان مناسب آن را برای فروش بگذارند. همانطور که واضح است، پول نقد، بالاترین درصد نقدشوندگی را دارد. و دارایی‌هایی از جمله: مسکن، خودرو، وسایل کلکسیون از نقدشوندگی کمتری برخوردار هستند (1) .

رابطه یا فرمول خاصی برای اندازه گیری میزان نقدشوندگی یک دارایی وجود ندارد، منتها سرمایه گذاران با نسبت گیری میان چند سهم می توانند از میزان آن مطلع شوند. ابزارهایی که در راستای نقدشوندگی یک دارایی نقش دارند شامل: صرافی ها، بورس، معاملات اعتباری و دو طرفه می شوند که موضوع و تمرکز بحث ما در اینجا بیشتر در زمینه بورس خواهد بود (2).

چه دارایی‌های نقدشوندگی بالاتری دارند؟

دارایی‌های واقعی

دارایی‌های نامشهود

• دارایی‌های مالی در واقع در میان این دو حالت قرار دارند. ممکن است یک دارایی مالی به صورت فیزیکی و در قالب یک اسکناس ظاهر شود یا بر روی صفحه نمایش کامپیوتر تنها رقم آن را مشاهده کنیم.

استاندارد نقدشوندگی پول نقد یا همان دارایی مالی است. همانطور که واضح است دلیل انتخاب این استاندارد آن است که می توان پول نقد را به راحتی به دارایی‌های دیگر تبدیل کرد. برای مثال فردی که قصد خرید یک وسیله دیجیتالی مانند گوشی تلفن همراه را دارد، می تواند با استفاده از پول نقد آن را خریداری کند؛ در حالی که اگر یک کلکسیون از وسایل هنری داشته باشد، نمی تواند مستقیم آن را با گوشی همراه معامله کند. او ابتدا باید کلکسیون را به پول نقد تبدیل کرده و به وسیله آن گوشی همراه را خریداری کند (3).

پس همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، پول نقد بالاترین نقدشوندگی را دارد. شاید در مورد میزان نقدشوندگی سهام و اوراق قرضه برای شما سوالی پیش آید. نقدشوندگی آن‌ها نسبت به پول کمتر است، چرا که فرد سرمایه گذار باید دارایی خود را فروخته و منتظر بماند تا پول را دریافت کند و ممکن است این مرحله زمان بر باشد.

رابطه نقدشوندگی سهام در بورس

از جمله مهم‌ترین اهداف شرکت‌ها در بلند مدت ایجاد و افزایش ثروت سهامداران است. و البته پر واضح است که این افزایش تنها با وجود یک عملکرد و استراتژی مناسب ممکن است. سهام در واقع دارایی است که علاوه بر تامین نقدینگی شرکت ها، دارای حق رای و قابل کنترل و نظارت است.

در بررسی رابطه نقدشوندگی دارایی‌های شرکتهای تولیدی و نقدشوندگی سهام در بورس، مشاهده می کنیم که وجود دارایی‌های آزاد برای شرکت‌های تولیدی از اهمیت بالای برخوردار است. چرا که این اجازه را به آن‌ها می دهد تا بتوانند فرصت‌هایی را بدست آورند که ارزش سهام اولیه را افزایش دهند.

بدون وجود دارایی‌هایی با قابلیت نقدشوندگی، توسعه محصولات، پرداخت سود نقدی به سهامداران، کاهش بدهی‌ها و انجام معاملات تجاری غیر ممکن می‌شود (4).

پس به این اشاره کردیم که فرمول مشخصی برای اندازه گیری نقدینگی وجود ندارد، منتها می‌توان با در نظر گرفتن چند عامل، نقدشوندگی دارایی را بررسی نمود.

• اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش

• حجم معاملات

• گردش معاملات

• درصد روزهای انجام معامله

در اینجا باید به نسبت‌های مالی نقدشوندگی اشاره کنیم تا نشان دهیم شرکت‌های تولیدی به چه میزان توانایی تولید پول نقد را دارند. دو نسبت اصلی در این معادله «نسبت جاری» و «نسبت آنی» هستند. نسبت جاری در واقع به تمام دارایی‌های در جریان اشاره دارد و نسبت اندازه گیری آن به این صورت است : تمام دارایی‌های جاری تقسیم بر تمام بدهی‌های جاری.

به طبع، هر چقدر بدهی‌ها بیشتر باشد، وضعیت شرکت مناسب نخواهد بود. نسبت آنی از تفاضل دارایی انبار از دارایی‌های جاری است و به طور مستقل از موجودی درون انبار شرکت‌ها اندازه گیری می‌شود.

بین عملکرد مالی یک شرکت و نقدشوندگی سهام آن رابطه‌ای مثبت وجود دارد. همین مسئله نقش نقدشوندگی بالای دارایی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید را به خوبی نشان می‌دهد. رشد مداوم و بهبود عملکرد مالی از طریق افزایش نقدشوندگی نه تنها به نفع سهامداران خواهد بود، بلکه باعث بالا رفتن تولید و رشد و کارآفرینی آن شرکت نیز خواهد شد.

تاثیر هزینه‌های واحد تولیدی بر قدرت نقدشوندگی دارایی ها

اصطلاح حداکثر سود در علم اقتصاد به آن معناست که رفتار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی را از نظر افزایش دارایی بررسی کنیم. بنابراین، حداکثر سود می‌تواند به عنوان یک هدف تجاری تعیین شود. امّا برای رسیدن به این میزان حداکثری باید دارایی‌های نقدشوندگی یک شرکت کافی باشد تا بتواند از فعالیت‌هایی که انجام می دهد، بالاترین سود را ببرد. شرکت باید دارایی‌های ثابت و کافی برای سرمایه گذاری بر واحد‌های تولید را داشته باشد.

سهام یا دارایی اولیه باید برای تامین نیازهای تولید و استفاده از فرصت‌های تجاری که ممکن است به وجود آید، کافی باشد. گردش کار بدون وجود سهام کافی امکان پذیر نخواهد بود. نقدشوندگی کالاهای نهایی باید برای رفع هر تقاضای تولید کافی باشد تا سود فروش از بین نرود.

اگر حداکثر سرمایه برابر با حداکثر الزامات ممکن برای تولید شود به معنای یافتن سرمایه و سهام اضافی است. در صورت عدم استفاده کامل هزینه‌های استهلاک ثابت دارایی‌های سرمایه در تولید بازیابی نمی‌شود و هزینه واحد تولید افزایش پیدا خواهد کرد. این مسئله تاثیر منفی بر نقدشوندگی دارایی خواهد داشت. حتی اگر دارایی‌ها از طریق اجاره تامین شوند، محدودیت‌های مالی باعث می‌شود تا شاهد تاثیر منفی بر حداکثر تولید و سود باشیم.

نقش بازار سرمایه در این میان چه خواهد بود؟

از نظریه پردازان کلاسیک (شومپیتر، هیکس، مک کینون، فرای و. ) گرفته تا اقتصاددانان امروز، همگی بر اهمیت بازارهای مالی به ویژه بازار سرمایه و نقش کلیدی آن بر رشد اقتصادی تاکید داشته اند. اهمیت بازارهای اقتصادی به ویژه بازار سرمایه برای افزایش و بهبود عملکرد کسب و کارها و رشد اقتصادی شرکت‌های تولیدی، بر کسی پوشیده نیست.

مطالعات نشان داده است که با افزایش حتی یک واحد در شاخص توسعه بازار سهام، تولید سرانه یک کشور در حدود 80 درصد افزایش خواهد یافت. حتی در کشورهایی که درآمد آن‌ها وابسته به نفت نیست، افزایش 1 درصدی در بازار سهام تولید ناخالص داخلی، باعث افزایش و افزایش ظرفیت معاملات بورس رشد تولید سرانه واقعی در حدود 20% شده است. مطالعات داخلی کشور نیز خبر از همین تاثیر مثبت بر افزایش رشد اقتصادی می دهد (4).

در حال حاضر در بازار سرمایه اوراق تامین مالی اسلامی به عنوان دومین منبع تامین مالی پایدار شناخته شده است. اقتصاد کشور در تلاش است تا تامین مالی شرکت‌های تولیدی را از سمت بانک به سوی بازار سهام و انتشار اوراق تامین مالی پیش برد. بازنگری و اصلاح مستمر فعالیت‌های بازار سهام و بورس و افزایش شفافیت سازی باعث شده تا صاحب کسب و کارهای بیشتر و بیشتری به سمت آن جلب شوند. از نظر معیار و شاخص‌های اقتصادی نیز، نقش بازار سرمایه در رشد اقتصادی و افزایش نقد شوندگی دارایی ‌های شرکت‌های تولیدی در مرحله ی دلگرم کننده قرار دارد.

آیا نقدشوندگی دارایی ها بر افزایش ظرفیت تولید تاثیرگذار است؟

همان طور که پیش از این به آن نیز اشاره کردیم، بازارهای مالی و سرمایه گذاری بر روی سهام و بورس باعث تامین مالی دارای‌های شرکت‌های می‌شود و منابع مالی راکد را در شریان‌های مولد به جریان در خواهد آورد. این امر علاوه بر رشد اقتصادی باعث اشتغال زایی و بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی می‌شود. نقش اصلی بازار سرمایه آن است که به صورت یک واسط عمل کرده و با جمع آوری دارایی‌های که قابلیت نقدشوندگی برای شرکت‌های تولید دارند، هزینه‌های تامین مالی این شرکت‌ها را کاهش دهد و از طرفی باعث افزایش ظرفیت تولید شود (5).

کمبود نقد شوندگی دارایی یک شرکت باعث دفع سرمایه گذاران می‌شود. قیمت‌های ارائه شده در معاملات برای آن‌ها جذابیت نخواهد داشت و فرآیند خرید و فروش برای معامله کنندگان دشوار خواهد شد. این نوسانات بر عملکرد شرکت و در نهایت میزان تولید آن تاثیر خواهد گذاشت (5).

جمع بندی

رشد بازار بورس و سرمایه و افزایش حجم معاملات فرصت خوبی شده است برای صاحبان کسب و کار تا بتوانند به تامین مالی در کمترین زمان ممکن بپردازند.

نقدشوندگی دارایی ‌های یک شرکت تولیدی با کمک بازار بورس و سرمایه افزایش می یابد و این مسئله برای میزان تولید آن‌ها تاثیر خواهد گذاشت. امّا نقدشوندگی دارایی‌ها تنها با افزایش میزان تولید و در انتها سود سرمایه گذاران نخواهد بود، بلکه باعث ایجاد کارآفرینی و اشتغال زایی در جامعه خواهد شد.

رشد اقتصادی از طریق توجه به دارایی‌های با نقدشوندگی بالا، به افزایش رفاه اجتماعی کمک خواهد کرد. می توانیم به تاثیرات آن به صورت یک حالت دومینو ( domino effect ) نگاه کرده و ببینیم که در انتها سطح جامعه نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه، از لحاظ اجتماعی، رفاه و فرهنگ نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

با توجه به مسائل گفته شده، عدم وجود دارای نقدشوندگی مانع از فعالیت رو به جلوی شرکت‌های تولیدی شده چرا که نبود سرمایه در دسترس برای فرصت‌های پیش رو، مانع از تولید آن‌ها خواهد شد شعار جهش تولید تحقق نخواهد یافت.

افزایش ۷ برابری ظرفیت هسته معاملات بورس

مدیرعامل فرابورس ایران گفت: موضوع دو شیفته کردن معاملات در بازار سرمایه که به دلیل فشار بر روی سامانه معاملاتی اتخاذ شده بود، برطرف شده و ظرفیت هسته معاملات به هفت برابر افزایش یافته است.

به گزارش فراتیتر، امیر هامونی اعلام کرد: نرم‌افزار سامانه معاملات بازار سرمایه ۶۰۰ تراکنش در ثانیه انجام می‌داد که این عدد در سال‌های اخیر و به‌واسطه رشد بازار سرمایه به ظرفیت ۳ هزار تراکنش در ثانیه رسیده بود اما از دوم شهریور، این رقم به ۲۰ هزار تراکنش در ثانیه رسید؛ بنابراین از این‌ پس همه معاملات بازار در یک جلسه معاملاتی انجام خواهد شد.

هامونی با اشاره به این نکته که دوشیفته شدن معاملات، در یک تا دو هفته قبل و به‌ واسطه فشار مضاعفی که در هسته معاملات رخ داده بود انجام شده است اطمینان داد که از این‌ پس هیچ‌یک از اوراق بازار سرمایه حتی عرضه‌های اولیه در بعدازظهر انجام نخواهد شد.

مدیرعامل فرابورس ایران همچنین در خصوص اثرات اخبار مربوط به عرضه صندوق دارای دوم که شامل سهام شرکت‌های نفتی و پتروشیمی بود بر بازار سرمایه گفت: پس از اظهارات متفاوتی که در خصوص عرضه این صندوق رخ داد، برخی سهامداران رفتار بین دو نهاد تصمیم‌گیرنده را به سایر حوزه‌ها و کل بازار تعمیم دادند درحالی‌که از نظر کارشناسی عرضه یا عدم عرضه این صندوق، تأثیری بر مثبت بودن یا منفی شدن روند بازار نخواهد داشت و اینکه عرضه این صندوق در ارزش‌گذاری سهام تأثیرگذار باشد، امری قطعی نیست. این صندوق تنها می‌تواند یک عکس‌العمل مالی- رفتاری در بازار داشته باشد.

هامونی خاطرنشان کرد: طبق آخرین تصمیمات اتخاذشده، قیمت پایانی سهام شرکت‌های پالایشی در معاملات امروز (سه‌شنبه) مبنای قیمت‌گذاری در فرایند پذیره‌نویسی است، به این صورت که نرخ ثبت‌شده با ۲۰ درصد تخفیف به متقاضیان عرضه خواهد شد.

وی همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص عرضه اوراق سلف نفتی در قالب طرح گشایش اقتصادی دولت نیز گفت: این اوراق ارتباطی به طرح گشایش اقتصادی دولت ندارد و بورس انرژی از سال گذشته طبق روال این اوراق را منتشر می‌کرد.

هامونی خاطرنشان کرد: این طرح نیز به این زودی عملی نخواهد شد چراکه اکنون در سطح سران سه قوه در حال بررسی است و هنوز به مرحله تدوین مقررات و تنظیم دستورالعمل‌ها نرسیده است.

مدیر عامل فرابورس ایران ضمن تشکر از همه نهادهایی که در این مدت از بازار سرمایه حمایت کرده‌اند، گفت: از ۲۱ مردادماه سال جاری که روند نزولی در معاملات بازار سرمایه رخ داد در مجموع حجم معاملات بورس و فرابورس ۱۶۷ هزار میلیارد تومان بوده است و حقیقی‌ها طی این مدت ۱۴۰ هزار میلیارد تومان سهام خریداری کرده‌اند که این نشان می‌دهد علیرغم روند نزولی بازار تعداد زیادی از معامله گران معتقدند که باید در این مقطع زمانی سهام خریداری کنند.

وی همچنین رقم خرید حقوقی‌ها طی معاملات روز یکشنبه را ۱۰ هزار میلیارد تومان اعلام کرد و گفت: حقوقی‌ها در بازار سرمایه فعال شدند و همانند سنوات قبل که از بازار حمایت می‌کردند، با هماهنگی بانک‌ها، منابع زیادی به بازار تزریق ‌شده است ازاین‌رو نگرانی از بابت بازار وجود ندارد. ضمن اینکه طبق قول مساعد بانک مرکزی مقرر شده است زمینه‌ای فراهم شود تا علاوه بر دارندگان سهام عدالت، تمامی سهامداران بازار سرمایه بتوانند معادل درصدی از پرتفوی سهام خود، کارت اعتباری و تسهیلات بانکی دریافت کنند تا از این طریق از میزان انگیزه فروش سهام عدالت نیز کاسته شود.

بازار به زودی متعادل می شود/حمایت حقوقی ها ادامه دارد

در ادامه محمود رضا خواجه نصیری نیز در خصوص بازگشت معاملات بازار سرمایه به‌صورت یک نوبت نیز گفت: تصمیم دو نوبته شدن معاملات بازار سرمایه به دلیل مشکل فنی اتخاذ شد و بر روی بازار اثر گذاشت، این اتفاقی جدید بود و اگر مردم عکس‌العمل نشان دادند به این دلیل بود که با یک‌روند جدید روبرو شده بودند.

وی افزود: خوشبختانه با رفع محدودیت‌های فنی، معاملات مجدداً به‌صورت یک نوبت در روز انجام می‌شود و سهامداران در روزهای آینده و با مثبت شدن بازار همانند آنچه در این چند روز مشاهده کردند، شاهد روان بودن فرایند معاملات در سامانه خواهند بود. اگرچه نمی‌توان منکر آن شد که دو نوبته شدن معاملات اتفاق خوبی نبود. این موضوع قابل دفاع نبوده و فقط به خاطر محدودیت‌های فنی رخ داد ازاین‌رو لازم است از سرمایه‌گذاران به دلیل بروز این محدودیت فنی عذرخواهی شود.

خواجه نصیری همچنین در خصوص اثرات صندوق دارا بر بازار سرمایه نیز گفت: نمی‌توان گفت که چرا سهامداران پس از انتشار اخبار مربوط به عدم عرضه این صندوق و تعویق زمان عرضه آن عکس‌العمل نشان دادند چراکه مدت‌ها با اخبار این صندوق، بازار به سمت سهم‌های پالایشی معطوف شده بود. این نشان می‌دهد باید ازاین‌پس به این موضوع که طرح هر موضوعی از سوی مسئولان، برای سرمایه‌گذاران به یک فاکتور تأثیرگذار تبدیل شده و در محاسباتشان در نظر گرفته می‌شود، توجه ویژه‌ای داشته باشیم.

عضو هیات مدیره بورس تهران افزود: با توجه به افزایش قابل‌توجه تعداد سرمایه‌گذاران در بازار سرمایه باید بپذیریم که کنترل بازار نیاز به دیدگاه و عملکردی عمیق‌تر دارد و تغییر تصمیم‌ها نباید به‌راحتی انجام شود و باید به آن توجه شود.

وی تأکید کرد: درست است که شرکت‌های نفتی و پالایشی حاضر در بازار سرمایه از ایجاد یا عدم ایجاد صندوق دارا تأثیرپذیر نبوده و در وضعیت سودآوری آن‌ها تغییری ایجاد نخواهد شد اما این‌یک طرف قضیه است. باید توجه داشته باشیم که وقتی دو ماه درباره دارای دوم و ایجاد آن در بازار صحبت کردیم و تبدیل به فاکتوری برای تصمیم‌گیری سهامداران شده است نباید یک‌روزه این فاکتور را از بازار حذف کرده و به اثرات آن بی‌توجه باشیم.

خواجه نصیری در خصوص عرضه سهام عدالت در بورس نیز گفت: سهامداران سهام عدالت تاکنون در حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان سفارش افزایش ظرفیت معاملات بورس عرضه سهام عدالت را در بازار سرمایه ثبت کرده‌اند. این نشان می‌دهد دارندگان این سهام به‌هیچ‌وجه برای فروش سهام خود به بازار هجوم نیاورده‌اند چراکه بازار روزی ۳۰ هزار میلیارد تومان معامله داشته است بنابراین نفس موضوع و اصل آزادسازی سهام عدالت در بورس از دیدگاه بنیادی اثری در بازار نداشته بلکه شکل موضوع و تأثیر روانی آن است که باعث بروز عکس‌العمل در بازار سرمایه شده است.

عضو هیات مدیره بورس تهران تأکید کرد: ۵۰ میلیون نفر سهامدار در بازار حضور دارند. بنابراین همه دست‌اندرکاران حوزه سیاسی و اقتصادی باید بپذیرند که به تفکرات، اندیشه و تحلیل همه این افراد توجه کرده و به آن احترام بگذارند و صرفاً به این دلیل که ارتباط بنیادی با بازار و نوسانات آن ندارد، به آن بی‌توجهی نکنند.

وی معتقد است انتشار اوراق سلف نفتی ارتباطی به بازار سرمایه ندارد و وجه آن از محل صندوق‌های با درآمد ثابت از قبل تأمین‌شده است و یک ریال هم از بازار سرمایه برای تأمین و خرید این اوراق خارج نمی‌شود.

به عقیده خواجه نصیری، طرح این موضوع و تأثیر آن در بازار سرمایه تنها یک سوءتفاهم بود که خوشبختانه اثرات آن به پایان رسیده است.

عضو هیات مدیره بورس تهران هماهنگی ایجادشده در بین حقوقی‌ها جهت تقویت بازار را بی‌سابقه دانست و گفت: سهامداران حقوقی بازار به همراه سازمان بورس و اوراق بهادار، وزارت اقتصاد و هلدینگ‌ها یک هم‌افزایی بی‌سابقه‌ای ایجاد کرده‌اند تا جایی که برای نخستین بار در حدود ۵۰ الی ۶۰ حقوقی در راستای حمایت از بازار و تأمین نقدشوندگی بازار همکاری خود را شروع کرده‌اند.

وی با اشاره به خرید ۱۰ هزار میلیارد تومانی سهامداران حقوقی در معاملات روز دوشنبه ابراز امیدواری کرد این روند طی روزهای آینده نیز ادامه یافته و به‌عنوان مستمر اجرا شود تا نه‌تنها شاخص بورس مثبت شود بلکه اعتماد و دلگرمی سهامداران نیز بازگردد.

نقش نقدشوندگی بالای دارائی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید

در این مقاله کوتاه می خواهیم پرداخت به ارزش نقدشوندگی دارایی‌ها و آن که چطور دارایی‌های با نقدینگی بالا می توانند در افزایش ظرفیت تولید تاثیر داشته باشند. در ابتدا مفهوم نقدشوندگی را توضیح داده و اهمیت آن را در یک دید کلی بیان خواهیم کرد. سپس با معرفی انواع دارایی ها، به دارایی‌هایی که از نقدینگی بالایی برخوردار هستند، اشاره کرده و استاندارد میزان نقدینگی هر دارایی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. پس از آن، به ارتباط این ویژگی با بازار بورس و تاثیر آن بر میزان تولید شرکت‌ها خواهیم پرداخت و در انتها جمع بندی کلی از تاثیرات آن بر شرکت‌های تولیدی ارائه خواهیم کرد.

نقش نقدشوندگی بالای دارائی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید

نقدشوندگی به چه معناست؟

نقدشوندگی یا نقدینگی ( Market Liquidity ) اصطلاحی در علم اقتصاد است و معنای آن میزان آمادگی یک دارایی برای تبدیل شدن به وجه نقد است. در کلامی ساده تر، فرض کنید شما دارای یک دارایی یا سهام هستید. اگر بتوان آن دارایی را بدون دردسر و در کمترین زمان تبدیل به وجه نقد کرد، آن دارایی دارای نقدشوندگی بالا است.

هر دارایی در بازار و بورس دارای یک میزان نقدشوندگی است. هر چقدر بتوان سریع‌تر و بدون دردسر آن سهم را به وجه نقد تبدیل کرد، ارزش نقدشوندگی آن دارای و میزان عرضه و فروش آن در بازار بیشتر خواهد بود (1).

وجود این ویژگی برای دارایی‌ها باعث می‌شود تا صاحبان سهام بتوانند مطمئن شوند خریداران برای دارایی آن‌ها وجود دارد و می توانند در زمان مناسب آن را برای فروش بگذارند. همانطور که واضح است، پول نقد، بالاترین درصد نقدشوندگی را دارد. و دارایی‌هایی از جمله: مسکن، خودرو، وسایل کلکسیون از نقدشوندگی کمتری برخوردار هستند (1) .

رابطه یا فرمول خاصی برای اندازه گیری میزان نقدشوندگی یک دارایی وجود ندارد، منتها سرمایه گذاران با نسبت گیری میان چند سهم می توانند از میزان آن مطلع شوند. ابزارهایی که در راستای نقدشوندگی یک دارایی نقش دارند شامل: صرافی ها، بورس، معاملات اعتباری و دو طرفه می شوند که موضوع و تمرکز بحث ما در اینجا بیشتر در زمینه بورس خواهد بود (2).

چه دارایی‌های نقدشوندگی بالاتری دارند؟

دارایی‌های واقعی

دارایی‌های نامشهود

• دارایی‌های مالی در واقع در میان این دو حالت قرار دارند. ممکن است یک دارایی مالی به صورت فیزیکی و در قالب یک اسکناس ظاهر شود یا بر روی صفحه نمایش کامپیوتر تنها رقم آن را مشاهده کنیم.

استاندارد نقدشوندگی پول نقد یا همان دارایی مالی است. همانطور که واضح است دلیل انتخاب این استاندارد آن است که می توان پول نقد را به راحتی به دارایی‌های دیگر تبدیل کرد. برای مثال فردی که قصد خرید یک وسیله دیجیتالی مانند گوشی تلفن همراه را دارد، می تواند با استفاده از پول نقد آن را خریداری کند؛ در حالی که اگر یک کلکسیون از وسایل هنری داشته باشد، نمی تواند مستقیم آن را با گوشی همراه معامله کند. او ابتدا باید کلکسیون را به پول نقد تبدیل کرده و به وسیله آن گوشی همراه را خریداری کند (3).

پس همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، پول نقد بالاترین نقدشوندگی را دارد. شاید در مورد میزان نقدشوندگی سهام و اوراق قرضه برای شما سوالی پیش آید. نقدشوندگی آن‌ها نسبت به پول کمتر است، چرا که فرد سرمایه گذار باید دارایی خود را فروخته و منتظر بماند تا پول را دریافت کند و ممکن است این مرحله زمان بر باشد.

رابطه نقدشوندگی سهام در بورس

از جمله مهم‌ترین اهداف شرکت‌ها در بلند مدت ایجاد و افزایش ثروت سهامداران است. و البته پر واضح است که این افزایش تنها با وجود یک عملکرد و استراتژی مناسب ممکن است. سهام در واقع دارایی است که علاوه بر تامین نقدینگی شرکت ها، دارای حق رای و قابل کنترل و نظارت است.

در بررسی رابطه نقدشوندگی دارایی‌های شرکتهای تولیدی و نقدشوندگی سهام در بورس، مشاهده می کنیم که وجود دارایی‌های آزاد برای شرکت‌های تولیدی از اهمیت بالای برخوردار است. چرا که این اجازه را به آن‌ها می دهد تا بتوانند فرصت‌هایی را بدست آورند که ارزش سهام اولیه را افزایش دهند.

بدون وجود دارایی‌هایی با قابلیت نقدشوندگی، توسعه محصولات، پرداخت سود نقدی به سهامداران، کاهش بدهی‌ها و انجام معاملات تجاری غیر ممکن می‌شود (4).

پس به این اشاره کردیم که فرمول مشخصی برای اندازه گیری نقدینگی وجود ندارد، منتها می‌توان با در نظر گرفتن چند عامل، نقدشوندگی دارایی را بررسی نمود.

• اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش

• حجم معاملات

• گردش معاملات

• درصد روزهای انجام معامله

در اینجا باید به نسبت‌های مالی نقدشوندگی اشاره کنیم تا نشان دهیم شرکت‌های تولیدی به چه میزان توانایی تولید پول نقد را دارند. دو نسبت اصلی در این معادله «نسبت جاری» و «نسبت آنی» هستند. نسبت جاری در واقع به تمام دارایی‌های در جریان اشاره دارد و نسبت اندازه گیری آن به این صورت است : تمام دارایی‌های جاری تقسیم بر تمام بدهی‌های جاری.

به طبع، هر چقدر بدهی‌ها بیشتر باشد، وضعیت شرکت مناسب نخواهد بود. نسبت آنی از تفاضل دارایی انبار از دارایی‌های جاری است و به طور مستقل از موجودی درون انبار شرکت‌ها اندازه گیری می‌شود.

بین عملکرد مالی یک شرکت و نقدشوندگی سهام آن رابطه‌ای مثبت وجود دارد. همین مسئله نقش نقدشوندگی بالای دارایی‌های شرکت‌های تولیدی بورس در افزایش ظرفیت تولید را به خوبی نشان می‌دهد. رشد مداوم و بهبود عملکرد مالی از طریق افزایش نقدشوندگی نه تنها به نفع سهامداران خواهد بود، بلکه باعث بالا رفتن تولید و رشد و کارآفرینی آن شرکت نیز خواهد شد.

تاثیر هزینه‌های واحد تولیدی بر قدرت نقدشوندگی دارایی ها

اصطلاح حداکثر سود در علم اقتصاد به آن معناست که رفتار یک شرکت یا بنگاه اقتصادی را از نظر افزایش دارایی بررسی کنیم. بنابراین، حداکثر سود می‌تواند به عنوان یک هدف تجاری تعیین شود. امّا برای رسیدن به این میزان حداکثری باید دارایی‌های نقدشوندگی یک شرکت کافی باشد تا بتواند از فعالیت‌هایی که انجام می دهد، بالاترین سود را ببرد. شرکت باید دارایی‌های ثابت و کافی برای سرمایه گذاری بر واحد‌های تولید را داشته باشد.

سهام یا دارایی اولیه باید برای تامین نیازهای تولید و استفاده از فرصت‌های تجاری که ممکن است به وجود آید، کافی باشد. گردش کار بدون وجود سهام کافی امکان پذیر نخواهد بود. نقدشوندگی کالاهای نهایی باید برای رفع هر تقاضای تولید کافی باشد تا سود فروش از بین نرود.

اگر حداکثر سرمایه برابر با حداکثر الزامات ممکن برای تولید شود به معنای یافتن سرمایه و سهام اضافی است. در صورت عدم استفاده کامل هزینه‌های استهلاک ثابت دارایی‌های سرمایه در تولید بازیابی نمی‌شود و هزینه واحد تولید افزایش پیدا خواهد کرد. این مسئله تاثیر منفی بر نقدشوندگی دارایی خواهد داشت. حتی اگر دارایی‌ها از طریق اجاره تامین شوند، محدودیت‌های مالی باعث می‌شود تا شاهد تاثیر منفی بر حداکثر تولید و سود باشیم.

نقش بازار سرمایه در این میان چه خواهد بود؟

از نظریه پردازان کلاسیک (شومپیتر، هیکس، مک کینون، فرای و. ) گرفته تا اقتصاددانان امروز، همگی بر اهمیت بازارهای مالی به ویژه بازار سرمایه و نقش کلیدی آن بر رشد اقتصادی تاکید داشته اند. اهمیت بازارهای اقتصادی به ویژه بازار سرمایه برای افزایش و بهبود عملکرد کسب و کارها و رشد اقتصادی شرکت‌های تولیدی، بر کسی پوشیده نیست.

مطالعات نشان داده است که با افزایش حتی یک واحد در شاخص توسعه بازار سهام، تولید سرانه یک کشور در حدود 80 درصد افزایش خواهد یافت. حتی در کشورهایی که درآمد آن‌ها وابسته به نفت نیست، افزایش 1 درصدی در بازار سهام تولید ناخالص داخلی، باعث افزایش و رشد تولید سرانه واقعی در حدود 20% شده است. مطالعات داخلی کشور نیز خبر از همین تاثیر مثبت بر افزایش رشد اقتصادی می دهد (4).

در حال حاضر در بازار سرمایه اوراق تامین مالی اسلامی به عنوان دومین منبع تامین مالی پایدار شناخته شده است. اقتصاد کشور در تلاش است تا تامین مالی شرکت‌های تولیدی را از سمت بانک به سوی بازار سهام و انتشار اوراق تامین مالی پیش برد. بازنگری و اصلاح مستمر فعالیت‌های بازار سهام و بورس و افزایش شفافیت سازی باعث شده تا صاحب کسب و کارهای بیشتر و بیشتری به سمت آن جلب شوند. از نظر معیار و شاخص‌های اقتصادی نیز، نقش بازار سرمایه در رشد اقتصادی و افزایش نقد شوندگی دارایی ‌های شرکت‌های تولیدی در مرحله ی دلگرم کننده قرار دارد.

آیا نقدشوندگی دارایی ها بر افزایش ظرفیت تولید تاثیرگذار است؟

همان طور که پیش از این به آن نیز اشاره کردیم، بازارهای مالی و سرمایه گذاری بر روی سهام و بورس باعث تامین مالی دارای‌های شرکت‌های می‌شود و منابع مالی راکد را در شریان‌های مولد به جریان در خواهد آورد. این امر علاوه بر رشد اقتصادی باعث اشتغال زایی و بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی می‌شود. نقش اصلی بازار سرمایه آن است که به صورت یک واسط عمل کرده و با جمع آوری دارایی‌های که قابلیت نقدشوندگی برای شرکت‌های تولید دارند، هزینه‌های تامین مالی این شرکت‌ها را کاهش دهد و از طرفی باعث افزایش ظرفیت تولید شود (5).

کمبود نقد شوندگی دارایی یک شرکت باعث دفع سرمایه گذاران می‌شود. قیمت‌های ارائه شده در معاملات برای آن‌ها جذابیت نخواهد داشت و فرآیند خرید و فروش برای معامله کنندگان دشوار خواهد شد. این نوسانات بر عملکرد شرکت و در نهایت میزان تولید آن تاثیر خواهد گذاشت (5).

جمع بندی

رشد بازار بورس و سرمایه و افزایش حجم معاملات فرصت خوبی شده است برای صاحبان کسب و کار تا بتوانند به تامین مالی در کمترین زمان ممکن بپردازند.

نقدشوندگی دارایی ‌های یک شرکت تولیدی با کمک بازار بورس و سرمایه افزایش می یابد و این مسئله برای میزان تولید آن‌ها تاثیر خواهد گذاشت. امّا نقدشوندگی دارایی‌ها تنها با افزایش میزان تولید و در انتها سود سرمایه گذاران نخواهد بود، بلکه باعث ایجاد کارآفرینی و اشتغال زایی در جامعه خواهد شد.

رشد اقتصادی از طریق توجه به دارایی‌های با نقدشوندگی بالا، به افزایش رفاه اجتماعی کمک خواهد کرد. می توانیم به تاثیرات آن به صورت یک حالت دومینو ( domino effect ) نگاه کرده و ببینیم که در انتها سطح جامعه نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه، از لحاظ اجتماعی، رفاه و فرهنگ نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

با توجه به مسائل گفته شده، عدم وجود دارای نقدشوندگی مانع از فعالیت رو به جلوی شرکت‌های تولیدی شده چرا که نبود سرمایه در دسترس برای فرصت‌های پیش رو، مانع از تولید آن‌ها خواهد شد شعار جهش تولید تحقق نخواهد یافت.